હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશોની નિમણૂક અને ટ્રાન્સફર માટે તેના કોલેજિયમ દ્વારા ભલામણ કરાયેલ 21 નામોની પેન્ડન્સીને ચિહ્નિત કરીને, સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે કેન્દ્રને કહ્યું કે તેની “પસંદગીભરી” વલણ ઘણી સમસ્યાઓ ઊભી કરી રહી છે.
ન્યાયાધીશ સંજય કિશન કૌલની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે વર્તમાન પરિસ્થિતિ મુજબ, પાંચ નામ પુનરાવર્તિત, પાંચ પ્રથમ વખત ભલામણ કરાયેલ અને 11 સ્થાનાંતરિત નામો સરકાર પાસે પેન્ડિંગ છે.
કેન્દ્રએ જસ્ટિસ સુધાંશુ ધુલિયા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની બનેલી બેંચને બે અઠવાડિયાનો સમય આપવા વિનંતી કરી અને કહ્યું કે પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે.
વરિષ્ઠતાનો આધાર ગડબડ છે – કોર્ટ
સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે નિમણૂક પ્રક્રિયામાં, જ્યારે સરકાર કોઈની નિમણૂક કરે છે અને અન્યની નિમણૂક કરતી નથી, ત્યારે “વરિષ્ઠતાનો આધાર ખલેલ પહોંચે છે”.
જસ્ટિસ કૌલે, જેઓ સર્વોચ્ચ અદાલતના કોલેજિયમના સભ્ય પણ છે, જણાવ્યું હતું કે, “પસંદગીની આ પ્રક્રિયા ઘણી સમસ્યાઓ ઊભી કરે છે.”
પીટીઆઈ દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, અદાલત ન્યાયાધીશોની નિમણૂક અને ટ્રાન્સફર માટે કોલેજિયમ દ્વારા ભલામણ કરાયેલા નામોને મંજૂરી આપવામાં કેન્દ્ર દ્વારા વિલંબનો આરોપ લગાવતી બે અરજીઓની સુનાવણી કરી રહી હતી.
બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે નિમણૂક પ્રક્રિયા સલાહકારી છે પરંતુ ટ્રાન્સફરના કિસ્સામાં જે વ્યક્તિના નામની ભલામણ કરવામાં આવી છે તે પહેલેથી જ જજ છે અને કોલેજિયમના પાંચ વરિષ્ઠ ન્યાયાધીશોની વિવેકબુદ્ધિ મુજબ, તે અન્ય કોર્ટમાં વધુ સારી રીતે સેવા આપે તેવી અપેક્ષા છે. .
તે કહે છે કે એવી ધારણા ન હોવી જોઈએ કે કોઈના માટે વિલંબ છે જ્યારે કોઈ બીજા માટે વિલંબ નથી.
કેટલાકની નિમણૂક કરવી અને અન્યની નિમણૂક ન કરવી તે યોગ્ય નથી – કોર્ટ
જસ્ટિસ કૌલે કહ્યું, “મારે પ્રશંસા કરવી જોઈએ કે છેલ્લા એક મહિનામાં ઘણું આંદોલન થયું છે, (કેટલાક) જે છેલ્લા પાંચ-છ મહિનામાં થયું નથી.”
“નિમણૂક પ્રક્રિયામાં, જ્યારે તમે કેટલાકની નિમણૂક કરો છો અને અન્યની નિમણૂક કરતા નથી, ત્યારે વરિષ્ઠતાનો ખૂબ જ આધાર ખલેલ પહોંચે છે,” તેમણે કહ્યું.
ખંડપીઠે જણાવ્યું હતું કે જ્યારે નિમણૂક પ્રક્રિયામાં વિલંબ થાય છે અને વ્યક્તિ તેને લે છે અથવા છોડી દે છે ત્યારે બેન્ચમાં જોડાવાનું પ્રોત્સાહન બદલાય છે, તે તેના પર નિર્ભર છે કે તે ક્યાં ઊભા રહેશે.
અરજદારોમાંના એક માટે હાજર રહેલા વકીલે જણાવ્યું હતું કે જ્યાં સુધી પુનરાવર્તિત નામોનો સંબંધ છે, સર્વોચ્ચ અદાલતે પહેલાથી જ તેમને ક્લિયર કરવા માટે સમયમર્યાદા નક્કી કરી હતી.
જ્યારે કેન્દ્રના વકીલે પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવવા માટે બે અઠવાડિયાનો સમય માંગ્યો ત્યારે બેન્ચે કહ્યું, “જે કરવામાં આવ્યું છે તેની અમે પ્રશંસા કરીએ છીએ પરંતુ વધુ પ્રયત્નોની જરૂર છે.”
અરજદારો માટે હાજર રહેલા એક એડવોકેટે પણ નિમણૂકો અને બદલીઓ માટે કોલેજિયમની ભલામણો અંગે કેન્દ્ર દ્વારા પસંદ કરવામાં આવતી કવાયતની નિંદા કરી હતી.
કોર્ટે સ્વીકાર્યું કે આ સમસ્યારૂપ છે.
બેન્ચે કેન્દ્રના વકીલને કહ્યું કે, આ ન થવું જોઈએ તે તમને કહેવાનો વિચાર છે.
કેટલાક લોકો પ્રક્રિયામાં વિલંબથી હતાશ થઈ રહ્યા છે – કોર્ટ
ખંડપીઠે કહ્યું કે પ્રક્રિયામાં વિલંબને કારણે, કેટલાક લોકોએ હતાશામાં, ન્યાયાધીશના પદ પર પ્રમોશન માટે તેમના નામ પાછા ખેંચી લીધા છે.
જસ્ટિસ કૌલે કહ્યું, અમે સારા લોકો ગુમાવ્યા છે. હું કહું છું કે આ દિવસોમાં લોકોને આ બાજુ (બેન્ચ પર) લાવવા એ એક પડકાર છે. જ્યારે આવું થાય છે ત્યારે લોકોને અહીં લાવવું એક મોટો પડકાર બની જાય છે.
ખંડપીઠે આ મામલાની વધુ સુનાવણી 7 નવેમ્બરના રોજ મુલતવી રાખી હતી અને કહ્યું હતું કે કેન્દ્રના વકીલે કોર્ટને ખાતરી આપી છે કે આ મુદ્દાઓનો ઉકેલ લાવવામાં આવી રહ્યો છે.
જ્યારે કેન્દ્રના વકીલે કહ્યું કે આ મામલો 7 નવેમ્બર પછી એક અઠવાડિયા માટે મુલતવી રાખવામાં આવી શકે છે, ત્યારે બેન્ચે કહ્યું, ચાલો દિવાળી પહેલા થોડી પ્રગતિ કરીએ. અમે તેને વધુ સારી રીતે ઉજવીશું.
કોલેજિયમ પ્રણાલી દ્વારા ન્યાયાધીશોની નિમણૂક ઘણીવાર સુપ્રીમ કોર્ટ અને કેન્દ્ર વચ્ચે મુખ્ય ફ્લેશપોઈન્ટ બની ગઈ છે, જેમાં વિવિધ ક્વાર્ટરથી તંત્રની ટીકા થઈ રહી છે.
કેન્દ્રએ 3-4 અઠવાડિયામાં ન્યાયાધીશોની નિમણૂક કરવી જોઈએ – કોર્ટ
સુપ્રીમ કોર્ટ એડવોકેટ્સ એસોસિએશન બેંગલુરુ દ્વારા દાખલ કરાયેલી એક અરજી સહિતની અરજીઓ પર સુનાવણી કરી રહી હતી, જેમાં કોર્ટ દ્વારા તેના 2021ના ચુકાદામાં નિર્ધારિત સમયરેખાનું પાલન ન કરવા બદલ કેન્દ્રીય કાયદા અને ન્યાય મંત્રાલય સામે અવમાનના પગલાંની માંગ કરવામાં આવી હતી.
સર્વોચ્ચ અદાલતમાં દાખલ કરાયેલી અરજીઓમાંની એકમાં ન્યાયાધીશોની સમયસર નિમણૂકની સુવિધા માટે 20 એપ્રિલ, 2021ના આદેશમાં નિર્ધારિત સમયમર્યાદાના “ઇરાદાપૂર્વક આજ્ઞાભંગ”નો આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો છે.
તે આદેશમાં, સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું હતું કે જો કોલેજિયમ સર્વસંમતિથી તેની ભલામણોનું પુનરાવર્તન કરે છે, તો કેન્દ્રએ ત્રણ-ચાર અઠવાડિયામાં ન્યાયાધીશોની નિમણૂક કરવી જોઈએ.
