વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળના પ્રારંભિક નાણાકીય વર્ષમાં દેશનો વિકાસ દર અપેક્ષા કરતાં વધુ સારો હોઈ શકે છે. શુક્રવારે, આરબીઆઈએ વર્ષ 2024-25 માટે વૃદ્ધિ દરનો અંદાજ અગાઉના સાત ટકાથી વધારીને 7.2 ટકા કર્યો છે.
નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં પણ અગાઉ વિકાસ દર સાત ટકા હોવાનું કહેવાયું હતું, પરંતુ હવે જે તાજેતરના આંકડા આવ્યા છે તેમાં તે 8.2 ટકા નોંધાયો છે. નાણાકીય નીતિની સમીક્ષા કરતી વખતે આરબીઆઈએ વિકાસ દરનો આ અંદાજ વ્યક્ત કર્યો છે. સરકાર માટે પણ આ ખૂબ જ સંતોષકારક સમાચાર છે કારણ કે કેન્દ્રીય બેંકે કહ્યું છે કે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં માંગની સ્થિતિમાં સુધારો અને ખાનગી વપરાશના વધુ સારા આધારે વિકાસ દરનો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો છે.
અર્થવ્યવસ્થાની ઝડપી ગતિ અકબંધ રહેશે
આરબીઆઈના ગવર્નર ડૉ. શક્તિકાંત દાસનું કહેવું છે કે ગત નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન દેશની અર્થવ્યવસ્થાએ બતાવેલી તાકાત ચાલુ વર્ષમાં પણ ચાલુ રહેવાની શક્યતા છે. સ્થાનિક માંગની સુખદ સ્થિતિને જોઈને વૈશ્વિક તણાવના પડકારોને સાઈડલાઈન કરવામાં આવ્યા છે.
ડૉ. દાસે કહ્યું છે કે બેંકો દ્વારા નોન-ફૂડ લોન આપવાની ગતિ પણ વધી રહી છે. વ્યાજદરમાં વધારો થવા છતાં આવું થઈ રહ્યું છે. બીજી તરફ દેશમાં ચોમાસાની સ્થિતિ સારી રહેવાની હોવાથી કૃષિ ક્ષેત્રની સ્થિતિ પણ સારી રહેવાની શક્યતા છે. દેશના જળાશયોમાં પાણીના પર્યાપ્ત ભંડારના કારણે ખરીફ ઉત્પાદન ધારણા કરતા વધુ સારું થવાની સંભાવના છે.
મેડ ઈન ઈન્ડિયાની માંગ વધશે
આના આધારે, આરબીઆઈએ વર્ષ 2024-25ના ચાર ત્રિમાસિક ગાળામાં વૃદ્ધિ દર અનુક્રમે 7.3 ટકા, 7.2 ટકા, 7.3 ટકા અને 7.2 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. જો કે, આ સાથે કેટલાક જોખમ પણ છે. તેમણે કહ્યું છે કે સરકાર દ્વારા મૂડી ખર્ચ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા અને વેપારી સમુદાયમાં ઘણી સકારાત્મક ઉર્જા હોવાને કારણે દેશમાં રોકાણનું વાતાવરણ જળવાઈ રહે તેવી શક્યતા છે. આ ઉપરાંત વૈશ્વિક વેપારમાં પણ સુધારો થઈ રહ્યો છે જેના કારણે ભારતમાં ઉત્પાદિત ઉત્પાદનોની માંગમાં વધારો થવાની સંભાવના છે.
RBI ગવર્નરે કહ્યું, “વૃદ્ધિ દર અને ફુગાવાની સ્થિતિ હાલમાં અમારી અપેક્ષા મુજબ છે. સમગ્ર વિશ્વમાં મોંઘવારીની સ્થિતિ નરમ પડી રહી છે. જો કે, ભવિષ્ય વિશે અનિશ્ચિતતા છે. પરંતુ વિશ્વભરની કેન્દ્રીય બેંકો ફુગાવાને રોકવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.
આરબીઆઈએ વ્યાજ દરો પર આ વાત કહી છે
RBI ગવર્નરે એ અટકળોને નકારી કાઢી હતી કે RBI ફેડરલ બેંક ઑફ અમેરિકાના આધારે તેના વ્યાજ દરો નક્કી કરે છે. RBI સ્થાનિક હવામાન અને સંજોગો અનુસાર નિર્ણયો લે છે. વાસ્તવમાં, મોનેટરી પોલિસી કમિટી દ્વારા વ્યાજ દરોમાં ઘટાડો ન કરવાને ફેડરલ બેંક (અમેરિકાની મધ્યસ્થ બેંક) દ્વારા વ્યાજ દરોમાં ઘટાડો ન કરવા સાથે જોડવામાં આવી રહ્યો છે.
જ્યારે ડૉ. દાસને પૂછવામાં આવ્યું કે વ્યાજ દરો ક્યારે ઘટાડવામાં આવશે, તો તેમનો જવાબ હતો કે રેપો રેટમાં વધુ ઘટાડો કરવાનો નિર્ણય તેના પર નિર્ભર રહેશે કે આપણે કેટલા વિશ્વાસ રાખીએ છીએ કે કોર ફુગાવાનો દર ચાર ટકા પર સ્થિર રહેશે. RBI વાર્ષિક મોંઘવારી દરને ચાર ટકા રાખવા માટે કામ કરે છે. અત્યારે તે પાંચ ટકાની આસપાસ છે.
જો તે ચાર ટકા પર આવે છે અને આ સ્તરે રહે છે તો નાણાકીય નીતિમાં ફેરફાર થઈ શકે છે. એટલે કે વ્યાજ દરો સસ્તા કરવા માટે નિર્ણય લેવામાં આવી શકે છે.
