ઈલેક્ટોરલ બોન્ડને લઈને સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય બાદ કોંગ્રેસે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સરકાર પર નિશાન સાધ્યું છે. વાયનાડના સાંસદ રાહુલ ગાંધીએ આરોપ લગાવ્યો છે કે ભારતીય જનતા પાર્ટીએ બોન્ડને ‘લાંચ અને કમિશન’ લેવાનું માધ્યમ બનાવ્યું છે. ગુરુવારે સુપ્રીમ કોર્ટે બોન્ડ સ્કીમને રદ્દ કરી દીધી હતી. તેમજ તેને ગેરબંધારણીય જાહેર કરવામાં આવ્યો છે.
કોંગ્રેસના પૂર્વ રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ રાહુલ ગાંધીએ લખ્યું, ‘નરેન્દ્ર મોદીની ભ્રષ્ટ નીતિઓનો વધુ એક પુરાવો તમારી સામે છે. ભાજપે ચૂંટણી બોન્ડને લાંચ અને કમિશન લેવાનું માધ્યમ બનાવ્યું હતું. આજે આ વાતની પુષ્ટિ થઈ છે.
ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ રદ થયા અને ચૂંટણી પંચે પણ ખેંચતાણ કરી; સુપ્રીમ કોર્ટે નિર્ણયમાં શું કહ્યું?
પાર્ટીના જનરલ સેક્રેટરી જયરામ રમેશે લખ્યું, ‘સુપ્રીમ કોર્ટે મોદી સરકારની બહુચર્ચિત ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાને સંસદ દ્વારા પસાર કરાયેલા કાયદા તેમજ ભારતના બંધારણનું ઉલ્લંઘન ગણાવ્યું છે. લાંબા સમયથી રાહ જોવાતો નિર્ણય અત્યંત આવકારદાયક છે અને નોટો પર મતદાનની શક્તિને મજબૂત બનાવશે. તેમણે આરોપ લગાવ્યો કે મોદી સરકાર ‘દાતાઓ’ને વિશેષાધિકાર આપતી વખતે દાતાઓ પર કોઈપણ પ્રકારનો અત્યાચાર કરી રહી છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો, લોકસભા ચૂંટણી પહેલા કેન્દ્ર સરકારને મોટો ફટકો
વિપક્ષોએ પણ સવાલો ઉઠાવ્યા હતા
શિવસેના (UBT) આદિત્ય ઠાકરેએ કહ્યું, ‘માનનીય સુપ્રીમ કોર્ટે એક ગેરબંધારણીય યોજનાને ફગાવી દીધી છે. આ પછી મહારાષ્ટ્રને આશા છે કે ગેરબંધારણીય શાસનનો પણ અંત આવશે. હું ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાને સમાપ્ત કરવાના આજના નિર્ણયનું સ્વાગત કરું છું. હવે અમને આશા છે કે પારદર્શિતા આવશે.
ડાબેરી નેતા સીતારામ યેચુરીએ પણ આ નિર્ણયને આવકાર્યો છે. તેણે આ મામલે કોર્ટમાં પહોંચેલા વકીલ શાદાન ફરસાતનો પણ આભાર માન્યો છે.
ચૂંટણી પંચને પણ ઘેરી લીધું
રમેશે કહ્યું, ‘અમે એ પણ આશા રાખીએ છીએ કે સુપ્રીમ કોર્ટ એ હકીકતની નોંધ લેશે કે ચૂંટણી પંચ સતત મતદાર વેરિફાયેબલ પેપર ઓડિટ ટ્રેલ (VVPAT)ના મુદ્દે રાજકીય પક્ષોને મળવાનો ઇનકાર કરી રહ્યું છે. જો મતદાન પ્રક્રિયામાં બધું પારદર્શક હોય તો આટલો આગ્રહ શા માટે? રાજસ્થાનના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી અને કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતા અશોક ગેહલોતે પણ કોર્ટના નિર્ણયનું સ્વાગત કર્યું છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે શું કહ્યું?
મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની પાંચ ન્યાયાધીશોની બંધારણીય બેન્ચે યોજનાને પડકારતી અરજીઓ પર બે અલગ-અલગ પરંતુ સર્વસંમત ચુકાદા આપ્યા હતા. મુખ્ય ન્યાયાધીશે કહ્યું કે આ બંધારણની કલમ 19(1)(A) હેઠળ વાણી અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાનું ઉલ્લંઘન છે. બેન્ચે કહ્યું કે નાગરિકોના ગોપનીયતાના મૂળભૂત અધિકારમાં રાજકીય ગોપનીયતા અને સંગઠનનો અધિકાર પણ સામેલ છે.
ચૂંટણી બોન્ડ યોજના શું છે?
સરકાર દ્વારા 2 જાન્યુઆરી, 2018ના રોજ ચૂંટણી બોન્ડ યોજના જાહેર કરવામાં આવી હતી. રાજકીય ભંડોળમાં પારદર્શિતા લાવવાના પ્રયાસોના ભાગરૂપે રાજકીય પક્ષોને દાન આપવાના વિકલ્પ તરીકે તેને રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. યોજનાની જોગવાઈઓ અનુસાર, ભારતના કોઈપણ નાગરિક અથવા દેશમાં સ્થાપિત અથવા સ્થાપિત કોઈપણ એન્ટિટી દ્વારા ચૂંટણી બોન્ડ ખરીદી શકાય છે. કોઈપણ વ્યક્તિ એકલ અથવા સંયુક્ત રીતે અન્ય વ્યક્તિઓ સાથે ચૂંટણી બોન્ડ ખરીદી શકે છે.
