હિન્દુ ધર્મમાં કોઈ વિશેષ પૂજા કે કથા પછી હવન કરવાનું મહત્વ છે. હવન કર્યા પછી જ પૂજા પૂર્ણ માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે જ્યાં હવન કરવામાં આવે છે તે ઘરનું વાતાવરણ શુદ્ધ અને સકારાત્મક રહે છે, કારણ કે મંત્રોના જાપની સાથે અગ્નિમાં પ્રસાદ ચઢાવવામાં આવે છે. જે ઘરને પવિત્ર બનાવે છે.
પરંપરાગત હિંદુ ધાર્મિક વિધિઓમાં તેને હોમ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે માનવ શરીરની રચના માટેના પાંચ પ્રાથમિક ઘટકોમાંથી અગ્નિને મુખ્ય ઘટકોમાંથી એક માનવામાં આવે છે. જે હવન અથવા હોમ દ્વારા આપણા બધામાં મહત્વ ધરાવે છે. આ સિવાય આવો જાણીએ હવનના મહત્વ અને ફાયદા વિશે.
હવન એટલે શું?
સૂર્ય ભગવાન વાસ્તવિક દેવ અને ઊર્જાનો સ્ત્રોત છે, જ્યારે અગ્નિ અને તમામ અગ્નિ તત્વોને સૂર્યની શક્તિના પ્રતીક તરીકે ગણવામાં આવે છે. જ્યારે હિંદુ ગુરુ અને પૌરાણિક કથાઓમાં, અગ્નિ દેવનો માધ્યમ તરીકે ઉપયોગ થાય છે અને મંદિરો, ઘરો અને તમામ શુભ કાર્યોમાં પૂજા પછી હવન કરીને શુદ્ધિકરણ વિધિ કરવામાં આવે છે.
હિંદુ શાસ્ત્રો અનુસાર, આપણે અગ્નિદેવને જે કંઈ પણ અર્પણ કરીએ છીએ અથવા સરળ ભાષામાં જે કંઈ પણ અર્પણ કરીએ છીએ તે સીધું સૂર્ય ભગવાન સુધી પહોંચે છે. જ્યારે આપણે મંત્રોચ્ચાર કરતી વખતે ઘી, ચોખા, સૂકા ફળો, મધ, જડીબુટ્ટીઓ અને લાકડાને અગ્નિમાં અર્પણ કરીએ છીએ, ત્યારે આ પ્રક્રિયાને હવન કહેવામાં આવે છે. આ વિધિ કરવા માટે આપણે ‘હવન કુંડ’નો ઉપયોગ કરીએ છીએ.
હવનનો લાભ
1. હવન કરવાથી તે આપણા ઘરની જ નહીં પરંતુ આસપાસના વાતાવરણમાં પણ વાયુને શુદ્ધ કરે છે અને પરિણામે તે દૂષણોનો નાશ કરીને આપણા શરીર અને મનને શુદ્ધ કરે છે.
2. હવન કરવાથી તમારું મન એકાગ્ર રહે છે અને મનના બધા ખરાબ વિચારો અગ્નિમાં જાય છે અને તમને અનિચ્છનીય વિચારોથી મુક્તિ મળે છે. કારણ કે સંસ્કૃતના દિવ્ય મંત્રોના સતત પાઠ કરવાથી મન પણ શુદ્ધ બને છે.
3. હવન કરવાથી પારિવારિક અને સામાજિક એકતા જળવાઈ રહે છે અને એકબીજામાં શાંતિ અને પ્રેમ રહે છે. કારણ કે હવન કરતી વખતે પરિવારના તમામ સભ્યો સાથે મળીને અગ્નિમાં યજ્ઞ કરે છે.
4. કહેવાય છે કે જ્યારે મન અને ઘરનું વાતાવરણ શુદ્ધ હોય તો જીવનમાં સફળતા અને સુખ-સમૃદ્ધિ આપોઆપ આવે છે. તેવી જ રીતે હવન કરવાથી વાતાવરણમાં પવિત્રતા આવે છે અને વ્યક્તિના જીવનમાં આર્થિક અને પારિવારિક સુખ પણ આવે છે.
હવનનું મહત્વ
વિદ્વાન પંડિતો કહે છે કે હવન એ માત્ર એક ધાર્મિક વિધિ નથી પરંતુ તે બ્રહ્માંડને ચલાવતી તમામ શક્તિઓ સાથે જોડાવા અને આભાર માનવાનું માધ્યમ છે. ઘણીવાર, હવન કર્યા પછી, લોકો તેમના મનમાં શુદ્ધિ અને તેમના જીવનમાં પ્રભાવશાળી ફેરફારો અનુભવે છે.
જેમ આપણે બધા જાણીએ છીએ કે માનવ શરીર પાંચ તત્વોના સંયોજનથી બનેલું છે: આકાશ, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને પૃથ્વી, તેવી જ રીતે, પાંચ મૂળભૂત તત્વો આકાશ, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને પૃથ્વીને બ્રહ્માંડની રચના કરવા માટે ભેગા કરવામાં આવ્યા છે. . પરંતુ આ બધા તત્વોમાં અગ્નિનું વિશેષ મહત્વ માનવામાં આવે છે કારણ કે અન્ય તમામ તત્વો પ્રદૂષિત થઈ શકે છે, પરંતુ અગ્નિ પ્રદૂષિત થઈ શકતી નથી. તેથી તેને પવિત્ર માનવામાં આવે છે.
