2024ને ભારતમાં અત્યાર સુધીનું સૌથી ગરમ વર્ષ જાહેર કરવામાં આવ્યું છે. ભારતના હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, 2024માં દેશમાં 1901 પછી સૌથી વધુ વાર્ષિક સરેરાશ વાતાવરણીય તાપમાન નોંધાયું છે, જે લાંબા ગાળાની સરેરાશ કરતાં +0.65°C વધારે હતું.
છેલ્લી સદીમાં તાપમાનના વલણમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે, જે દર 100 વર્ષમાં +0.68°C ના દરે વધી રહ્યો છે. 2016માં પણ વધુ તાપમાન નોંધાયું હતું, જ્યારે તાપમાનની વિસંગતતા +0.54°C હતી, જે આ વર્ષ કરતાં ઓછી હતી.
તાપમાનમાં +0.83°C નો વધારો થયો છે
હવામાનની માહિતી દર્શાવે છે કે ચોમાસા પછીની મોસમ સૌથી વધુ પ્રભાવિત થઈ હતી, જેના કારણે તાપમાનમાં +0.83°C નો વધારો નોંધાયો હતો. સમગ્ર દેશમાં લઘુત્તમ અને મહત્તમ તાપમાનના વલણોમાં 100 વર્ષમાં અનુક્રમે 0.89°C અને 0.46°C નો વધારો જોવા મળ્યો છે.
ડિસેમ્બર 2024 ખાસ કરીને આ વોર્મિંગ વલણને પ્રતિબિંબિત કરે છે, જેમાં દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના પ્રદેશમાં લઘુત્તમ તાપમાનની વિસંગતતા +2.15°C નોંધાય છે, જે 1900 ના દાયકાની શરૂઆતથી સૌથી વધુ છે.
સંતુલન બગડી રહ્યું છે
આ વધતી ગરમી સ્પષ્ટપણે આબોહવા પરિવર્તનની પ્રતિકૂળ અસરો દર્શાવે છે જે માત્ર પર્યાવરણીય સંતુલનને ખલેલ પહોંચાડે છે. પરંતુ તેની કૃષિ, પાણી વિતરણ અને માનવ સ્વાસ્થ્ય જેવા વિવિધ ક્ષેત્રો પર પણ ઊંડી અસર પડી રહી છે.
આ વોર્મિંગ ટ્રેન્ડ ભારત જેવા વિકાસશીલ દેશ માટે ચિંતાજનક છે અને તેની સાથે વ્યવહાર કરવા માટે સતત અને નક્કર પગલાંની જરૂર છે. આ વધતી ગરમીની અસરને ઘટાડવા માટે તમામ સ્તરે નક્કર પ્રયાસો અને સહકાર જરૂરી છે.
