ભારત જેવા કૃષિપ્રધાન દેશમાં લોહરીનો તહેવાર ખૂબ મહત્વ ધરાવે છે કારણ કે આ તહેવાર પ્રકૃતિ સાથે જોડાયેલો છે. શિયાળાની ઋતુમાં ઉજવાતો આ તહેવાર લોહરી પર ચઢાવવામાં આવતા પ્રસાદ અને આ પ્રસંગે તૈયાર કરવામાં આવતા ખાસ ભોજન માટે પણ જાણીતો છે. લોહરી દરમિયાન શેકેલા મગફળી, ખજૂર, પોપકોર્ન, પફ્ડ રાઇસ અને લાડુ જેવા સ્વસ્થ નાસ્તા ખાવામાં આવે છે, જ્યારે કેટલીક વાનગીઓ પણ બનાવવામાં આવે છે અને પીરસવામાં આવે છે જે ફક્ત શિયાળાની ઋતુમાં જ ઉપલબ્ધ હોય છે. આ વાનગીઓ માત્ર સ્વાદિષ્ટ જ નથી પણ સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. ચાલો અહીં લોહરી માટે આવા સ્વસ્થ વાનગીઓ વિશે વાત કરીએ.
તલની મીઠાઈઓ
લોહરી અને મકરસંક્રાંતિ જેવા તહેવારોમાં તલને સૌથી વધુ મહત્વ આપવામાં આવે છે. તલ ગરમ સ્વભાવ ધરાવે છે અને તે શરીરને ઠંડીથી સુરક્ષિત રાખે છે. તલના લાડુ અને ચીક્કી દરેક ઘરમાં બનાવવામાં આવે છે, અને તેમાં ખોયા, નારિયેળ, દૂધ અને ગોળ ભેળવીને વિવિધ પ્રકારની મીઠાઈઓ પણ બનાવી શકાય છે.
મકાઈની બ્રેડ અને સરસવના શાક
આ એક એવી પરંપરાગત વાનગી છે જેના ચાહકો આખી દુનિયામાં છે. પંજાબના લોકો જ્યાં પણ ગયા, તેઓ લોકોને મકાઈની રોટલી અને સરસવનો સાગ (સરસો કા સાગ) પીરસતા અને પોતે પણ ખાતા. આ જ કારણ છે કે શિયાળા દરમિયાન ભારતના લગભગ દરેક રાજ્યના રેસ્ટોરાંમાં સરસવના સાગ અને મકાઈના રોટલા સરળતાથી મળી જાય છે. સરસવ અથવા રાઈના ઝાડના નરમ પાંદડા અને મસાલાની મદદથી બનાવેલા લીલા શાકભાજી શિયાળાની ઋતુમાં હૃદયને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરી શકે છે. તે જ સમયે, તે ચયાપચયને વધુ સારું રાખવાની સાથે વજન ઘટાડવામાં પણ મદદ કરી શકે છે. તે હાડકાંને મજબૂત બનાવવા અને દૃષ્ટિ સુધારવાનું કામ કરે છે. તે જ સમયે, મકાઈની બ્રેડ પાચનશક્તિ વધારે છે. વધુમાં, તે લોહીમાં કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર અને હૃદય રોગનું જોખમ ઘટાડી શકે છે.
ગજક
શિયાળામાં, ગોળ અને તલમાંથી બનેલી પેટી કે ગજક ખાવાથી શરીરને ગરમી મળે છે. આ સાથે, ગજક ખાવાથી આયર્ન, હેલ્ધી ફેટ્સ અને પોટેશિયમ જેવા પોષક તત્વો મેળવી શકાય છે, જે શિયાળાની કડકડતી ઋતુમાં શરીરને અંદરથી ગરમ રાખે છે અને સાંધાના દુખાવા જેવી સમસ્યાઓથી પણ બચાવે છે.
ખીર
શિયાળામાં ગરમાગરમ સોજીની ખીર ખાવાથી પેટ તો ભરાય છે જ પણ મૂડ પણ સારો થાય છે. લોહરી પર, સોજી, ઘી અને ગોળમાંથી બનેલી ખીર તૈયાર કરવામાં આવે છે. તેમાં વરિયાળીના બીજ અને કાજુ, કિસમિસ અને બદામ પણ ઉમેરી શકાય છે.
મુરમુરા લાડુ
ઠંડા વિસ્તારોમાં, શરીરને ગરમી આપવા માટે લોટ, ચણાનો લોટ અને સોજીમાંથી બનેલા લાડુ અને પીની ખાવામાં આવે છે. પરંતુ, તેમાં ઉમેરવામાં આવતી ખાંડને કારણે, ઘણા લોકોને વજન અને બ્લડ સુગરનું સ્તર વધવાનો ડર રહે છે. આવા લોકો લોહરી પર ખાસ તૈયાર કરાયેલા પફ્ડ રાઇસ અને ગોળમાંથી બનેલા લાડુ ખાઈ શકે છે. પફ્ડ રાઈસમાં જોવા મળતું ફાઈબર શરીરના વજનને નિયંત્રિત કરવામાં અને પાચન શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે, જ્યારે ગોળ ખાવાથી તાત્કાલિક ઉર્જા મળે છે.