India USA Relation : રશિયા અને ભારત વચ્ચેના ગાઢ સંબંધો વચ્ચે અમેરિકામાં હલચલ મચી ગઈ છે. વ્હાઇટ હાઉસ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની રશિયાની મુલાકાત અને આ દરમિયાન બંને દેશો વચ્ચે થયેલા દ્વિપક્ષીય કરારો પર ચાંપતી નજર રાખી રહ્યું હતું. નવી દિલ્હી અને મોસ્કો વચ્ચે વધતી જતી મિત્રતાએ ભારત-યુએસ વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી અંગે પણ ચિંતાઓ ઊભી કરી હતી. પીએમ મોદીની મુલાકાત પૂર્ણ થયા બાદ હવે અમેરિકાએ ભારત સાથેની વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીને લઈને મોટું નિવેદન જાહેર કર્યું છે. અમેરિકાના જો બિડેન પ્રશાસને કહ્યું છે કે રશિયા સાથેના સંબંધોને લઈને ચિંતા હોવા છતાં ભારત વોશિંગ્ટનનું વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર રહેશે.
તમને જણાવી દઈએ કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી 22મી ભારત-રશિયા સમિટ માટે મોસ્કોની બે દિવસીય મુલાકાતે ગયા હતા. યુક્રેનમાં ચાલી રહેલા યુદ્ધ વચ્ચે રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન સાથેની તેમની વાતચીત પર પશ્ચિમી દેશોની નજીકથી નજર હતી. મંગળવારે પુતિન સાથે વાત કરતા મોદીએ તેમને કહ્યું કે યુક્રેન સંઘર્ષનો ઉકેલ યુદ્ધના મેદાનમાં શક્ય નથી અને બોમ્બ અને બંદૂકો વચ્ચે શાંતિના પ્રયાસો સફળ થતા નથી. અમેરિકાના સંરક્ષણ વિભાગના મુખ્યાલય પેન્ટાગોનના પ્રવક્તા અને વિદેશ વિભાગે મંગળવારે રશિયા સાથે ભારતના સંબંધો અને મોદીની મોસ્કો મુલાકાતને લગતા પ્રશ્નોના અલગ-અલગ જવાબ આપ્યા.
પેન્ટાગોને આ નિવેદન આપ્યું છે
વોશિંગ્ટનમાં પત્રકારો સાથે વાત કરતા પેન્ટાગોનના પ્રેસ સેક્રેટરી મેજર જનરલ પેટ રાયડરે કહ્યું, “ભારત અને રશિયા વચ્ચે લાંબા સમયથી સંબંધ છે. યુએસના પરિપ્રેક્ષ્યમાં, ભારત એક વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર છે જેની સાથે અમે રશિયા સાથેના તેના સંબંધો સહિત સંપૂર્ણ અને સ્પષ્ટ સંવાદ કરવાનું ચાલુ રાખીએ છીએ. “તે આ અઠવાડિયે નાટો સમિટ સાથે સંબંધિત હોવાથી, વિશ્વ ચોક્કસપણે તમારી જેમ તેના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.”
બીજી બાજુ, યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના પ્રવક્તા મેથ્યુ મિલરે તેમની દૈનિક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં જણાવ્યું હતું કે યુએસ “રશિયા સાથેના ભારતના સંબંધો અંગેની તેની ચિંતાઓ વિશે” ખૂબ સ્પષ્ટ છે. “અમે વ્યક્તિગત રીતે અમારી ચિંતાઓ સીધી ભારત સરકાર સમક્ષ વ્યક્ત કરી છે અને અમે તેમ કરવાનું ચાલુ રાખીએ છીએ,” તેમણે કહ્યું. આમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી.” વ્હાઇટ હાઉસના પ્રેસ સેક્રેટરી કેરીન જીન-પિયરે કહ્યું કે ભારત એક વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર છે જેની સાથે અમેરિકા રશિયા સાથેના સંબંધો સહિત સંપૂર્ણ અને ખુલ્લેઆમ વાતચીત કરે છે.
અમેરિકાએ યુક્રેન વિશે પણ વાત કરી હતી
“અમે અગાઉ આ વિશે વાત કરી છે,” કેરીન જીન-પિયરે મંગળવારે તેણીની દૈનિક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં જણાવ્યું હતું. તેથી, અમે માનીએ છીએ કે જ્યારે યુક્રેનની વાત આવે છે, ત્યારે ભારત સહિત તમામ દેશો સ્થાયી અને ન્યાયી શાંતિની અનુભૂતિ કરવાના પ્રયાસોને સમર્થન આપે તે મહત્વપૂર્ણ છે.” પિયરે એક પ્રશ્નના જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે, ”અમારા તમામ ભાગીદારો એ સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે. આ અને તેથી અમે એ પણ માનીએ છીએ કે રશિયા સાથેના ભારતના લાંબા ગાળાના સંબંધો તેને રાષ્ટ્રપતિ પુતિનને તેમના ક્રૂર યુદ્ધ, યુક્રેનમાં ઉશ્કેરણી વિનાનું યુદ્ધ સમાપ્ત કરવા વિનંતી કરવાની ક્ષમતા આપે છે. તેને ખતમ કરવાની જવાબદારી રાષ્ટ્રપતિ પુતિનની છે. “રાષ્ટ્રપતિ પુતિને યુદ્ધ શરૂ કર્યું અને રાષ્ટ્રપતિ પુતિન યુદ્ધનો અંત લાવી શકે છે.”
અમેરિકાએ કહ્યું કે ભારત વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર રહેશે
રાયડરે કહ્યું, “મને નથી લાગતું કે રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન (મોદીની) મુલાકાતને એવી કોઈ વસ્તુ તરીકે રજૂ કરે તો કોઈને આશ્ચર્ય થશે કે જે કોઈક રીતે દર્શાવે છે કે તેઓ બાકીના વિશ્વથી અલગ નથી. સત્ય એ છે કે રાષ્ટ્રપતિ પુતિનની યુદ્ધની પસંદગીએ રશિયાને બાકીના વિશ્વથી અલગ કરી દીધું છે અને તેને તેની ભારે કિંમત ચૂકવવી પડી છે. તેથી, અમે ભારતને વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર તરીકે જોવાનું ચાલુ રાખીશું. આ દરમિયાન એક સંવાદદાતાએ કહ્યું કે પુતિન એટલા અલગ-અલગ નથી લાગતા, કારણ કે વિશ્વના સૌથી મોટા લોકતંત્રના વડા હાલમાં મોસ્કોમાં છે અને તેમની સાથે ઉષ્માપૂર્વક મુલાકાત કરી રહ્યા છે. આ અંગે રાયડરે જણાવ્યું હતું કે વડા પ્રધાન મોદીએ તાજેતરમાં યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમિર ઝેલેન્સકીને પણ મળ્યા હતા અને તેમને ખાતરી આપી હતી કે યુક્રેન યુદ્ધના શાંતિપૂર્ણ ઉકેલને સમર્થન આપવા માટે ભારત તેની શક્તિમાં બધું કરવાનું ચાલુ રાખશે.
“મને લાગે છે કે અમને વિશ્વાસ છે કે ભારત યુક્રેનમાં કાયમી અને ન્યાયી શાંતિ હાંસલ કરવાના પ્રયાસોને સમર્થન આપશે અને પુતિનને યુએન ચાર્ટર અને સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતાના સિદ્ધાંતોનું પાલન કરવાના મહત્વ વિશે જણાવશે.” મિલરે જણાવ્યું હતું કે યુક્રેનની પ્રાદેશિક અખંડિતતા અને સાર્વભૌમત્વ જાળવી રાખીને યુએન ચાર્ટરના સિદ્ધાંતો પર આધારિત કાયમી અને ન્યાયી શાંતિ હાંસલ કરવાના યુક્રેનના પ્રયાસોને સમર્થન આપવા માટે યુ.એસ. ભારતને વિનંતી કરવાનું ચાલુ રાખે છે. અને આ મુદ્દો એવો છે જેના પર અમે ભારત સાથે ચર્ચા કરવાનું ચાલુ રાખીશું.
