વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે કહ્યું છે કે ભારત 2027 માં ચંદ્રયાન-4 મિશન લોન્ચ કરશે જેનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રની સપાટી પરથી ખડકોના નમૂના એકત્રિત કરીને પૃથ્વી પર લાવવાનો છે. ચંદ્રયાન-૪ મિશન બે અલગ અલગ લોન્ચમાં હાથ ધરવામાં આવશે જેમાં પાંચ મિશન સાધનો હેવી-લિફ્ટ લોન્ચ વ્હીકલ (LVM) દ્વારા વહન કરવામાં આવશે. તેઓ અવકાશમાં એકબીજા સાથે જોડાયેલા રહેશે.
“ચંદ્રયાન-4 મિશનનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રની સપાટી પરથી નમૂનાઓ એકત્રિત કરવાનો અને તેમને પૃથ્વી પર લાવવાનો છે,” સિંહે પીટીઆઈ-વિડીયોને આપેલા ઇન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું હતું. મંત્રીએ કહ્યું કે ગગનયાનને આવતા વર્ષે અવકાશમાં મોકલવામાં આવશે. આ મિશન હેઠળ, ભારતીય અવકાશયાત્રીઓને પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં મોકલવામાં આવશે અને તેમને સુરક્ષિત રીતે પૃથ્વી પર પાછા લાવવામાં આવશે.
તેમણે કહ્યું કે સમુદ્રની સપાટીનું અન્વેષણ કરવા માટે, ભારત 2026 માં સમુદ્રયાન લોન્ચ કરશે, જેમાં ત્રણ વૈજ્ઞાનિકોને એક ખાસ સબમરીન દ્વારા સમુદ્રમાં 6,000 મીટરની ઊંડાઈ સુધી મોકલવામાં આવશે. સિંહે કહ્યું, ‘આ સિદ્ધિ ભારતના અન્ય મુખ્ય મિશનની તર્જ પર હશે અને દેશની વૈજ્ઞાનિક શ્રેષ્ઠતા તરફની સફરમાં બીજું એક મહત્વપૂર્ણ પગલું હશે.’
તેમણે જણાવ્યું કે પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સ્વતંત્રતા દિવસ પરના પોતાના ભાષણમાં સમુદ્રયાન મિશનનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે સમુદ્રયાન મિશન મહત્વપૂર્ણ ખનિજો, દુર્લભ ધાતુઓ અને અજાણી દરિયાઈ જૈવવિવિધતાની શોધમાં મદદ કરશે અને દેશની આર્થિક પ્રગતિ અને પર્યાવરણીય ટકાઉપણું માટે મહત્વપૂર્ણ સાબિત થશે.
ગગનયાન મિશન હેઠળ, આ વર્ષે રોબોટ ‘વ્યોમિત્ર’ અવકાશમાં મોકલવામાં આવશે. સિંહે કહ્યું કે ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) ની સ્થાપના 1969 માં થઈ હતી, પરંતુ 1993 માં પ્રથમ પ્રક્ષેપણ સ્થળ સ્થાપિત કરવામાં બે દાયકાથી વધુ સમય લાગ્યો. તેમણે કહ્યું કે બીજી લોન્ચ સાઇટ 2004 માં સ્થાપિત થઈ હતી. તેમણે કહ્યું, ‘છેલ્લા 10 વર્ષમાં, ભારતે અવકાશ ક્ષેત્રે અભૂતપૂર્વ વિકાસ કર્યો છે.’
“અમે હવે ત્રીજું લોન્ચ સાઇટ બનાવી રહ્યા છીએ, અને શ્રીહરિકોટાની બહાર તમિલનાડુના થુથુકુડી જિલ્લામાં એક નવી લોન્ચ સાઇટ સાથે વિસ્તરણ કરી રહ્યા છીએ જેથી ભારે રોકેટ અને નાના ઉપગ્રહો લોન્ચ કરી શકાય,” સિંહે જણાવ્યું.
મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે ભારતનું અવકાશ અર્થતંત્ર હાલમાં 8 અબજ યુએસ ડોલરનું છે અને આગામી 10 વર્ષમાં તે 44 અબજ યુએસ ડોલર સુધી વધવાની અપેક્ષા છે. તેમણે કહ્યું, ‘નવા માળખાગત સુવિધાઓ, ખાનગી ભાગીદારી અને રેકોર્ડ રોકાણો સાથે, ભારત આગામી વર્ષોમાં વધુ ઊંચાઈઓ હાંસલ કરવા માટે તૈયાર છે.’
