ચીને પાકિસ્તાનના બંદર શહેર ગ્વાદરમાં અબજો રૂપિયા ખર્ચીને એક ભવ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય એરપોર્ટ બનાવ્યું, પરંતુ વાસ્તવિકતા એ છે કે ત્યાં ન તો કોઈ વિમાન ઉતરી રહ્યું છે અને ન તો કોઈ મુસાફર દેખાઈ રહ્યો છે. ૨૪૦ મિલિયન ડોલર (લગભગ રૂ. ૨૦૦૦ કરોડ) ના ખર્ચે બનેલા નવા ગ્વાદર આંતરરાષ્ટ્રીય વિમાનમથકની હાલત એવી છે કે ચીનને હવે મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો હશે.
ચીને પોતાના પૈસાને આગ ચાંપી દીધી
આ એરપોર્ટ ચીન-પાકિસ્તાન આર્થિક કોરિડોર (CPEC) નો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે, જે ચીનના શિનજિયાંગ પ્રાંતને અરબી સમુદ્ર સાથે જોડવાની મહત્વાકાંક્ષી યોજનાનો એક ભાગ છે. પરંતુ ગ્વાદરની પરિસ્થિતિ, જ્યાં આ એરપોર્ટ બનાવવામાં આવ્યું હતું, આ પ્રોજેક્ટને કારણે સુધર્યું નહીં. ગ્વાદર હજુ પણ મૂળભૂત સુવિધાઓ માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યું છે. શહેરમાં પૂરતી વીજળી કે સ્વચ્છ પાણી નથી. આ એરપોર્ટ ત્યાં રહેતા 90,000 લોકો માટે કોઈ કામનું નથી.
બલુચિસ્તાન બળવાની આગમાં સળગી રહ્યું છે
ગ્વાદર જ્યાં સ્થિત છે તે બલુચિસ્તાન પ્રાંત દાયકાઓથી અલગતાવાદી યુદ્ધ લડી રહ્યું છે. બલૂચ અલગતાવાદી જૂથોને લાગે છે કે પાકિસ્તાન સરકારે તેમના સંસાધનોનો દુરુપયોગ કર્યો છે અને તેમને તેમના અધિકારોથી વંચિત રાખ્યા છે. ચીની રોકાણથી પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ છે. પાકિસ્તાની સેનાએ ગ્વાદરમાં ભારે સુરક્ષા ગોઠવી દીધી છે. ચેકપોસ્ટ, કાંટાળા તાર, બેરિકેડ અને સૈનિકોની હાજરી દરેક જગ્યાએ સામાન્ય છે. ચીની નાગરિકો અને પાકિસ્તાની VIP લોકોની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે રસ્તાઓ ઘણા દિવસો સુધી બંધ રહે છે.
એપીના અહેવાલ મુજબ, સ્થાનિક લોકો કહે છે કે પહેલા લોકો ગ્વાદરમાં મુક્તપણે ફરતા હતા, પરંતુ હવે તેમને દરેક વળાંક પર ઓળખપત્ર બતાવવું પડે છે. “આપણે આપણા જ શહેરમાં અજાણ્યા બની ગયા છીએ,” ખુદા બખ્શ હાશિમ નામના એક વડીલ કહે છે. પહેલા અમે આખી રાત પહાડોમાં પિકનિક કરતા હતા, પણ હવે અમારે પોતાને સાબિત કરવું પડશે કે અમે અહીંના રહેવાસી છીએ.
સરકારનો દાવો છે કે CPEC એ 2,000 નોકરીઓ પૂરી પાડી છે, પરંતુ સ્થાનિક લોકો કહે છે કે કોઈ કહેતું નથી કે તેમાં બલૂચ સમુદાયના કેટલા લોકોનો સમાવેશ થાય છે. પત્રકારોને ગ્વાદરના માછલી બજારમાં પ્રવેશવાની પણ મંજૂરી નથી. બલુચિસ્તાન અવામી પાર્ટીના નેતા અબ્દુલ ગફ્ફાર હોથ કહે છે, “ગ્વાદર એરપોર્ટ પર એક પણ સ્થાનિક વ્યક્તિને નોકરી મળી નથી, ચોકીદારને પણ બહારથી લાવવામાં આવ્યા છે.” તાજેતરમાં તેઓએ 47 દિવસ સુધી વિરોધ કર્યો, ત્યારબાદ સરકારે વીજળી અને પાણીની સમસ્યાઓ હલ કરવાનું વચન આપ્યું, પરંતુ અત્યાર સુધી કોઈ નક્કર પગલાં લેવામાં આવ્યા નથી.
ઉદ્ઘાટન પણ સુરક્ષાના છાયા હેઠળ
ચીન અને પાકિસ્તાન માટે આ એરપોર્ટ કેટલું સંવેદનશીલ છે તેનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફ અને ચીનના વડાપ્રધાન લી કેકિયાંગે તેનું વર્ચ્યુઅલી ઉદ્ઘાટન કરવું પડ્યું. ઉદ્ઘાટન ફ્લાઇટને પણ મીડિયા અને સામાન્ય લોકોથી દૂર રાખવામાં આવી હતી.
શું CPEC પ્રોજેક્ટમાં ફાયદા કરતાં ગેરફાયદા વધુ છે?
ચીને પાકિસ્તાનમાં અબજો રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું છે, પરંતુ પરિણામો વિપરીત આવી રહ્યા છે. CPEC ની સાથે, બલૂચ વિદ્રોહીઓએ પણ તેમની પ્રવૃત્તિઓ તીવ્ર બનાવી દીધી છે. પાકિસ્તાન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર કોન્ફ્લિક્ટ એન્ડ સિક્યુરિટી સ્ટડીઝ અનુસાર, 2014 પછી હિંસામાં ઘટાડો થયો હતો, પરંતુ 2021 પછી હુમલાઓ ફરી વધ્યા. અલગતાવાદી સંગઠન બલૂચ લિબરેશન આર્મી (BLA) હવે વધુ આક્રમક બની ગયું છે. પાકિસ્તાની તાલિબાન સાથે યુદ્ધવિરામ સમાપ્ત થયા પછી પરિસ્થિતિ વધુ વણસી ગઈ.
ગ્વાદરનું ભવિષ્ય જોખમમાં છે
ગ્વાદરના લોકો CPECનો લાભ મેળવવા માંગે છે, સ્થાનિક લોકોને રોજગાર મળવો જોઈએ અને પરિસ્થિતિમાં સુધારો થવો જોઈએ. પરંતુ હાલ તો, આ પ્રોજેક્ટ ફાયદા કરતાં વધુ તણાવ અને અવિશ્વાસનું કારણ બન્યો છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે પાકિસ્તાન સરકાર બલૂચ લોકોને કંઈ આપવા તૈયાર નથી, અને બલૂચ લોકો સરકાર પાસેથી કંઈ લેવા તૈયાર નથી. ગ્વાદરમાં હજારો કરોડના પ્રોજેક્ટ્સ બનાવવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ અહીંના લોકો હજુ પણ પાણીના એક ટીપા અને પ્રકાશના કિરણ માટે તડપતા છે.
