East India Company: શું તમે જાણો છો, આજે ક્યાં છે અને શું છે ભારતને ગુલામ બનાવનાર, જેને સોનાનું પંખી કહેવામાં આવતું હતું અને તે શું કરી રહી છે?
ભારતનો ઈતિહાસ સંઘર્ષ અને વિજયની વાર્તાઓથી ભરેલો છે, પરંતુ આમાંની એક એવી વાર્તા છે જેણે ભારતના રાજકીય અને સામાજિક માળખાને ઊંડો પ્રભાવિત કર્યો છે. આ સ્ટોરી એક એવી કંપનીની છે, જેણે બિઝનેસના નામે ભારતમાં પ્રવેશ કર્યો અને ધીમે ધીમે આખા દેશ પર પોતાની પકડ મજબૂત કરી લીધી. આ કંપનીનું નામ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની છે. આ કંપનીએ એક સમયે ભારતની સત્તા પર કબજો જમાવ્યો હતો અને તેણે લગભગ 200 વર્ષ સુધી દેશને ગુલામીમાં જકડી રાખ્યો હતો. પરંતુ સમયની સાથે ભારતે આઝાદી હાંસલ કરી અને આજે પ્રશ્ન એ છે કે એક સમયે સોનાના પક્ષીઓને ગુલામ બનાવનાર કંપની આજે ક્યાં છે અને આજે શું કરી રહી છે? શું આ કંપની હજુ પણ અસ્તિત્વમાં છે? તો આવો, ભારતને ગુલામ બનાવનાર ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીની આજની સ્થિતિ વિશે જાણીએ.
ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીનો ઈતિહાસ
ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીનો ઈતિહાસઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીની રચના ઈંગ્લેન્ડમાં 1600માં થઈ હતી. તેનો મુખ્ય હેતુ એશિયા સાથે વેપાર કરવાનો હતો. ભારતમાં આ કંપની 1608માં પ્રથમ વખત સુરતમાં પ્રવેશી હતી. વેપારના બહાના હેઠળ, અંગ્રેજોએ ધીરે ધીરે અહીંની રાજનીતિમાં હસ્તક્ષેપ કરવાનું શરૂ કર્યું અને સ્થાનિક રાજાઓ અને નવાબો સાથે સંધિઓ અને કરારો કરીને તેમની શક્તિ વધારવાનું શરૂ કર્યું. 1757માં પ્લાસીના યુદ્ધમાં નવાબ સિરાજ-ઉદ-દૌલાને હરાવ્યા બાદ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીએ બંગાળ પર કબજો જમાવ્યો અને અહીંથી ભારતમાં ગુલામીનો યુગ શરૂ થયો.
ભારતમાં કંપની અત્યાચાર
ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીએ પોતાના ફાયદા માટે ભારતીય સંસાધનોનું ભારે શોષણ કર્યું અને દેશને આર્થિક રીતે નબળો પાડ્યો. ખેડૂતો પાસેથી બળજબરીથી ટેક્સ વસૂલવામાં આવ્યો હતો અને વિરોધ કરનારાઓને સખત સજા કરવામાં આવી હતી. કંપનીએ ભારતીય હસ્તકલા અને ઉદ્યોગોને બરબાદ કર્યા, લાખો લોકો બેરોજગાર થઈ ગયા. વેપારના નામે આવેલા અંગ્રેજોએ ધીમે ધીમે સમગ્ર ભારતને પોતાની કઠપૂતળી બનાવી દેશને આર્થિક રીતે નબળો બનાવ્યો.
1857 ની સ્વતંત્રતા સંગ્રામ
કંપનીના અત્યાચારોથી કંટાળીને ભારતીય સૈનિકોએ 1857માં વિદ્રોહ કર્યો, જેને આઝાદીનું પ્રથમ યુદ્ધ કહેવામાં આવે છે. આ લડાઈએ અંગ્રેજોને હચમચાવી દીધા અને દેશભરમાં આઝાદીની લહેર ફેલાઈ ગઈ. આ યુદ્ધમાં લાખો ભારતીય સૈનિકો અને નાગરિકોએ ભાગ લીધો હતો, જેમણે પોતાનો જીવ જોખમમાં મૂકીને અંગ્રેજો સામે લડ્યા હતા. જો કે આ બળવો સફળ ન થઈ શક્યો, પરંતુ તેણે બ્રિટિશ સરકારને ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીની ક્રિયાઓ વિશે ગંભીરતાથી વિચારવાની ફરજ પાડી. આમ, 1857નું આઝાદીનું યુદ્ધ ભારતીય ઈતિહાસમાં ટર્નિંગ પોઈન્ટ સાબિત થયું.
ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીનો અંત
1858 માં, સ્વતંત્રતા યુદ્ધ પછી, બ્રિટિશ સરકારે ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીને નાબૂદ કરી અને ભારત પર સીધો અંકુશ મેળવ્યો. આ પછી ધીરે ધીરે કંપનીનું નામ ઈતિહાસના પાનામાંથી ગાયબ થઈ ગયું. બ્રિટિશ રાજની શરૂઆત થઈ અને ભારત પર સીધું બ્રિટિશ ક્રાઉનનું શાસન હતું.
આજની પરિસ્થિતિ
હાલમાં, ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની ટ્રેડિંગ કંપની તરીકે અસ્તિત્વમાં છે, પરંતુ તેની પ્રકૃતિ સંપૂર્ણપણે બદલાઈ ગઈ છે. 2010 માં, ભારતીય મૂળના ઉદ્યોગપતિ સંજીવ મહેતાએ કંપની ખરીદી અને તેને લક્ઝરી બ્રાન્ડ તરીકે પુનઃજીવિત કરી. આજે, ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપની ચા, કોફી, ચોકલેટ, મસાલા અને અન્ય ઉચ્ચ ગુણવત્તાની ખાદ્ય ઉત્પાદનોના વેપારમાં સંકળાયેલી છે. કંપનીના ઉત્પાદનો વિશ્વભરમાં વેચાય છે અને પ્રતિષ્ઠિત બ્રાન્ડ તરીકે ઓળખાય છે.
કંપનીના ઉત્પાદનો અને સેવાઓ
આજની ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની તેના ગ્રાહકોને વિવિધ ઉત્પાદનો અને સેવાઓ પ્રદાન કરે છે. તેમના ઉત્પાદનોમાં ચા, કોફી, ચોકલેટ, મસાલા, સૂકા ફળો અને ગિફ્ટ હેમ્પર્સનો સમાવેશ થાય છે. કંપનીની વિશેષતા એ છે કે તે તેના ઉત્પાદનોમાં ઉચ્ચ ગુણવત્તા જાળવી રાખે છે અને ગ્રાહકોને પ્રીમિયમ અનુભવ પ્રદાન કરે છે. કંપનીના ઉત્પાદનોનું પેકેજિંગ પણ ખૂબ જ આકર્ષક અને સુંદર છે, જે ગ્રાહકોને આકર્ષવામાં સફળ થાય છે.
કંપનીની કામગીરી
ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની આજે લંડનથી કાર્યરત છે. કંપનીના માલિક સંજીવ મહેતાએ તેને આધુનિક અને પ્રીમિયમ બ્રાન્ડ તરીકે સ્થાપિત કરી છે. કંપનીના ઉત્પાદનો વિવિધ દેશોમાં ઉપલબ્ધ છે અને તેણે વૈશ્વિક બ્રાન્ડ તરીકે ઓળખ મેળવી છે. સંજીવ મહેતાએ કંપનીનો વારસો જાળવી રાખ્યો છે અને તેને નવા યુગના ગ્રાહકો માટે યોગ્ય બનાવ્યો છે.
આ પણ વાંચો – National News અગ્નિ માન રામ નારાયણ અગ્રવાલનું નિધન, લાંબા અંતરની બેલેસ્ટિક મિસાઈલ બનાવવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી
