ભારત અને ચીન વચ્ચે હજુ પણ વિશ્વાસનો અભાવ છે. આ કારણે ભારત આ શિયાળામાં પણ વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (LAC) પર પોતાની સેના તૈનાત રાખવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. આ સતત પાંચમો શિયાળો હશે જ્યારે ભારતીય સેનાને LAC પર તૈનાત કરવામાં આવશે. સૈનિકોને પૂર્વ લદ્દાખ, અરુણાચલ પ્રદેશ અને સિક્કિમના દુર્ગમ વિસ્તારોમાં તૈનાત કરવામાં આવશે. ભારતીય બહાદુર માણસો હાડકાં ભરતી બર્ફીલી ઠંડીમાં LACની રક્ષા કરવા તૈયાર છે.
જો કે, તણાવ ઘટાડવા અને સ્થિતિને સામાન્ય બનાવવા માટે ભારત અને ચીન વચ્ચે રાજકીય અને રાજદ્વારી વાટાઘાટોના ઘણા રાઉન્ડ થયા છે. આમાં થોડી પ્રગતિ થઈ છે અને મતભેદો ઓછા થયા છે. પરંતુ, ટોચના સંરક્ષણ સૂત્રોએ કહ્યું છે કે ગ્રાઉન્ડ લેવલ પર ચીનની સેના (PLA) પર હજુ પણ વિશ્વાસ ઘણો ઓછો છે.
ચીન તેની સૈન્ય ચોકીઓને મજબૂત બનાવી રહ્યું છે અને 3,488 કિમી લાંબી LAC પર કાયમી કિલ્લેબંધી બનાવી રહ્યું છે. આ દર્શાવે છે કે PLA ગમે ત્યારે જલ્દીથી મે 2020 પહેલાની સ્થિતિ પર પાછા ફરવાની યોજના બનાવી રહ્યું નથી.
ભારતીય સેના શિયાળાની તૈનાતીની તૈયારીમાં વ્યસ્ત છે. શિયાળા માટે મોટા પાયે માલસામાનનો સંગ્રહ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આર્મી ચીફ જનરલ ઉપેન્દ્ર દ્વિવેદી અને સાત આર્મી કમાન્ડના વડાઓ 9-10 ઓક્ટોબરના રોજ સિક્કિમના ગંગટોકમાં ઓપરેશનલ સ્થિતિની સમીક્ષા કરશે.
તાજેતરની રાજકીય-રાજનૈતિક વાટાઘાટો પૂર્વી લદ્દાખમાં છેલ્લા સાડા ચાર વર્ષથી અમલમાં રહેલી સૈન્ય ગતિરોધને તોડવાની સંભાવના દર્શાવે છે. આ ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓમાં 31 જુલાઈ અને 29 ઓગસ્ટના રોજ ભારત-ચીન સરહદી બાબતો પર કાર્યકારી મિકેનિઝમ ફોર કન્સલ્ટેશન એન્ડ કોઓર્ડિનેશન (WMCC) ની 30મી અને 31મી બેઠકોનો સમાવેશ થાય છે. સપ્ટેમ્બરના રોજ સેન્ટ પીટર્સબર્ગમાં બ્રિક્સની બેઠકની બાજુમાં રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજીત ડોભાલ 12 ચીનના વિદેશ મંત્રી વાંગ યીને પણ મળ્યા.
જો કે, આર્મી કોર્પ્સ કમાન્ડર સ્તરની વાતચીત છેલ્લે 19 ફેબ્રુઆરીએ થઈ હતી. ચીને ડેપસાંગ મેદાનો અને ડેમચોક નજીક ચાર્ડિંગ નિંગલુંગ નાલા ટ્રેક જંક્શન ખાતેના સ્ટેન્ડઓફને ઉકેલવાના ભારતના પ્રસ્તાવને નકારી કાઢ્યો હતો.
એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું, ‘જો ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાં છૂટાછેડા થાય છે, તો તે માત્ર પ્રથમ પગલું હશે. જ્યાં સુધી સૈનિકો પાછળથી પાછા ન ખેંચે અને અગાઉની સ્થિતિ પુનઃસ્થાપિત ન થાય ત્યાં સુધી ખતરો રહેશે.
અગાઉના છૂટાછેડા પછી સ્થાપિત બફર ઝોનને કારણે, ભારતીય સૈનિકો પૂર્વી લદ્દાખમાં તેમના 65 પેટ્રોલિંગ પોઈન્ટમાંથી 26 સુધી પહોંચી શકતા નથી. આ પેટ્રોલિંગ પોઈન્ટ ઉત્તરમાં કારાકોરમ પાસથી શરૂ થાય છે અને પૂર્વ લદ્દાખમાં દક્ષિણમાં ચુમર સુધી વિસ્તરે છે.
એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “બફર ઝોન પણ માત્ર કામચલાઉ વ્યવસ્થા હોવાનું માનવામાં આવતું હતું.” ચીન ગેરવાજબી માંગણી કરતું રહે છે અને લાંબા સમયથી રાહ જોવાની રમત રમી રહ્યું છે. ભારતે ચીનની જાળમાં ફસાતા સાવધાન રહેવું પડશે.
“જો બંન્ને પક્ષો વ્યાપક માળખા પર સંમત થાય, તો ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાં વાસ્તવિક છૂટાછેડા માટેની પદ્ધતિઓ લશ્કરી સ્તરે નક્કી કરી શકાય છે,” તેમણે કહ્યું.
કોઈપણ પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા માટે દરેક એલએસી સેક્ટરમાં સૈનિકો અને પર્યાપ્ત અનામત દળોની તૈનાતી સાથે સેના ઉચ્ચ સ્તરની ઓપરેશનલ તૈયારી જાળવી રહી છે. વર્તમાન મડાગાંઠને તોડવા માટે રાજકીય અને રાજદ્વારી ચર્ચાઓને સંભવિત માર્ગ તરીકે ગણવામાં આવે છે.
