Israel-Iran: ઈઝરાયેલ છેલ્લા સાત મહિનાથી ગાઝા પટ્ટી પર ઝડપી હુમલાઓ કરી રહ્યું છે. ઈઝરાયલને અમેરિકા સહિત અનેક પશ્ચિમી દેશોનું સમર્થન મળી રહ્યું છે ત્યારે ઈરાન હમાસને સમર્થન આપી રહ્યું છે. ઈરાન પણ સીરિયા અને લેબેનોનમાં વિદ્રોહી લડવૈયાઓની મદદથી ઈઝરાયેલ પર હુમલા કરી રહ્યું છે. બાદમાં ઈરાન અને ઈઝરાયેલ વચ્ચે પણ સંઘર્ષ થયો હતો. બંને દેશોએ એકબીજા પર સાંકેતિક હુમલા કર્યા અને પછી શાંત થયા પરંતુ બંને દેશો વચ્ચે તણાવ યથાવત રહ્યો હતો. આ બંને દેશો વચ્ચેની ભીષણ દુશ્મનાવટ વચ્ચે ભારતે પોતાની કૂટનીતિ સાબિત કરી અને બંને દેશો સાથે અલગ-અલગ ડીલ કરી, જેને જોઈને દુનિયા આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ.
જ્યારથી ઇઝરાયલ અને હમાસ વચ્ચે યુદ્ધ થયું છે ત્યારથી એ વાત સામે આવી રહી છે કે અમેરિકા ઇઝરાયલને હથિયારો સપ્લાય કરી રહ્યું છે, પરંતુ આ વાત આખી દુનિયાથી છુપાઇ રહી છે કે ભારતે ઇઝરાયેલને લગભગ 27 ટન વિસ્ફોટકો પણ પૂરા પાડ્યા છે. ભારતની આ નાજુક આર્મ્સ ડિપ્લોમસી પર ધ્યાન ગયું ન હતું. વિસ્ફોટકોથી ભરેલા ડેનિશ ધ્વજવાળા વેપારી જહાજને સ્પેનમાં બંદર સુવિધાઓ નકારવામાં આવી ત્યારે આ પ્રકાશમાં આવ્યો. બાદમાં, બ્રસેલ્સમાં એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન, વિદેશ પ્રધાન જોસ મેન્યુઅલ આલ્બેરેસ બ્યુનોએ ખુલાસો કર્યો કે ઇઝરાયેલને ભારતમાંથી શસ્ત્રો સપ્લાય કરવામાં આવ્યા છે.
જ્યારે આખી દુનિયા ઈઝરાયેલ પર પ્રતિબંધોની માંગ કરી રહી હતી ત્યારે ભારતે ઈરાન સાથે ચાબહાર કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. 13 મેના રોજ, બંને દેશોએ ચાબહારના વ્યૂહાત્મક ઈરાની બંદરના સંચાલન માટે 10 વર્ષના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા. આનાથી ભારતને પશ્ચિમ એશિયા સાથે વેપાર વધારવામાં મદદ મળશે. એટલે કે જે સમયે મધ્ય પૂર્વના બે કટ્ટર દુશ્મન દેશો મિસાઈલ અને ડ્રોન હુમલામાં વ્યસ્ત હતા તે જ સમયે ભારત તેની કૂટનીતિની વાર્તા લખી રહ્યું હતું.
એક ઈરાની રાજદ્વારીએ ચાબહાર પોર્ટના સંચાલન પર ભારત અને ઈરાન વચ્ચે થયેલા લાંબા ગાળાના કરારને દ્વિપક્ષીય આર્થિક સંબંધો માટે ‘માઈલસ્ટોન’ ગણાવ્યો અને કહ્યું કે તે ભવિષ્યમાં રોકાણ માટે ઘણી તકો પૂરી પાડે છે. મુંબઈમાં ઈરાનના કાર્યવાહક કોન્સ્યુલ જનરલ દાઉદ રેઝાઈ એસ્કંદરીએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે આ તકોમાં ચાબહારના શાહિદ બેહેશ્તી પોર્ટના બીજા તબક્કાના વિકાસ તેમજ બીઓટી મોડલ પર ત્રીજા અને ચોથા તબક્કાનો સમાવેશ થાય છે.
બે વિરોધીઓ વચ્ચેની આ જટિલ ચાલ મધ્ય પૂર્વમાં ભારતની રાજદ્વારી વ્યૂહરચના માટે એક મોટી જીત છે. તમને જણાવી દઈએ કે ઈરાન અને ઈઝરાયેલ કુદરતી રીતે કટ્ટર દુશ્મન નથી. તેમની વર્તમાન દુશ્મનાવટ મુખ્યત્વે ભૌગોલિક રાજકીય કારણોને બદલે વૈચારિક કારણોસર છે. ઈરાન અને ઈઝરાયેલ વચ્ચે કોઈ દ્વિપક્ષીય જમીન વિવાદ પણ નથી. બીજી તરફ, ભારત અને ઈઝરાયેલ વિવિધ સંરક્ષણ અને સુરક્ષા ક્ષેત્રોમાં મહત્વપૂર્ણ ભાગીદારો છે. ઈઝરાયલ લાંબા સમયથી ભારતને હથિયારોની સપ્લાય કરી રહ્યું છે. ભારતના ઈરાન સાથે પણ સૌહાર્દપૂર્ણ સંબંધો છે. આનો લાભ લઈને ભારતે પ્રતિકૂળ સંજોગોમાં પણ આ કાર્ય સિદ્ધ કર્યું છે.
