આર્થિક સુધારાના જનક એવા પૂર્વ વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહ શનિવારે પંચતત્વમાં ભળી ગયા. અહીં સરકારી સન્માન સાથે તેમના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવ્યા હતા. સિંહની પુત્રીએ તેમના અંતિમ સંસ્કાર કર્યા. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ, ઉપરાષ્ટ્રપતિ જગદીપ ધનખર, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, ભૂટાનના રાજા જિગ્મે ખેસર નામગ્યેલ વાંગચુક, કોંગ્રેસ સંસદીય દળના વડા સોનિયા ગાંધી, કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગે, લોકસભામાં વિરોધ પક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી અને અન્ય ઘણી હસ્તીઓએ સિંહને વિદાય આપી. .
મનમોહન સિંહ લાઈવ જીંદગીના નારા લાગ્યા
મનમોહન સિંહ લાઈવ જીંદગીના નારા લાગ્યાઆ પહેલા કોંગ્રેસ મુખ્યાલયથી નિગમબોધ ઘાટ સુધી તેમની અંતિમ યાત્રા શરૂ થઈ હતી. આ દરમિયાન કોંગ્રેસના કાર્યકરો ‘જ્યાં સુધી સૂર્ય-ચંદ્ર રહેશે, મનમોહન તમારું નામ રહેશે’ અને ‘મનમોહન સિંહ અમર રહેશે’ના નારા લગાવતા રહ્યા. પૂર્વ કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ રાહુલ ગાંધી, સિંહના પરિવારના કેટલાક સભ્યો અને કોંગ્રેસના કેટલાક નેતાઓ પણ તે વાહનમાં હાજર હતા જેમાં સિંહના પાર્થિવ દેહને રાખવામાં આવ્યો હતો. અંતિમ યાત્રા પહેલા, સિંહના પાર્થિવ દેહને કોંગ્રેસના મુખ્યાલય ’24 અકબર રોડ’ ખાતે રાખવામાં આવ્યો હતો જ્યાં સોનિયા ગાંધી, ખડગે, રાહુલ ગાંધી અને અન્ય ઘણા વરિષ્ઠ પક્ષના નેતાઓ અને કાર્યકરોએ તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપી હતી.
26મી ડિસેમ્બરે રાત્રે અવસાન થયું
નોંધનીય છે કે ડૉ.સિંઘનું 26 ડિસેમ્બરે દિલ્હીના ઓલ ઈન્ડિયા ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિકલ સાયન્સ (AIIMS)માં 92 વર્ષની વયે રાત્રે લગભગ 9 વાગ્યે અવસાન થયું હતું. ડૉ.સિંઘના નિધન બાદ તેમનું સ્મારક બનાવવાને લઈને કોંગ્રેસ અને ભાજપ વચ્ચે ભારે રાજનીતિ ચાલી રહી છે. જો કે સરકારે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ડો.સિંઘની સમાધિ ટ્રસ્ટ બનાવીને બનાવવામાં આવશે.
ડૉ.સિંઘ 2004 થી 2014 સુધી બે વખત દેશના વડાપ્રધાન રહ્યા હતા. અગાઉ 1991માં પી.વી. નરસિમ્હા રાવ સરકારમાં નાણાં પ્રધાન તરીકે, તેમણે દેશમાં ઉદાર આર્થિક સુધારાઓ લાગુ કર્યા, જેણે દેશની અર્થવ્યવસ્થાને વેગ આપ્યો. 1954 માં પંજાબ યુનિવર્સિટીમાંથી અર્થશાસ્ત્રમાં એમએ પૂર્ણ કર્યા પછી, તેમણે કેમ્બ્રિજમાંથી પ્રથમ વર્ગ અર્થશાસ્ત્ર (ઓનર્સ) કર્યું અને 1962 માં ઓક્સફોર્ડમાંથી ડીફિલ કર્યું.
મનમોહન સિંહ 1971માં ભારત સરકારના વાણિજ્ય મંત્રાલયમાં આર્થિક સલાહકાર બન્યા, 1972માં નાણા મંત્રાલયમાં મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર બન્યા અને 1980 થી 1982 દરમિયાન આયોજન પંચના સભ્ય બન્યા. ડૉ. સિંહ 1982-1985 સુધી રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર હતા અને 1985માં આયોજન પંચના ઉપાધ્યક્ષ બન્યા હતા. ત્યારબાદ 1990માં તેમને વડાપ્રધાનના આર્થિક સલાહકાર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા. તેઓ દિલ્હી યુનિવર્સિટીમાં પ્રોફેસર પણ હતા.
