અમેરિકા અને બ્રિટન સહિત વિશ્વના ઘણા દેશો ઘૂસણખોરીને રોકવા માટે કડક પગલાં લઈ રહ્યા છે. હવે ભારત પણ આ દિશામાં એક મોટું પગલું ભરવા જઈ રહ્યું છે. માન્ય પાસપોર્ટ કે વિઝા વગર ભારતમાં પ્રવેશ કરનારાઓને કડક સજા કરવામાં આવશે. આ માટે, કેન્દ્રની નરેન્દ્ર મોદી સરકાર સંસદમાં એક બિલ લાવી રહી છે.
માન્ય પાસપોર્ટ કે વિઝા વિના ભારતમાં પ્રવેશતા કોઈપણ વિદેશી નાગરિકને હવે મહત્તમ પાંચ વર્ષની જેલ અને 5 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ નકલી પાસપોર્ટ અથવા મુસાફરી દસ્તાવેજો સાથે ભારતમાં પ્રવેશ કરે છે, તો તેને ઓછામાં ઓછા બે વર્ષ અને વધુમાં વધુ સાત વર્ષની જેલની સજા થઈ શકે છે, જ્યારે દંડ 1 લાખ રૂપિયાથી 10 લાખ રૂપિયા સુધીનો હોઈ શકે છે.
આ જોગવાઈ ‘ઇમિગ્રેશન એન્ડ ફોરેનર્સ બિલ, 2025’નો એક ભાગ છે, જે આ સત્રમાં લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. આ બિલનો ઉદ્દેશ્ય ચાર જૂના કાયદાઓને રદ કરીને એક વ્યાપક કાયદો ઘડવાનો છે.
આ ચાર જૂના કાયદા છે
- વિદેશીઓ અધિનિયમ, ૧૯૪૬
- પાસપોર્ટ (ભારતમાં પ્રવેશ) અધિનિયમ, ૧૯૨૦
- વિદેશીઓની નોંધણી અધિનિયમ, ૧૯૩૯
- ઇમિગ્રેશન (વાહક જવાબદારી), 2000
નવા બિલમાં બીજું શું ખાસ હશે?
હાલમાં, માન્ય દસ્તાવેજો વિના ભારતમાં પ્રવેશ કરવા પર મહત્તમ પાંચ વર્ષની જેલ અને દંડની સજા થાય છે, જ્યારે નકલી પાસપોર્ટ પર પ્રવેશ કરવા પર મહત્તમ આઠ વર્ષની જેલ અને 50,000 રૂપિયા સુધીનો દંડ થાય છે.
નવા કડક નિયમો
વિઝા ઉલ્લંઘન: જો કોઈ વિદેશી ભારતમાં તેના વિઝા સમયગાળા કરતાં વધુ સમય સુધી રહે છે, અથવા પ્રતિબંધિત વિસ્તારોમાં પ્રવેશ કરે છે, તો તેને ત્રણ વર્ષ સુધીની જેલ, અથવા 3 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ, અથવા બંને થઈ શકે છે.
શૈક્ષણિક અને તબીબી સંસ્થાઓની જવાબદારી: બધી યુનિવર્સિટીઓ, ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓ, હોસ્પિટલો અને તબીબી સંસ્થાઓએ વિદેશી નાગરિકો વિશેની માહિતી નોંધણી અધિકારી સાથે શેર કરવાની રહેશે.
વાહકની જવાબદારી: જો કોઈ વિદેશીને માન્ય દસ્તાવેજો વિના વિમાન, જહાજ અથવા પરિવહનના અન્ય માધ્યમથી લાવવામાં આવે છે, તો તેને 5 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે. દંડ ન ભરવાના કિસ્સામાં, તે પરિવહન વાહન પણ જપ્ત કરી શકાય છે. એટલે કે, જો કોઈ વિદેશી નાગરિકને માન્ય પાસપોર્ટ અથવા મુસાફરી દસ્તાવેજ/વિઝા વિના ઇમિગ્રેશન અધિકારીને પહોંચાડવામાં આવે છે, તો તેને લઈ જનાર વાહક જવાબદાર રહેશે.
સરકારને વધારાની સત્તાઓ મળશે
નવા બિલમાં કેન્દ્ર સરકારને કોઈપણ વિદેશી નાગરિક અથવા ચોક્કસ જૂથના વ્યક્તિઓના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ મૂકવાની સત્તા આપવામાં આવી છે. સરકાર વિદેશી નાગરિકને ભારત છોડવા, કોઈ ચોક્કસ વિસ્તારમાં પ્રવેશ ન કરવા અને તેનો ફોટોગ્રાફ અને બાયોમેટ્રિક વિગતો આપવા દબાણ કરી શકે છે.
આ બિલને ભારતની આંતરિક સુરક્ષા અને ઇમિગ્રેશન પ્રક્રિયાને મજબૂત બનાવવાની દિશામાં એક મોટું પગલું માનવામાં આવે છે. નિષ્ણાતો માને છે કે આનાથી ગેરકાયદેસર ઘૂસણખોરી અને નકલી દસ્તાવેજોના ઉપયોગ પર ભારે રોક લાગશે.
