National News: પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની આગેવાની હેઠળની પેનલે ગુરુવારે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુને ‘વન નેશન વન ઈલેક્શન’ પર પોતાનો રિપોર્ટ સોંપ્યો હતો. પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ કોવિંદે રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં રાષ્ટ્રપતિ મુર્મુને 18,626 પાનાનો આ રિપોર્ટ સુપરત કર્યો હતો.
આ પેનલે રાજકીય પક્ષો, હિતધારકો અને નિષ્ણાતો સાથે વિસ્તૃત વાતચીત અને 191 દિવસના સંશોધન કાર્ય બાદ આ અહેવાલ તૈયાર કર્યો છે. આ પેનલની રચના 2 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ કરવામાં આવી હતી. જોકે, વિપક્ષ ‘વન નેશન વન ઇલેક્શન’ માટે તૈયાર નથી. આ અંગે તેના મનમાં શંકા અને આશંકા છે. ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ‘વન નેશન વન ઇલેક્શન’ના પક્ષમાં છે.
તમામ ચૂંટણી એકસાથે કરાવવાની ભલામણ
પેનલે તમામ લોકસભા, વિધાનસભા, પંચાયત અને સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજવાની ભલામણ કરી છે. અહેવાલ મુજબ, સમિતિએ ત્રિશંકુ ગૃહ, અવિશ્વાસ પ્રસ્તાવ અથવા આવી કોઈ પરિસ્થિતિના કિસ્સામાં નવા ગૃહની રચના માટે નવી ચૂંટણી યોજવાની ભલામણ કરી છે. આવી સ્થિતિમાં નવી લોકસભાનો કાર્યકાળ અગાઉની લોકસભાના બાકીના સમયગાળા માટે જ રહેશે અને આ સમયગાળો પૂરો થયા બાદ ગૃહને વિસર્જન માનવામાં આવશે.
તેવી જ રીતે, જ્યાં રાજ્ય વિધાનસભાઓની નવી ચૂંટણીઓ યોજવામાં આવે છે, આવી નવી વિધાનસભાઓ, જ્યાં સુધી વહેલા વિસર્જન કરવામાં ન આવે, ત્યાં સુધી, લોકોના ગૃહની પૂર્ણ મુદતના અંત સુધી ચાલુ રહેશે. કલમ 83 (સંસદના ગૃહોનો સમયગાળો) અને કલમ A કલમ 172 (રાજ્યની વિધાનસભાની અવધિ)માં સુધારો કરીને બંધારણ સુધારણા બિલ સંસદમાં રજૂ કરવાની જરૂર પડશે. આ બંધારણીય સુધારાને રાજ્યો દ્વારા બહાલીની જરૂર રહેશે નહીં.
બે તબક્કામાં ‘એક દેશ એક ચૂંટણી’ લાગુ કરવાની ભલામણ
પ્રથમ તબક્કામાં, સમિતિએ ભલામણ કરી છે કે પ્રથમ તબક્કામાં લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણી એકસાથે યોજવામાં આવે. આ પછી, બીજા તબક્કામાં, નગરપાલિકા અને પંચાયતોની ચૂંટણીઓ લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાઓ સાથે એવી રીતે સંકલિત કરવી જોઈએ કે નગરપાલિકા અને પંચાયતોની ચૂંટણીઓ લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીના 100 દિવસમાં પૂર્ણ થાય.
ઇવીએમ, લોજિસ્ટિક્સ પર પણ ભલામણ
લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે કરાવવા માટે, સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે EVM અને VVPAT સાધનોની ખરીદી, મતદાન કર્મચારીઓ અને સુરક્ષા દળોની તૈનાતી અને અન્ય જરૂરી વ્યવસ્થા જેવી લોજિસ્ટિક્સ બનાવવાની છે, ભારતનું ચૂંટણી પંચ આગોતરી યોજનાઓ અને અંદાજો તૈયાર કરી શકે છે. . તેવી જ રીતે, નગરપાલિકાઓ અને પંચાયતોની ચૂંટણીઓ માટે, રાજ્ય ચૂંટણી પંચે, ભારતના ચૂંટણી પંચ સાથે પરામર્શ કરીને, અગાઉથી યોજના તૈયાર કરવી જોઈએ અને ઈવીએમ અને વીવીપીએટી જેવા સાધનોની પ્રાપ્તિ, મતદાન ઘટાડવા અને સુરક્ષા દળોની તૈનાતી માટે અન્ય જરૂરી વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ. અંદાજ તૈયાર કરી શકે છે.
ગૃહમંત્રી, ગુલામ નબી આઝાદ પણ પેનલના સભ્ય છે
ગત સપ્ટેમ્બરમાં રચાયેલી સમિતિને વર્તમાન બંધારણીય માળખાને ધ્યાનમાં રાખીને લોકસભા, રાજ્યની વિધાનસભાઓ, નગરપાલિકાઓ અને પંચાયતોની એકસાથે ચૂંટણી યોજવા માટે શક્યતાઓ શોધવા અને ભલામણો કરવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી. કોવિંદની આગેવાની હેઠળની આ સમિતિમાં ગૃહમંત્રી અમિત શાહ, રાજ્યસભામાં વિપક્ષના ભૂતપૂર્વ નેતા ગુલામ નબી આઝાદ, નાણા પંચના ભૂતપૂર્વ અધ્યક્ષ એન.કે. સિંહ, લોકસભાના ભૂતપૂર્વ મહાસચિવ સુભાષ કશ્યપ અને વરિષ્ઠ વકીલ હરીશ સાલ્વેનો પણ સમાવેશ થાય છે. લોકસભામાં કોંગ્રેસના નેતા અધીર રંજન ચૌધરીને પણ સમિતિના સભ્ય બનાવવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ તેમણે સમિતિને સંપૂર્ણ કપટ ગણાવીને ના પાડી દીધી હતી. કાયદા મંત્રી અર્જુન રામ મેઘવાલ સમિતિના વિશેષ આમંત્રિત સભ્ય છે.
