શીખ રમખાણો (૧૯૮૪) સંબંધિત કેસમાં કોંગ્રેસના ભૂતપૂર્વ નેતા અને સાંસદ સજ્જન કુમારની સજા આજે જાહેર થવાની છે. દિલ્હીની રાઉઝ એવન્યુ કોર્ટે સજ્જન કુમારને આ કેસમાં પહેલાથી જ દોષિત ઠેરવ્યા છે.
આજે જે કેસમાં સજ્જન કુમારને સજા ફટકારવાની છે તે દિલ્હીના સરસ્વતી વિહાર વિસ્તારનો છે. અહીં 1 નવેમ્બર, 1984 ના રોજ, એક શીખ પિતા જસવંત સિંહ અને પુત્ર તરુણદીપ સિંહની હત્યા કરવામાં આવી હતી. ટોળાએ બંનેને જીવતા સળગાવી દીધા. સજ્જન કુમાર પર આ ટોળાનું નેતૃત્વ કરવાનો આરોપ છે.
શીખ પરિવારનું ઘર પણ લૂંટાયું
આ ઘટના દરમિયાન શીખ પરિવારના ઘરમાં પણ લૂંટફાટ થઈ હતી અને ઘરમાં હાજર અન્ય લોકો ઘાયલ થયા હતા. આ કેસ દિલ્હીના પંજાબી બાગ પોલીસ સ્ટેશનમાં નોંધવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ બાદમાં એક વિશેષ તપાસ ટીમે તપાસ હાથ ધરી હતી. ૧૬ ડિસેમ્બર, ૨૦૨૧ ના રોજ, કોર્ટે સજ્જન કુમાર વિરુદ્ધ આરોપો ઘડ્યા હતા અને તેમની વિરુદ્ધ પ્રથમ દૃષ્ટિએ કેસ નોંધાયો હતો.
એક કેસમાં નિર્દોષ છૂટ્યા, બીજા કેસમાં આજીવન કેદ
સજ્જન કુમાર વિરુદ્ધ શીખ રમખાણો સંબંધિત ત્રણ કેસ ચાલી રહ્યા છે, જેમાંથી એકમાં તેમને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યા છે અને બીજામાં તેમને આજે સજા સંભળાવવામાં આવનાર છે. વર્ષ 2018 માં, હાઇકોર્ટે સજ્જન કુમારને 5 શીખોની હત્યા સંબંધિત કેસમાં આજીવન કેદની સજા ફટકારી હતી. આ ઉપરાંત, રમખાણોના 40 વર્ષ પછી, 12 ફેબ્રુઆરી 2025 ના રોજ, તેમને રાઉઝ એવન્યુ કોર્ટે 2 શીખોની હત્યા સંબંધિત કેસમાં દોષિત ઠેરવ્યા છે, જેમાં આજે (18 ફેબ્રુઆરી) સજાની જાહેરાત થવાની છે. ભૂતપૂર્વ સાંસદ હાલમાં દિલ્હીની તિહાર જેલમાં સજા કાપી રહ્યા છે.
કમિશનની ભલામણ પછી કેસ
શીખ વિરોધી રમખાણોમાં દોષિત ઠેરવવામાં આવેલા લોકોમાં સૌથી પ્રખ્યાત ચહેરો કોંગ્રેસ નેતા સજ્જન કુમાર છે. આ ઉપરાંત, ઘણા અન્ય નેતાઓ અને પોલીસ અધિકારીઓ સામે પણ કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. કમિશનની ભલામણ બાદ સીબીઆઈએ 2005માં ઘણા આરોપીઓ સામે કેસ નોંધ્યો હતો અને ઘણા કેસોમાં ચાર્જશીટ પણ દાખલ કરવામાં આવી હતી, તેમ છતાં મોટાભાગના ગુનેગારોને સજા થઈ શકી ન હતી.
૨૪૦ કેસ બંધ કરવામાં આવ્યા હતા.
શીખ રમખાણોના 41 વર્ષ પછી, અત્યાર સુધીમાં ફક્ત 12 હત્યાના કેસમાં જ સજા ફટકારવામાં આવી છે. નાણાવટી કમિશન અનુસાર, ૧૯૮૪ના રમખાણોના સંદર્ભમાં દિલ્હીમાં કુલ ૫૮૭ એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી હતી, જેમાં ૨,૭૩૩ લોકો માર્યા ગયા હતા અને લગભગ બે હજાર લોકો રમખાણોમાં સામેલ હતા. પોલીસે લગભગ 240 કેસોને અજાણ્યા ગણાવીને બંધ કર્યા અને લગભગ 250 કેસોમાં લોકોને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યા.
રમખાણો ભડકાવવા બદલ ૧૪૪ કેસ નોંધાયા
વર્ષ 2018 માં, સુપ્રીમ કોર્ટે રમખાણો સંબંધિત 199 કેસોની તપાસ માટે એક SIT ની રચના કરી હતી. તેની તપાસમાં, ટીમને જાણવા મળ્યું કે આમાંથી 54 કેસ 426 લોકોની હત્યા સાથે સંબંધિત હતા અને 31 કેસ 80 લોકોને ગંભીર ઇજાઓ સાથે સંબંધિત હતા. બાકીના ૧૧૪ કેસ રમખાણો ભડકાવવા, આગચંપી અને લૂંટફાટ સાથે સંબંધિત હતા. રમખાણોને લગતા ઘણા કેસો હજુ પણ કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે.
