16મી ડિસેમ્બર એ સૈનિકોની બહાદુરી અને બહાદુરીને સલામ કરવાનો દિવસ છે. 1971માં આ દિવસે ભારતીય સેનાની બહાદુરી સામે પાકિસ્તાની સેનાએ આત્મસમર્પણ કર્યું અને બાંગ્લાદેશને આઝાદી મળી. આ યુદ્ધ 13 દિવસ સુધી ચાલ્યું. દર વર્ષે 16 ડિસેમ્બરને ભારતમાં વિજય દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. 16 ડિસેમ્બર 1971ની ઐતિહાસિક જીતનો આનંદ આજે પણ દરેક દેશવાસીના હૃદયમાં ઉત્સાહ અને ઉત્સાહથી ભરે છે, જેઓ ઐતિહાસિક વિજયના નાયક હતા ભારતીય સેનાના બહાદુર જવાનોની બહાદુરી અને બલિદાનને આજે સમગ્ર દેશ સલામ કરી રહ્યો છે.
વાસ્તવમાં વિભાજન સમયે ભારતના બે ભાગ પશ્ચિમ પાકિસ્તાન અને પૂર્વ પાકિસ્તાનના નામે અલગ કરવામાં આવ્યા હતા. બંગાળનો મોટો ભાગ પૂર્વ પાકિસ્તાન તરીકે ઓળખાતો હતો. પશ્ચિમ પાકિસ્તાનની સરકાર પૂર્વ પાકિસ્તાનના લોકો સાથે ખરાબ વર્તન કરતી રહી. પૂર્વ પાકિસ્તાનથી પશ્ચિમ પાકિસ્તાન સુધી 24 વર્ષ સુધી અત્યાચાર સહન કર્યા. પૂર્વ પાકિસ્તાનના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં ભારતે તેમનું સમર્થન કર્યું હતું. યુદ્ધમાં ભારતની જીત સાથે, પૂર્વ પાકિસ્તાન સ્વતંત્ર થયું અને બાંગ્લાદેશ બન્યું.
આ દિવસે પાકિસ્તાની આર્મી ચીફ જનરલ એએ નિયાઝી ખાને 93,000 સૈનિકો સાથે ભારતીય સેના સમક્ષ આત્મસમર્પણ કર્યું હતું. બાંગ્લાદેશને પાકિસ્તાનથી અલગ કરવાના આ યુદ્ધમાં ભારતીય સેનાના લગભગ 4000 બહાદુર સૈનિકો પણ શહીદ થયા હતા, જેમને દેશ નમ્ર શ્રદ્ધાંજલિ અર્પે છે.
1971નું ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ 3 ડિસેમ્બરે શરૂ થયું અને 13 દિવસ પછી 16 ડિસેમ્બરે પાકિસ્તાની દળોના શરણાગતિ સાથે સમાપ્ત થયું. આ યુદ્ધમાં ભારતીય સેનાનું નેતૃત્વ ફિલ્ડ માર્શલ માણિક શૉએ કર્યું હતું અને તે સમયે વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધી હતા. પૂર્વ પાકિસ્તાન (હાલ બાંગ્લાદેશ)ના ઢાકા શહેરમાં પાકિસ્તાની સેનાએ આત્મસમર્પણ કર્યું. પાકિસ્તાન આર્મી ચીફ જનરલ એએ નિયાઝી ખાને લેફ્ટનન્ટ જનરલ જગજીત સિંહ અરોરા સમક્ષ આત્મસમર્પણ કર્યું, જેઓ તે સમયે ભારતીય સેનાનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા હતા. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે પાકિસ્તાની આર્મી ચીફ આત્મસમર્પણ કરી રહ્યા હતા ત્યારે તેમના હાથ લગભગ ધ્રૂજી રહ્યા હતા અને તેમની આંખો આંસુઓથી ભરાઈ ગઈ હતી.
