Brahmos : સંરક્ષણ નિકાસમાં ભારતનો ખતરો હવે વિશ્વમાં સંભળાઈ રહ્યો છે. તમને જણાવી દઈએ કે ભારતે છેલ્લા 10 વર્ષમાં સંરક્ષણ નિકાસમાં 30 ગણો વધારો કર્યો છે, જે નાણાકીય વર્ષ 2013-14માં માત્ર 686 કરોડ રૂપિયાથી વધીને નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં રેકોર્ડ 21,083 કરોડ રૂપિયા થઈ ગયો છે. . આ ભારતીય સંરક્ષણ ઉત્પાદનો અને તકનીકોને વિશ્વની સ્વીકૃતિ દર્શાવે છે. દક્ષિણપૂર્વ એશિયા, મધ્ય પૂર્વ, આફ્રિકા અને લેટિન અમેરિકાના 85 થી વધુ દેશોમાં નિકાસ સાથે, ભારતના સંરક્ષણ ઉદ્યોગે વિશ્વને ડિઝાઇન અને વિકાસમાં તેની ક્ષમતા દર્શાવી છે, એમ એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું. હાલમાં દેશમાં લગભગ 100 કંપનીઓ સંરક્ષણ ઉત્પાદનોની નિકાસ કરી રહી છે.
મેક ઇન ઇન્ડિયાથી બુસ્ટ મળ્યું
સંરક્ષણ નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, સરકારે છેલ્લા 10 વર્ષોમાં “મેક ઇન ઇન્ડિયા” અને ઘણા આર્થિક સુધારા જેવા અનેક નીતિગત પહેલ કરી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે એન્ડ-ટુ-એન્ડ ઓનલાઈન નિકાસ અધિકૃતતા સાથે નિકાસ પ્રક્રિયાઓને સરળ બનાવવામાં આવી છે અને ઉદ્યોગને અનુકૂળ બનાવવામાં આવી છે. જેનાથી વેપાર કરવો સરળ બન્યો છે. આ ઉપરાંત, આત્મનિર્ભર ભારત પહેલે દેશમાં સ્વદેશી ડિઝાઇન, વિકાસ અને સંરક્ષણ સાધનોના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહિત કરીને દેશને મદદ કરી છે. જેના કારણે લાંબા ગાળે આયાત પરની નિર્ભરતા ઘટી છે.
આ કંપનીઓ જીતી ગઈ
લાર્સન એન્ડ ટુબ્રો, ટાટા એડવાન્સ સિસ્ટમ્સ અને ભારત ફોર્જ જેવી કંપનીઓ મુખ્ય સંરક્ષણ સાધનોના ઉત્પાદકો તરીકે ઉભરી રહી છે ત્યારે સંરક્ષણ સાધનોના સપ્લાયર તરીકે ખાનગી ક્ષેત્રનો ઉદભવ નોંધપાત્ર વિકાસ છે. 2023-24માં ઉત્પાદનના કુલ મૂલ્યમાં લગભગ 79.2% DPSU/અન્ય PSU અને 20.8% ખાનગી ક્ષેત્ર દ્વારા ફાળો આપેલ છે. સત્તાવાર ડેટા દર્શાવે છે કે ડીપીએસયુ/પીએસયુ અને ખાનગી ક્ષેત્ર બંનેએ સંરક્ષણ ઉત્પાદનમાં સતત વૃદ્ધિ નોંધાવી છે.
વિશ્વમાં આ હથિયારોનું વેચાણ
ભારતના સંરક્ષણ ઉત્પાદનોની નિકાસમાં મિસાઇલ, રડાર, નેવલ સિસ્ટમ, હેલિકોપ્ટર અને સર્વેલન્સ સાધનોનો સમાવેશ થાય છે. ભારતે અદ્યતન નૌકા પ્રણાલીઓના સ્વદેશી ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે, જે નિકાસ બજારને પણ પૂરી પાડે છે. INS વિક્રાંત એરક્રાફ્ટ કેરિયર જેવા અદ્યતન પ્લેટફોર્મ આ ક્ષેત્રમાં અમારી સિદ્ધિઓને પ્રકાશિત કરે છે.
