મકરસંક્રાંતિ એ ભારતના સૌથી મહત્વપૂર્ણ તહેવારોમાંનો એક છે. આ તહેવાર ફક્ત સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક રીતે જ ખાસ નથી, પરંતુ પરંપરાગત ખોરાકનું પણ આ દિવસે વિશેષ મહત્વ છે. આ તહેવાર દેશભરમાં અલગ અલગ સ્થળોએ અનોખી રીતે ઉજવવામાં આવે છે, પરંતુ એક વાત જે દરેક જગ્યાએ સામાન્ય છે તે છે આ દિવસે ખાસ વાનગીઓ બનાવવાની પરંપરા. બાજરી એ મકરસંક્રાંતિ દરમિયાન ખાવામાં આવતા ખાસ ખોરાકમાંનો એક છે. શિયાળાની ઋતુમાં, બાજરીમાંથી બનેલા ઉત્પાદનો શરીરને ગરમ રાખવા ઉપરાંત પુષ્કળ પોષણ પણ આપે છે. મકરસંક્રાંતિ પર બાજરાની ખીર પણ ખૂબ પસંદ કરવામાં આવે છે. બાજરાની ખીર માત્ર સ્વાદમાં જ સ્વાદિષ્ટ નથી, પરંતુ તે પોષક તત્વોથી પણ ભરપૂર છે.
શિયાળાની ઋતુમાં બાજરી સૌથી વધુ ખાવામાં આવે છે. તે ફાઇબર, પ્રોટીન, આયર્ન, મેગ્નેશિયમ અને અન્ય પોષક તત્વોથી ભરપૂર છે. બાજરાના પુઆ, જે તેના લોટ, ગોળ અને ઘીમાંથી બનાવવામાં આવે છે, તે માત્ર સ્વાદમાં જ સ્વાદિષ્ટ નથી, પરંતુ તેને ખાવાથી શરીર માટે ઘણી રીતે ફાયદાકારક પણ છે.
મકરસંક્રાંતિ પર ખાસ બનાવવામાં આવતો આ ખોરાક ફક્ત પરંપરાનો એક ભાગ નથી. આજે આ લેખમાં અમે તમને બાજરીની ખીર ખાવાના કેટલાક ફાયદાઓ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ. ઉપરાંત, અમે તમને જણાવીશું કે તમે તેને ઘરે સરળતાથી કેવી રીતે બનાવી શકો છો.
બાજરીની ખીર ખાવાના ફાયદા
૧. શરીરને ગરમ રાખે છે
મકરસંક્રાંતિ શિયાળાની મધ્યમાં આવે છે, અને આ સમયે શરીરને અંદરથી ગરમ રાખવા માટે પૌષ્ટિક ખોરાકની જરૂર હોય છે. બાજરીમાં કુદરતી રીતે શરીરને ગરમ કરવાના ગુણ હોય છે. બાજરીનો પુઆ શિયાળામાં શરીરને ઠંડીથી બચાવવામાં મદદ કરે છે અને શરીરમાં ઉર્જા જાળવી રાખે છે.
2. પાચનતંત્ર માટે ફાયદાકારક
બાજરીમાં પુષ્કળ પ્રમાણમાં ફાઇબર જોવા મળે છે, જે પાચનતંત્રને મજબૂત બનાવે છે. તે કબજિયાત અને અપચો જેવી સમસ્યાઓને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. બાજરીની ખીર ખાવાથી પેટ લાંબા સમય સુધી ભરેલું રહે છે, જેનાથી વધુ પડતું ખાવાની સમસ્યા પણ ઓછી થાય છે.
3. હાડકાં મજબૂત બનાવે છે
બાજરીમાં કેલ્શિયમ અને મેગ્નેશિયમ ખૂબ વધારે હોય છે, જે હાડકાંને મજબૂત બનાવે છે. શિયાળા દરમિયાન હાડકામાં દુખાવો અથવા જડતા એક સામાન્ય સમસ્યા છે, અને બાજરીની ખીર આ સમસ્યાને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
૪. ઉર્જાથી ભરપૂર
મકરસંક્રાંતિ જેવા તહેવારો દરમિયાન, દિવસભરની દોડધામ અને કામ કરવા માટે વધુ ઊર્જાની જરૂર પડે છે. ગોળથી બનેલી બાજરીની ખીર શરીરને તાત્કાલિક ઉર્જા આપવાનું કામ કરે છે. ગોળમાં કુદરતી મીઠાશ હોય છે, જે શરીરમાં હિમોગ્લોબિનનું સ્તર પણ વધારે છે.
5. ડાયાબિટીસમાં ફાયદાકારક
બાજરીમાં ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ ઓછો હોય છે, જે બ્લડ સુગરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. જો બાજરાના પુઆને યોગ્ય માત્રામાં ગોળથી બનાવવામાં આવે તો તે ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે પણ ફાયદાકારક બની શકે છે.
બાજરી કા પુઆ બનાવવાની રેસીપી
- ઘટકો
- બાજરીનો લોટ ૧ કપ
- ગોળ ½ કપ (ઓગાળેલું)
- તળવા માટે ઘી
- એલચી પાવડર ½ ચમચી
- સમારેલા સૂકા ફળો
સૌ પ્રથમ, પાણીમાં ગોળ ભેળવીને દ્રાવણ તૈયાર કરો. બાજરીના લોટમાં ધીમે ધીમે ગોળનું દ્રાવણ ઉમેરીને ઘટ્ટ ખીરું તૈયાર કરો. તેમાં એલચી પાવડર અને સૂકા ફળો ઉમેરો. આ પછી, એક કડાઈમાં ઘી ગરમ કરો અને આ દ્રાવણને નાના ભાગોમાં રેડો અને પુરીને તળો. જ્યારે સોનેરી અને ક્રિસ્પી પુરીઓ તૈયાર થઈ જાય, ત્યારે તેને બહાર કાઢો. ગરમાગરમ પુરી પીરસો અને મકરસંક્રાંતિનો આનંદ માણો.