વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી વિશે એ વાત પ્રખ્યાત છે કે તેઓ જેને પસંદ કરે છે તેને કોઈને કોઈ રીતે પોતાની સાથે જોડે છે. આ અધિકારીઓની યાદીમાં શક્તિકાંત દાસનું નામ પણ શામેલ છે, જેઓ છ વર્ષ સુધી રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર હતા અને ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં નિવૃત્ત થયા હતા.
હવે તેમને વડા પ્રધાન મોદીના આગામી કાર્યકાળ માટે મુખ્ય સચિવ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે, જેઓ અન્ય મુખ્ય સચિવ પીકે મિશ્રા સાથે કામ કરશે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલા એક જાહેરનામામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે શક્તિકાંત દાસની નિમણૂક વડા પ્રધાનના કાર્યકાળ સુધી અથવા આગામી આદેશો સુધી ચાલુ રહેશે.
જીએસટી લાગુ કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી
ભૂતપૂર્વ ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે નોટબંધી અને જીએસટી જેવા મોટા સુધારાઓમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી. મે 2017 માં, તેમને આર્થિક બાબતોના સચિવ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા. આ ભૂમિકામાં તેઓ સરકારની તમામ આર્થિક નીતિઓ માટે જવાબદાર હતા. તેમણે IBC અને જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો (PSBs) ના પુનઃમૂડીકરણ અને મર્જર જેવા અનેક સુધારાઓ અમલમાં મૂક્યા.
શક્તિકાંત દાસે જુલાઈ 2017 માં GST લાગુ કરવામાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી. જીએસટીએ ઘણા પરોક્ષ કરનું સ્થાન લીધું. તેનો ઉદ્દેશ્ય કર માળખાને સરળ બનાવવાનો અને કર પાલન વધારવાનો હતો. તેમણે જીએસટીના સફળ અમલીકરણ માટે રાજ્યો સાથે સંકલનમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે.
નોન-બેંકિંગ ફાઇનાન્સ ક્ષેત્રમાં રોકડની તંગી દૂર કરી.
આરબીઆઈ ગવર્નર તરીકે, શક્તિકાંત દાસે નાણાકીય સ્થિરતા જાળવવા અને આર્થિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. તેમણે નોન-બેંકિંગ ફાઇનાન્સ ક્ષેત્રમાં રોકડની અછતને દૂર કરવા માટે અનેક પગલાં લીધાં. બેંકો અને નોન-બેંકિંગ ફાઇનાન્સ કંપનીઓ માટે નિયમનકારી માળખાને મજબૂત બનાવવા માટે પણ પગલાં લીધાં.
શક્તિકાંત દાસ ઘણા આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો પર પણ સામેલ રહ્યા છે. તેમણે IMF, G20 અને BRICS માં ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું છે. ૧૯૯૧માં ભારત માટે ૨૨ અબજ ડોલરના IMF બેલઆઉટ પેકેજની વાટાઘાટોમાં તેમણે મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી. તેઓ હેમ્બર્ગ અને બ્યુનોસ એરેસમાં G20 બેઠકોમાં ભારતના શેરપા પણ હતા.
શક્તિકાંત દાસ કોણ છે?
શક્તિકાંત દાસનો જન્મ ૧૯૫૭માં ઓડિશામાં થયો હતો. તેમણે દિલ્હી યુનિવર્સિટીની સેન્ટ સ્ટીફન્સ કોલેજમાંથી ઇતિહાસમાં સ્નાતક અને અનુસ્નાતકની ડિગ્રી મેળવી. તેમણે યુકેની બર્મિંગહામ યુનિવર્સિટીમાંથી જાહેર વહીવટમાં માસ્ટર ડિગ્રી પણ મેળવી છે.
શક્તિકાંત દાસ ૧૯૮૦માં IAS બન્યા. તેમને તમિલનાડુ કેડર મળ્યું. તેમણે રાજ્ય સરકારમાં અનેક હોદ્દા પર કામ કર્યું છે. ઉદાહરણ તરીકે, તેમણે વાણિજ્યિક કર કમિશનર અને ઉદ્યોગોના મુખ્ય સચિવ તરીકે કામ કર્યું છે. બાદમાં તેઓ કેન્દ્ર સરકારમાં જોડાયા, અને નાણા મંત્રાલયમાં સંયુક્ત સચિવ તરીકે સેવા આપી. આ પછી, તેમની સફર હવે પીએમના મુખ્ય સચિવ પદ સુધી પહોંચી ગઈ છે.
