આ વર્ષે 14 જાન્યુઆરી એટલે કે આજે દેશભરમાં મકરસંક્રાંતિનો તહેવાર ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે. મકરસંક્રાંતિ પર ખીચડી ખાવાનું અને દાન કરવાનું વિશેષ મહત્વ માનવામાં આવે છે. જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર, ખીચડીનો સંબંધ વિવિધ ગ્રહો સાથે છે. ખીચડીમાં વપરાતા ચોખા, કાળી દાળ, હળદર અને શાકભાજી ઉપરાંત, તેને રાંધવાની પ્રક્રિયા પણ કોઈ ચોક્કસ ગ્રહને પ્રભાવિત કરે છે.
ખીચડીનું મહત્વ
જ્યોતિષે જણાવ્યું કે ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, મકરસંક્રાંતિમાં ખીચડી ચોખા, કાળી દાળ, હળદર, વટાણા અને લીલા શાકભાજીનું વિશેષ મહત્વ છે. ચંદ્ર અને શુક્રની શાંતિ માટે ખીચડી ચોખા મહત્વપૂર્ણ છે. કાળી મસૂરનો સંબંધ શનિ, રાહુ અને કેતુ સાથે છે, હળદરનો સંબંધ ગુરુ સાથે છે અને લીલા શાકભાજીનો સંબંધ બુધ સાથે છે. જ્યારે ખીચડી રાંધવામાં આવે છે, ત્યારે તેની ગરમી મંગળ અને સૂર્ય દેવતા સાથે સંબંધિત હોય છે. આ રીતે, લગભગ બધા ગ્રહો ખીચડી સાથે સંબંધિત છે, તેથી મકરસંક્રાંતિના દિવસે ખીચડી ખાવાનું અને તેનું દાન કરવાનું વધુ મહત્વ છે.
બાબા ગોરખનાથની વાર્તા
જ્યોતિષીએ જણાવ્યું કે ખીચડી સાથે બાબા ગોરખનાથની એક વાર્તા જોડાયેલી છે. મકરસંક્રાંતિના દિવસે ખીચડી ખાવાની માન્યતા એવી પણ છે કે ખીલજીના હુમલા દરમિયાન બાબા ગોરખનાથના યોગીઓ ભોજન બનાવી શક્યા ન હતા અને ભૂખ લાગતી હતી, તેથી તેઓ દરરોજ દિવસના અંતે ખીચડી ખાતા હતા. સાથે મળીને તેઓ નબળા પડી રહ્યા હતા. યોગીઓની બગડતી હાલત જોઈને, બાબાએ તેમના યોગીઓને ભાત, દાળ અને શાકભાજીનું મિશ્રણ રાંધવાની સલાહ આપી. આ ભોજન ઓછા સમયમાં તૈયાર થયું અને તે યોગીઓને ઉર્જા પણ પ્રદાન કરતું હતું. બાબા ગોરખનાથે દાળ, ચોખા અને શાકભાજીમાંથી બનેલા આ ખોરાકનું નામ ખીચડી રાખ્યું. આ જ કારણ છે કે આજે પણ મકરસંક્રાંતિના દિવસે ગોરખપુરમાં બાબા ગોરખનાથના મંદિર પાસે ખીચડીનો મેળો ભરાય છે. આ સમય દરમિયાન, ખાસ કરીને બાબાને ખીચડી ચઢાવવામાં આવે છે.
દિવસ લાંબો થઈ રહ્યો છે.
મકરસંક્રાંતિના દિવસે, તમારે સૂર્યદેવ સાથે તમારા પૂજનીય દેવતાને ખીચડી અર્પણ કરવી જોઈએ. આ સૂર્ય દેવને પ્રસન્ન કરે છે અને બધા ગ્રહોને પણ શાંત કરે છે. આ દિવસે સૂર્ય દેવના મંત્રોનો જાપ કરવાથી પણ લાભ મળે છે. આ દિવસથી સૂર્ય ઉત્તરાયણ તરફ આગળ વધે છે. દિવસો લાંબા થવા લાગે છે અને રાત ટૂંકી થવા લાગે છે. સૂર્યની ગતિ અટકી ગઈ હોય તેવું લાગે છે. જેના કારણે સૂર્યદેવ વધુ તેજસ્વી અને ગરમ થવા લાગે છે. સૂર્ય પોતાના પુત્ર શનિ, મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે.
મકરસંક્રાંતિ તારીખ અને શુભ મુહૂર્ત
જ્યોતિષે જણાવ્યું કે આ વર્ષે ૧૪ અને ૧૫ જાન્યુઆરી બંને દિવસે સ્નાન અને દાન માટે શુભ મુહૂર્ત બની રહ્યું છે. જોકે, વધુ યોગ્ય તારીખ ૧૪ જાન્યુઆરી હશે. બનારસના પંચાંગમાં શુભ સમય સાંજ તરીકે ઉલ્લેખિત છે, પરંતુ રાજધાની દિલ્હીના પંચાંગમાં બપોરનો સમય ઉલ્લેખિત છે. ઉત્તરાયણ સમયગાળા દરમિયાન સંક્રાંતિનો શુભ સમય શુક્રવાર, 14 જાન્યુઆરીના રોજ બપોરે 2:43 થી 5:45 વાગ્યા સુધી રહેશે.
ભગવાન સૂર્યનારાયણ કેવી રીતે પ્રસન્ન થશે?
મકરસંક્રાંતિ પર સૂર્ય અને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. આ વ્રત ભગવાન સૂર્યનારાયણને સમર્પિત છે. આ દિવસે તાંબાના વાસણમાં ભગવાનને પાણી, ગોળ અને ગુલાબની પાંખડીઓ અર્પણ કરો. ગોળ, તલ અને મગની દાળથી બનેલી ખીચડી ખાઓ અને ગરીબોમાં વહેંચો. આ દિવસે ગાયત્રી મંત્રનો જાપ કરવો પણ ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. તમે ભગવાન સૂર્ય નારાયણના મંત્રોનો જાપ પણ કરી શકો છો.
