ઉત્તરાખંડમાં ઘણા પ્રાચીન શિવ મંદિરો છે જેના વિશે એવું માનવામાં આવે છે કે સાચા હૃદયથી કરેલી દરેક ઇચ્છા અહીં પૂર્ણ થાય છે. આમાંના ઘણા પૌરાણિક શિવ મંદિરો મહાભારત કાળ સાથે સીધા સંબંધિત છે. ગમે તે હોય, ઉત્તરાખંડને ભગવાન શિવનું સાસરિયાંનું ઘર માનવામાં આવે છે. પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, ઉત્તરાખંડને ઘણા દેવી-દેવતાઓનું નિવાસસ્થાન કહેવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે તેને દેવભૂમિ કહેવામાં આવે છે. એટલે કે, દેવતાઓની સૌથી પવિત્ર ભૂમિ. ચાલો, અમે તમને ઉત્તરાખંડના સૌથી પ્રાચીન અને ચમત્કારિક શિવ મંદિરોની ધાર્મિક યાત્રા પર લઈ જઈએ.
બૈજનાથ મંદિર, બૈજનાથ: બૈજનાથ મંદિર ગોમતી નદીના પવિત્ર કિનારે આવેલું છે. આ ઉત્તરાખંડના સૌથી જૂના શિવ મંદિરોમાંનું એક છે. ઉત્તરાખંડની ઘણી લોકકથાઓમાં બૈજનાથ મંદિરનો ઉલ્લેખ છે. આ શિવ મંદિર વિશે એવી માન્યતા છે કે અહીં ભગવાન બૈજનાથને કરેલી ઇચ્છાઓ ચોક્કસપણે પૂર્ણ થાય છે. એવું કહેવાય છે કે આ મંદિર 1204 એડીમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. મંદિરની સ્થાપત્યકળા અને દિવાલો પરની કોતરણી ખૂબ જ આકર્ષક છે. મંદિરની અંદર તમને શિલાલેખો પણ જોવા મળશે.
કેદારનાથ: કેદારનાથ મંદિર ભગવાન શિવનું સૌથી પ્રખ્યાત મંદિર છે. આ મંદિર બરફીલા પહાડીઓ પર આવેલું છે. કેદારનાથ મંદિર ભગવાન શિવના ૧૨ જ્યોતિર્લિંગોમાં સામેલ છે. શિયાળામાં આ મંદિરના દરવાજા બંધ હોય છે અને પછી ઉનાળામાં ભક્તો ભગવાન શિવના દર્શન કરવા માટે મંદિરમાં આવે છે. દર વર્ષે દેશભરમાંથી ભક્તો કેદારનાથ મંદિરમાં પહોંચે છે.
રુદ્રનાથ મંદિર: ભગવાન શિવનું આ મંદિર ગઢવાલના ચમોલી જિલ્લામાં છે. આ મંદિર પંચકેદારમાં સમાવવામાં આવેલ છે. આ મંદિર સમુદ્ર સપાટીથી 2220 મીટરની ઊંચાઈ પર આવેલું છે. આ મંદિરમાં ભગવાન શિવના મુખની પૂજા થાય છે જ્યારે પશુપતિનાથ મંદિર (નેપાળ)માં શિવના આખા ધડની પૂજા થાય છે.
તુંગનાથ મંદિર, રુદ્રપ્રયાગ: તે ભગવાન શિવને સમર્પિત સૌથી ઉંચુ શિવ મંદિર છે. આ મંદિર રુદ્રપ્રયાગ જિલ્લામાં આવેલું છે. આ પ્રાચીન મંદિર પંચકેદારમાં પણ સામેલ છે. એક પૌરાણિક માન્યતા છે કે આ મંદિરમાં જ પાંડવોએ પૂજા કરી હતી અને ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કરવા માટે મંદિર બનાવ્યું હતું.
બાલેશ્વર મંદિર ચંપાવત: આ મંદિર ભગવાન શિવના પ્રાચીન મંદિરોમાં પણ સામેલ છે. મંદિરની સ્થાપત્ય અને કોતરણી આ મંદિરની પ્રાચીનતા દર્શાવે છે. આ મંદિરમાં અનેક શિવલિંગો છે. આ મંદિરમાં રહેલા શિલાલેખ મુજબ, તેનું નિર્માણ ચાંદ રાજવંશ દ્વારા ૧૨૭૨ દરમિયાન કરવામાં આવ્યું હતું.
