ચીનની આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) ડીપસીકે સમગ્ર વિશ્વમાં હલચલ મચાવી દીધી છે. અમેરિકન આઇટી કંપનીઓના શેર તૂટી ગયા છે અને ડીપસીક ચેટ જીપીટી જેવા લોકપ્રિય એઆઈ સાથે સ્પર્ધા કરી રહ્યું છે. જોકે, તેની લોકપ્રિયતાના થોડા દિવસોમાં જ, ચીની કંપની ટિકટોકની જેમ, ડીપસીક પર પણ પ્રશ્નો ઉભા થવા લાગ્યા છે. હકીકતમાં, જ્યારે લોકોએ આ AI પ્લેટફોર્મ પર ચીનમાં ઉઇગુર મુસ્લિમો સહિત ડ્રેગનની આસપાસના મુદ્દાઓ વિશે પ્રશ્નો પૂછ્યા, ત્યારે તે શાંત થઈ ગયું અને વપરાશકર્તાઓને સચોટ જવાબો મળી શક્યા નહીં, જેનાથી ચીનનો પણ પર્દાફાશ થયો.
ANI અનુસાર, માનવાધિકાર કાર્યકરો અને આંતરરાષ્ટ્રીય નિષ્ણાતોએ ચીનના નવા વિકસિત AI પ્લેટફોર્મ ડીપસીકની આકરી ટીકા કરી છે. સરકારી પ્રચાર, સંવેદનશીલ વિષયોની સેન્સરશીપ અને વ્યક્તિગત ડેટાના સંગ્રહમાં તેની ભૂમિકા અંગે પ્રશ્નો ઉભા થયા છે. એવું લાગે છે કે તે AI ઉઇગુર, તિયાનમેન સ્ક્વેર હત્યાકાંડ અને તાઇવાન પરત ફરવાની હાકલ સાથે સંબંધિત મુદ્દાઓને સેન્સર કરી રહ્યું છે. જ્યારે લોકોએ આ સંબંધિત પ્રશ્નો પૂછ્યા, ત્યારે સાચો જવાબ મળી શક્યો નહીં, કારણ કે ચીનનો પર્દાફાશ થવાનો ડર હતો. આ ઉપરાંત, આ એપ પર ખુલ્લેઆમ વ્યક્તિગત ડેટા, IP એડ્રેસ, ચેટ હિસ્ટ્રી એકત્રિત કરવાનો પણ આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. ‘કેમ્પેન ફોર ઉઇગુર’ એ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પરની તેની એક પોસ્ટમાં ડીપસીક વિશે આ દાવો કર્યો છે.
જ્યારે ચીન પર ઉઇગુર મુસ્લિમો સામે માનવાધિકાર ઉલ્લંઘનનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો, ત્યારે ડીપસીકે વિચિત્ર વર્તન કર્યું. ઉઇગુર કોણ છે અને ચીનમાં રહેતા લોકો વિશે તમે મને શું કહી શકો? જ્યારે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે, ડીપસીકે વંશીય જૂથોના ઇતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને ચીની સરકાર દ્વારા તેમના વર્તનને લગતા વિવાદોને આવરી લેતા ટૂંકા જવાબ આપ્યા, પરંતુ પછી જવાબ કાઢી નાખ્યો અને વપરાશકર્તાઓને બીજા વિષય પર ચર્ચા કરવા કહ્યું. તે માટે પૂછવામાં આવ્યું. AI એ લખ્યું, “માફ કરશો, આ મારા વર્તમાન કાર્યક્ષેત્રની બહાર છે. ચાલો કંઈક બીજું વાત કરીએ.” 1989ના તિયાનમેન સ્ક્વેર વિરોધ અને હત્યાકાંડ વિશે પૂછવામાં આવતા ડીપસીકે પણ આવો જ જવાબ આપ્યો.
ચાઇનીઝ એપ્સનો ઇતિહાસ કલંકિત થયો છે
ભૂતકાળમાં ચીની કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (CCP) સરકાર પર વિવિધ એપ્સ દ્વારા વિશ્વભરના દેશો પર નજર રાખવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. ભારત સરકારે પણ દેશની સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને કોરોના સમયગાળા દરમિયાન TikTok સહિત આવી ઘણી એપ્સ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો, ત્યારબાદ તેને Google Play Store અને Apple App Store પરથી પણ દૂર કરવામાં આવી હતી. ચીનની જિનપિંગ સરકાર માનવાધિકાર ઉલ્લંઘનના ઇતિહાસ માટે જાણીતી છે. ઉઇઘુર કેમ્પેઇનના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર રુશાન અબ્બાસે સોશિયલ મીડિયા પર આ પ્લેટફોર્મની નિંદા કરતા કહ્યું કે તે “સંવેદનશીલ ડેટા એકત્રિત કરે છે જેનો ફાયદો CCPને થશે, જે તેના માનવ અધિકારોના ઉલ્લંઘન માટે જાણીતું શાસન છે.” ચાઇનીઝ AI પ્લેટફોર્મ અને એપ્લિકેશનો ડિજિટલ ટ્રાન્સનેશનલ દમન સહિતના જોખમોને વેગ આપે છે. આપણે આને અવગણી શકીએ નહીં.
‘ડીપસીક ચીની પ્રચારનું મુખપત્ર છે’
દરમિયાન, સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડ સ્થિત ડિજિટલ કાયદા નિષ્ણાત જાન ઝાર્નોકીએ ડીપસીક સાથે ‘X’ પરનો પોતાનો અનુભવ શેર કર્યો. “ડીપસીક એક મોટી ટેકનિકલ સફળતા હોઈ શકે છે, પરંતુ તે ચીની પ્રચાર માટે એક મુખપત્ર પણ છે,” ઝાર્નોકીએ કહ્યું. તેમણે વર્ણવ્યું કે કેવી રીતે તેમણે AI ને શિનજિયાંગમાં ચીનના કાર્યોને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા હેઠળ નરસંહાર અને માનવતા વિરુદ્ધના ગુનાઓ તરીકે સ્વીકારવા માટે સમજાવવાનો પ્રયાસ કર્યો. જોકે, જ્યારે પણ તેમણે આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો, ત્યારે ડીપસીક એઆઈએ અચાનક જવાબ આપવાનું બંધ કરી દીધું, અને કહ્યું કે આ પ્રશ્નને સમર્થન આપી શકાય નહીં. ઝાર્નોકીએ કહ્યું કે શિનજિયાંગ વિશે એઈના પ્રતિભાવો મોટાભાગે લખાયેલા હતા અને તેને ચીની પ્રચાર માટે એક નમૂના તરીકે વર્ણવ્યું.
