Ganesh Chaturthi 2024 :
‘શ્રી ગણેશાય નમઃ’
સંકષ્ટી ગણેશ ચતુર્થીના વ્રતનું પાલન કરવાથી પરિવારમાં આવતી મુશ્કેલીઓ દૂર થાય છે, ઘણા દિવસોથી અટકેલા શુભ કાર્યો પૂર્ણ થાય છે અને ભગવાન શ્રી ગણેશ અપાર સુખ આપે છે. મહિનાના કોઈપણ ચતુર્થીના દિવસે ભગવાન શ્રી ગણેશની પૂજા દરમિયાન સંકષ્ટી ગણેશ ચતુર્થી વ્રતની કથા વાંચવી કે સાંભળવી મહત્વપૂર્ણ છે. આને લગતી ચાર પ્રચલિત વાર્તાઓ છે.
આ રહી શ્રી ગણેશની 4 વાર્તાઓ વાચકો માટે પ્રસ્તુત છે, આવો તમે પણ વાંચો…
પહેલી વાર્તા :-
પહેલી વાર્તા :-શ્રી ગણેશની પૌરાણિક અને પ્રચલિત કથા અનુસાર, એક સમયે દેવતા અનેક પરેશાનીઓથી ઘેરાયેલા હતા. પછી તે ભગવાન શિવ પાસે મદદ માંગવા આવ્યો. તે સમયે કાર્તિકેય અને ગણેશજી પણ શિવ સાથે બેઠા હતા. દેવતાઓની વાત સાંભળ્યા પછી, ભગવાન શિવે કાર્તિકેય અને ગણેશને પૂછ્યું કે તેમાંથી કોણ દેવતાઓના દુઃખ દૂર કરી શકે છે. પછી કાર્તિકેય અને ગણેશજી બંનેએ આ કાર્ય માટે પોતાને સક્ષમ જાહેર કર્યા.
આના પર ભગવાન શિવે બંનેની કસોટી કરી અને કહ્યું કે તમારામાંથી જે પ્રથમ પૃથ્વીની આસપાસ ફરશે તે દેવતાઓની મદદ કરવા જશે.
ભગવાન શિવના મુખમાંથી આ શબ્દો સાંભળીને કાર્તિકેય પોતાના વાહન મોર પર બેસીને પૃથ્વીની પરિક્રમા કરવા નીકળ્યા, પરંતુ ગણેશજીએ વિચાર્યું કે જો તે ઉંદર પર ચડીને આખી પૃથ્વીની પરિક્રમા કરે તો તેને ઘણો સમય લાગશે. કાર્ય પૂર્ણ કરો. પછી તેણે એક ઉપાય વિચાર્યો. ગણેશ પોતાની જગ્યાએથી ઉભા થયા અને માતા-પિતાને સાત વાર ચક્કર લગાવીને પાછા બેસી ગયા. પરિક્રમા કરીને પાછા ફરતાં કાર્તિકેય પોતાને વિજેતા કહેવા લાગ્યા. ત્યારે ભગવાન શિવે શ્રી ગણેશને પૃથ્વીની આસપાસ ન ફરવાનું કારણ પૂછ્યું.
ત્યારે ગણેશ બોલ્યા – ‘સમગ્ર વિશ્વ માતા-પિતાના ચરણોમાં છે.’ આ સાંભળીને ભગવાન શિવે ગણેશજીને દેવતાઓની મુશ્કેલીઓ દૂર કરવાનો આદેશ આપ્યો. આ રીતે ભગવાન શિવે ભગવાન ગણેશને આશીર્વાદ આપ્યા કે જે કોઈ ચતુર્થીના દિવસે તમારી પૂજા કરશે અને રાત્રે ચંદ્રને અર્ઘ્ય અર્પણ કરશે તો ત્રણેય તાપ એટલે કે ભૌતિક ગરમી, દિવ્ય તાપ અને ભૌતિક ગરમી દૂર થઈ જશે. આ વ્રત કરવાથી વ્રત કરનારના તમામ પ્રકારના દુ:ખ દૂર થાય છે અને તેને જીવનના ભૌતિક સુખોની પ્રાપ્તિ થાય છે. માણસની સુખ-સમૃદ્ધિ ચારે બાજુથી વધશે. પુત્રો, પૌત્રો, સંપત્તિ અને સમૃદ્ધિની કમી રહેશે નહીં.
ગણેશ ચતુર્થી વ્રતની બીજી કથાઃ-
ગણેશ ચતુર્થી વ્રતની બીજી કથાઃ-એક સમયે રાજા હરિશ્ચંદ્રના રાજ્યમાં એક કુંભાર રહેતો હતો. તે માટીના વાસણો બનાવતો, પણ તે કાચો જ રહ્યો. એક પાદરીની સલાહ પર, આ સમસ્યાને દૂર કરવા, તેણે એક નાના છોકરાને માટીના વાસણો સાથે આણવામાં ફેંકી દીધો.
એ દિવસે સંકષ્ટી ચતુર્થી હતી. તે બાળકની માતાને તેના પુત્રની ચિંતા હતી. તેણે પોતાના પુત્રની સુખાકારી માટે ભગવાન ગણેશને પ્રાર્થના કરી.
બીજા દિવસે સવારે કુંભાર જાગ્યો ત્યારે તેના વાસણો આમવા માં રાંધેલા હતા, પરંતુ બાળકના વાળ પણ સીધા થયા ન હતા. તે ડરી ગયો અને રાજાના દરબારમાં ગયો અને સમગ્ર ઘટના જણાવી.
આ પછી રાજાએ બાળક અને તેની માતાને બોલાવ્યા અને માતાએ સંકષ્ટી ચતુર્થીનું વર્ણન કર્યું જે તમામ પ્રકારના અવરોધોને દૂર કરે છે. આ ઘટના બાદ મહિલાઓએ પોતાના બાળકો અને પરિવારના સૌભાગ્ય માટે સંકટ ચોથના ઉપવાસ શરૂ કર્યા હતા.
ત્રીજી વાર્તા :-
ત્રીજી વાર્તા :-એક સમયે લક્ષ્મીજી સાથે ભગવાન વિષ્ણુના લગ્ન નક્કી હતા. લગ્નની તૈયારીઓ શરૂ થઈ. બધા દેવતાઓને આમંત્રણ મોકલવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ ગણેશજીને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું ન હતું, કારણ ગમે તે હોય. હવે ભગવાન વિષ્ણુના લગ્નની શોભાયાત્રાનો સમય આવી ગયો છે. બધા દેવતાઓ તેમની પત્નીઓ સાથે લગ્ન સમારોહમાં આવ્યા હતા. બધાએ જોયું કે ગણેશજી ક્યાંય દેખાતા નથી. પછી તેઓ અંદરોઅંદર ચર્ચા કરવા લાગ્યા કે શું ગણેશજીને આમંત્રણ ન આપવું જોઈએ? કે ભગવાન ગણેશ પોતે નથી આવ્યા? બધા આ વિશે વિચારવા લાગ્યા. ત્યારે બધાએ વિચાર્યું કે ભગવાન વિષ્ણુ પાસેથી તેનું કારણ પૂછવું જોઈએ.
ભગવાન વિષ્ણુને પૂછવા પર તેમણે કહ્યું કે અમે ભગવાન ગણેશના પિતા ભોલેનાથ મહાદેવને આમંત્રણ મોકલ્યું છે. જો ગણેશજી તેમના પિતા સાથે આવવા માંગતા હોત તો તેઓ આવી ગયા હોત, અલગથી આમંત્રણની જરૂર નહોતી. બીજી વાત એ છે કે તેઓને દિવસભરમાં એક પૌત્રવાર મૂંગ, ચોથા ભાગના ભાત, દોઢ ભાગનું ઘી અને ચોથા ભાગના લાડુની જરૂર હોય છે. ગણેશજી ના આવે તો વાંધો નથી. બીજાના ઘરે જઈને આટલું ખાવું-પીવું સારું નથી લાગતું.
અમે વાત કરી રહ્યા હતા ત્યારે કોઈએ સૂચવ્યું કે ગણેશજી આવે તો પણ અમે તેમને દ્વારપાલ તરીકે નિયુક્ત કરીશું અને તેમને ઘર યાદ રાખવાનું કહીશું. જો તમે ઉંદર પર બેસીને ધીરે ધીરે ચાલશો, તો તમે સરઘસથી ઘણા પાછળ રહી જશો. બધાને આ સૂચન ગમ્યું એટલે ભગવાન વિષ્ણુએ પણ તેની સંમતિ આપી.
શું થવાનું હતું કે એટલામાં ગણેશજી ત્યાં પધાર્યા અને તેમને સમજાવીને ઘરની રક્ષા કરવા બેસાડ્યા. જ્યારે શોભાયાત્રા શરૂ થઈ ત્યારે નારદજીએ જોયું કે ગણેશજી દરવાજા પર બેઠા છે, તેથી તેઓ ગણેશજી પાસે ગયા અને રહેવાનું કારણ પૂછ્યું. ગણેશજી કહેવા લાગ્યા કે ભગવાન વિષ્ણુએ મારું ઘણું અપમાન કર્યું છે. નારદજીએ કહ્યું કે જો તમે તમારી ઉંદર સેનાને આગળ મોકલશો તો તેઓ રસ્તો ખોદશે જેના કારણે તેમના વાહનો પૃથ્વીમાં ધસી જશે તો તમારે તેમને સન્માનપૂર્વક બોલાવવા પડશે.
હવે ગણેશજીએ ઝડપથી તેમની ઉંદર સેનાને આગળ મોકલી અને સેનાએ જમીનને પ્રદૂષિત કરી. જ્યારે ત્યાંથી શોભાયાત્રા નીકળી ત્યારે રથના પૈડા ધરતીમાં ધસી ગયા. તમે પ્રયત્ન કરો, પરંતુ વ્હીલ્સ બહાર આવશે નહીં. બધાએ પોતપોતાના ઉપાયો અજમાવ્યા, પરંતુ પૈડા બહાર ન આવ્યા, બલ્કે ઘણી જગ્યાએ તૂટી ગયા. હવે શું કરવું તે કોઈ સમજી શકતું ન હતું.
ત્યારે નારદજીએ કહ્યું- તમે લોકોએ ગણેશજીનું અપમાન કરીને સારું કર્યું નથી. જો તેમને સમજાવવામાં આવે તો તમારું કાર્ય પૂર્ણ થઈ શકે છે અને આ સંકટ ટળી શકે છે. ભગવાન શંકરે તેમના સંદેશવાહક નંદીને મોકલ્યા અને તે ભગવાન ગણેશને લઈને આવ્યા. ભગવાન ગણેશની આદર અને સન્માન સાથે પૂજા કરવામાં આવી, ત્યારબાદ રથના પૈડા બહાર આવ્યા. હવે રથનાં પૈડાં જર્જરિત થઈ ગયાં છે, પણ જો તે તૂટી ગયાં છે તો તેનું સમારકામ કોણ કરશે?
ખાટી નજીકના ખેતરમાં કામ કરતી હતી, તેને બોલાવવામાં આવ્યો. પોતાનું કામ કરતા પહેલા ખાટીએ ‘શ્રી ગણેશાય નમઃ’ કહીને મનમાં ભગવાન ગણેશની પૂજા કરવાનું શરૂ કર્યું. થોડી જ વારમાં ખાટીએ બધાં પૈડાં ઠીક કરી દીધાં.
ત્યારે ખાટીએ કહ્યું, હે દેવો! તમે ભગવાન ગણેશની ઉજવણી કરી ન હોવી જોઈએ અને ન તો તેમની પૂજા કરી હશે, તેથી જ તમારી સાથે આ સંકટ આવ્યું છે. આપણે મૂર્ખ અને અજ્ઞાની છીએ, છતાં આપણે પહેલા ભગવાન ગણેશની પૂજા કરીએ છીએ અને તેમનું ધ્યાન કરીએ છીએ. તમે લોકો તો ભગવાન છો, છતાં ભગવાન ગણેશને કેવી રીતે ભૂલી ગયા? હવે જો તમે લોકો ભગવાન શ્રીગણેશની જય જપ કરવા જશો તો તમારા બધા કામ થઈ જશે અને કોઈ મુશ્કેલી નહીં આવે. આટલું કહીને ત્યાંથી લગ્નની સરઘસ નીકળી અને લક્ષ્મીજી સાથે ભગવાન વિષ્ણુના વિવાહ સંપન્ન કર્યા પછી બધા સલામત ઘરે પાછા ફર્યા.
હે ગણેશજી મહારાજ! તમે વિષ્ણુને જે પણ કાર્ય કર્યું છે, તે જ કાર્ય દરેકને સિદ્ધ કરાવો. ભગવાન ગજાનનની જય બોલો.
ચોથી વાર્તા :-
ચોથી વાર્તા :-શ્રી ગણેશ ચતુર્થી વ્રતની પૌરાણિક કથા અનુસાર, એકવાર ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતી નર્મદા નદીના કિનારે બેઠા હતા. ત્યાં માતા પાર્વતીએ ભગવાન શિવને સમય પસાર કરવા માટે ચોપર વગાડવા કહ્યું. શિવ ચૌપર રમવા તૈયાર થઈ ગયા, પરંતુ તેમની સામે પ્રશ્ન ઊભો થયો કે આ રમતમાં જીત કે હાર કોણ નક્કી કરશે, પછી ભગવાન શિવે થોડી સ્ટ્રો એકઠી કરી, તેનું પૂતળું બનાવ્યું અને તેને પવિત્ર કર્યું અને પૂતળાને કહ્યું – પુત્ર, અમે ચોપર રમવા માંગે છે, પણ આપણી જીત કે હાર નક્કી કરવાવાળું કોઈ નથી, એટલે જ તમે કહો કે આપણામાંથી કોણ હાર્યું અને કોણ જીત્યું?
તે પછી ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતી વચ્ચે ચોપરનો ખેલ શરૂ થયો. આ રમત ત્રણ વખત રમાઈ હતી અને યોગાનુયોગ માતા પાર્વતી ત્રણેય વખત જીતી ગયા હતા. રમત પૂરી થયા પછી, બાળકને તે જીત્યો કે હાર્યો તે નક્કી કરવાનું કહેવામાં આવ્યું અને બાળકે મહાદેવને વિજયી જાહેર કર્યો.
આ સાંભળીને માતા પાર્વતી ગુસ્સે થઈ ગયા અને ક્રોધમાં તેણે બાળકને લંગડા થઈને કાદવમાં પડેલા રહેવાનો શ્રાપ આપ્યો. બાળકે માતા પાર્વતીની માફી માંગી અને કહ્યું કે આ મારી અજ્ઞાનતાથી થયું છે, મેં આ કોઈ દ્વેષથી નથી કર્યું.
જ્યારે બાળકે માફી માંગી તો માતાએ કહ્યું – ‘નાગકન્યાઓ અહીં ગણેશની પૂજા કરવા આવશે, તેમની સલાહ મુજબ ગણેશ ઉપવાસ કરશે, આમ કરવાથી તમે મને પ્રાપ્ત કરશો.’ આટલું કહીને માતા પાર્વતી શિવ સાથે કૈલાસ પર્વત પર ગયા.
એક વર્ષ પછી, સાપ છોકરીઓ ત્યાં આવી, પછી સાપ છોકરીઓ પાસેથી શ્રી ગણેશના વ્રતની પદ્ધતિ જાણ્યા પછી, છોકરાએ ભગવાન ગણેશના ઉપવાસ 21 દિવસ સુધી કર્યા. તેમની ભક્તિથી ગણેશજી પ્રસન્ન થયા. તેણે બાળકને ઇચ્છિત પરિણામ પૂછવા કહ્યું. તેના પર બાળકે કહ્યું- ‘હે વિનાયક! મને એટલી શક્તિ આપો કે હું મારા પગ પર ચાલી શકું અને મારા માતા-પિતા સાથે કૈલાશ પર્વત પર પહોંચી શકું અને તેઓ આ જોઈને ખુશ થાય.
પછી બાળકને વરદાન આપ્યા પછી શ્રી ગણેશ અદૃશ્ય થઈ ગયા. આ પછી છોકરો કૈલાશ પર્વત પર પહોંચ્યો અને ભગવાન શિવને કૈલાશ પર્વત પર પહોંચવાની તેની વાર્તા સંભળાવી. માતા પાર્વતીએ ચૌપરના દિવસથી ભગવાન શિવથી વિમુખ થઈ ગયા હતા, તેથી જ્યારે દેવી ક્રોધિત થયા, ત્યારે ભગવાન શિવે પણ બાળકની સલાહ મુજબ 21 દિવસ સુધી ભગવાન ગણેશનું વ્રત રાખ્યું. આ વ્રતની અસરથી માતા પાર્વતીનો ભગવાન શિવ પ્રત્યે જે રોષ હતો તે સમાપ્ત થઈ ગયો.
ત્યારે ભગવાન શંકરે માતા પાર્વતીને આ ઉપવાસની રીત જણાવી. આ સાંભળીને માતા પાર્વતીને પણ પોતાના પુત્ર કાર્તિકેયને મળવાની ઈચ્છા થઈ. ત્યારબાદ માતા પાર્વતીએ પણ ભગવાન ગણેશનું 21 દિવસ સુધી ઉપવાસ કર્યું અને ભગવાન ગણેશની દુર્વા, ફૂલ અને લાડુથી પૂજા કરી. વ્રતના 21મા દિવસે કાર્તિકેય પોતે માતા પાર્વતીને મળ્યા હતા. તે દિવસથી શ્રી ગણેશ ચતુર્થીનું આ વ્રત દરેક મનોકામના પૂર્ણ કરનાર માનવામાં આવે છે. આ વ્રત રાખવાથી વ્યક્તિની તમામ પરેશાનીઓ દૂર થઈ જાય છે અને તેને તમામ સુખ-સુવિધાઓ મળે છે.
આ પણ વાંચો – Ganesh Chaturthi 2024 Wishes : ગણપતિ બાપ્પા મોર્યા! ગણેશ ચતુર્થીના દિવસે આ મેસેજથી પરિવાર અને મિત્રોને આપો શુભેચ્છાઓ
