શું તમે જાણો છો કે કુંભ મેળાનો માત્ર એક પ્રકાર નથી? હા, આ બિલકુલ સાચું છે. વાસ્તવમાં, કુંભ મેળાના ચાર પ્રકાર છે – કુંભ, અર્ધ કુંભ, પૂર્ણ કુંભ અને મહા કુંભ. આ કુંભ મેળો ગ્રહોની સ્થિતિ અનુસાર ઉજવવામાં આવે છે. વર્ષનો સમય પણ કુંભ મેળાના આયોજન માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પરિબળ છે. દરેક કુંભ મેળાનું પોતાનું આગવું મહત્વ હોય છે. નીચે બધું વાંચો…
પ્રયાગરાજ મહાકુંભ 2025
2025માં પ્રયાગરાજમાં મહાકુંભની ઉજવણી કરવામાં આવશે. તે 13 જાન્યુઆરીથી શરૂ થશે અને 26 ફેબ્રુઆરીએ સમાપ્ત થશે. આમ, પ્રયાગરાજમાં 2025નો કુંભ મેળો 45 દિવસ સુધી ચાલશે. છેલ્લી વખત 2013માં પ્રયાગરાજમાં મહાકુંભની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. તેથી, 12 વર્ષ પછી પ્રયાગરાજ ફરીથી કુંભ મેળાનું આયોજન કરી રહ્યું છે. પ્રયાગરાજ ઉપરાંત હરિદ્વાર, નાસિક અને ઉજ્જૈનમાં પણ કુંભ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
કુંભ મેળાના ચાર પ્રકાર
કુંભ મેળાના ચાર પ્રકાર છે: કુંભ, અર્ધ કુંભ, પૂર્ણ કુંભ અને મહા કુંભ. દરેક જ્યોતિષીય ગણતરીના આધારે ઉજવવામાં આવે છે. જ્યોતિષીઓ ગ્રહોના સંક્રમણને જુએ છે અને પછી કુંભ મેળાની તારીખ અને વર્ષ નક્કી કરે છે. આજે પણ લોકો તેમની વચ્ચેના તફાવતને સમજી શકતા નથી અને તેમને સમાન માને છે. તેથી, અમે દરેક પ્રકારનું મહત્વ વિગતવાર સમજાવ્યું છે.
કુંભ મેળો
તમે જાણતા હશો કે કુંભ મેળો 12 વર્ષના અંતરાલ પર ઉજવવામાં આવે છે. ભારતમાં ચાર સ્થળો – ઉજ્જૈન, નાસિક, પ્રયાગરાજ અને હરિદ્વાર – આ ઇવેન્ટ માટે રોટેશનલ ધોરણે પસંદ કરવામાં આવ્યા છે. આ ઇવેન્ટ દરમિયાન લોકો આ શહેરોમાંથી વહેતી પવિત્ર નદીઓમાં ડૂબકી લગાવે છે. આ નદીઓ છે ગંગા (હરિદ્વાર), ક્ષિપ્રા (ઉજ્જૈન), ગોદાવરી (નાસિક) અને ત્રણ નદીઓનો સંગમ (પ્રયાગરાજ).
અર્ધ કુંભ મેળો
જ્યારે કુંભ મેળો દર 6 વર્ષે ઉજવવામાં આવે છે ત્યારે તેને અર્ધ કુંભ કહેવામાં આવે છે. આ પવિત્ર પ્રસંગ માત્ર બે જ જગ્યાએ થાય છે – હરિદ્વાર અને પ્રયાગરાજ. અર્ધનો અર્થ અડધો થાય છે, અને આમ, તે દર 6 વર્ષે ઉજવવામાં આવે છે. જ્યારે કુંભ મેળો દર 12 વર્ષે યોજાય છે, જ્યારે અર્ધ કુંભ દર 6 વર્ષે યોજાય છે.
પૂર્ણ કુંભ મેળો
દર 12 વર્ષે ઉજવાતા કુંભ મેળાને પૂર્ણ કુંભ મેળો કહેવામાં આવે છે. આવું માત્ર પ્રયાગરાજમાં જ થાય છે. પૂર્ણ કુંભને મહા કુંભ પણ કહેવામાં આવે છે. 2025માં પ્રયાગરાજમાં યોજાતો કુંભ મેળો એક સંપૂર્ણ કુંભ મેળો છે. છેલ્લી વખત પ્રયાગરાજે 2013માં કુંભ મેળાનું આયોજન કર્યું હતું. આ પ્રકારનો કુંભ મેળો ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે અને તેનું ખૂબ જ ધાર્મિક મહત્વ છે.
મહા કુંભ મેળો
જ્યારે દર 144 વર્ષ પછી કુંભ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે ત્યારે તેને મહા કુંભ કહેવામાં આવે છે. તેનું આયોજન પ્રયાગરાજમાં જ થાય છે. આ પ્રકારનો કુંભ મેળો અત્યંત દુર્લભ છે અને તેથી વધુ વિશેષ છે. 12 પૂર્ણ કુંભ પછી મહાકુંભ થાય છે. લાખો લોકો આ મહત્વપૂર્ણ પ્રસંગની ઉજવણી કરે છે.
