એક સમયે વિશ્વના મોટા દેશો પાસેથી હથિયારોની આયાત કરતા ભારતે હવે પોતાનું વલણ બદલ્યું છે. ભારત હવે માત્ર શસ્ત્રોની આયાત જ ઘટાડી રહ્યું નથી પરંતુ મોટા પાયે નિકાસ પણ વધારી છે. ભારતે 2023-24માં ઘણા દેશોને કુલ 21 હજાર કરોડ રૂપિયાના શસ્ત્રો વેચ્યા છે. જેમાં અમેરિકા, ફ્રાન્સ ( india defence exports 2024 ) અને આર્મેનિયા જેવા દેશોનો સમાવેશ થાય છે. મહત્વની વાત એ છે કે ભારત દાયકાઓથી અમેરિકા અને ફ્રાન્સ પાસેથી મોટા પાયા પર હથિયારોની ખરીદી કરી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં આ દેશોને હથિયાર વેચવા એ એક નવી સિદ્ધિ હાંસલ કરવા સમાન છે.
આ પૈકી, ભારત ( india defence equipment customers ) માંથી હથિયારોનો સૌથી મોટો આયાતકાર આર્મેનિયા છે. તાજેતરમાં, અઝરબૈજાન સાથે લોહિયાળ સંઘર્ષમાં ફસાયેલા આર્મેનિયાએ ભારત પાસેથી મોટા પાયે હથિયારો ખરીદ્યા છે. આર્મેનિયાએ ભારત પાસેથી આકાશ એર ડિફેન્સ મિસાઈલ સિસ્ટમ, પિનાકા મલ્ટી-લોન્ચ રોકેટ સિસ્ટમ અને 155mm આર્ટિલરી ગન ખરીદી છે. ભારતની સરકારી અને ખાનગી શસ્ત્ર કંપનીઓ વિશ્વના લગભગ 100 દેશોમાં નિકાસ કરે છે. સામાન્ય શસ્ત્રો ઉપરાંત, તેમાં બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રૂઝ મિસાઇલ, ડોર્નિયર-228 એરક્રાફ્ટ, આર્ટિલરી ગન, રડાર, આકાશ મિસાઇલ, પિનાકા રોકેટ અને આર્મર્ડ વાહનો જેવી સંપૂર્ણ શસ્ત્ર પ્રણાલીનો પણ સમાવેશ થાય છે.
અમેરિકાની વાત કરીએ તો તેણે ભારત પાસેથી સીધા કોઈ શસ્ત્રો ખરીદ્યા નથી, પરંતુ કેટલીક વસ્તુઓના ઘટકો ચોક્કસ ખરીદ્યા છે. ભારતીય કંપનીઓએ અમેરિકન ફાઇટર જેટ મેન્યુફેક્ચરિંગ કંપનીઓ બોઇંગ અને લોકહીડ માર્ટિનને કેટલાક આવશ્યક ઘટકો અને સબ-સિસ્ટમ આયાત કરી છે. તેમાં ફ્યુઝલેજ, પાંખો અને અન્ય વસ્તુઓનો સમાવેશ થાય છે. અહેવાલ મુજબ, હૈદરાબાદ સ્થિત ટાટા બોઈંગ એરોસ્પેસ વેન્ચર ફ્રાંસમાં ફ્યુઝલેજ અને અન્ય ઘણી જરૂરી વસ્તુઓની નિકાસ કરે છે. આનો ઉપયોગ અપાચે હેલિકોપ્ટર હુમલામાં કરવામાં આવ્યો છે. આ સિવાય ફ્રાન્સ ભારતમાંથી સોફ્ટવેર અને ઈલેક્ટ્રોનિક સાધનોની પણ આયાત કરી રહ્યું છે.
