શિમલા હોય કે મસૂરી, તમને ભારતના ઘણા મોટા હિલ સ્ટેશનો પર મોલ રોડ ચોક્કસપણે મળશે. આ રોડ શહેરનો સૌથી વ્યવસ્થિત અને તેજસ્વી રસ્તો છે જ્યાં મોડી રાત સુધી ધમધમાટ રહે છે, દુકાનો ખુલ્લી રહે છે, ખાદ્યપદાર્થો ઉપલબ્ધ છે અને પ્રવાસીઓ ચોક્કસપણે આ રસ્તાની મુલાકાતે આવે છે. પણ સવાલ એ થાય છે કે જ્યારે હિલ સ્ટેશનો પર કોઈ મોલ નથી (વ્હાય હિલ સ્ટેશન્સ હેવ મોલ રોડ), તો પછી ત્યાં મોલ રોડ કેમ છે? છેવટે, આ રસ્તાના નામનો અર્થ શું છે? તમે અહીં મુલાકાત તો લીધી જ હશે, પણ કદાચ તમને તેના નામનો અર્થ ખબર નહીં હોય.
અહેવાલો અનુસાર, 17મી સદીમાં, મોલ રોડને એક એવો રસ્તો માનવામાં આવતો હતો જ્યાં લોકો લટાર મારતા હતા, અને ત્યાં નજીકમાં મનોરંજન સંબંધિત દુકાનો હતી. 18મી સદીમાં અંગ્રેજોએ પોતાના નિયંત્રણ હેઠળના વિવિધ શહેરોમાં આવા રસ્તાઓ બનાવ્યા હતા. ભારતમાં, અંગ્રેજો ગરમીથી બચવા માટે પહાડોમાં રહેતા હતા, ત્યાં પણ તેઓએ મોલ રોડની સ્થાપના કરી હતી. તેઓ આ ચોક્કસ રસ્તા પર જઈને સામાજિકતા કરતા હતા, એટલે કે, તેઓ એકબીજાને મળતા હતા અને નવરાશના સમયમાં ચાલતા હતા. ત્યાં પણ મનોરંજન માટે રેસ્ટોરાં, દુકાનો વગેરે હતી.
મોલ રોડનો અર્થ શું છે?
હવે સવાલ એ થાય છે કે આ રોડને મોલ રોડ કેમ કહેવામાં આવે છે? આ રસ્તાનો એક નિયમ હતો. એક બાજુ પરણિત અધિકારીઓ હતા અને બીજી બાજુ અપરિણીત અધિકારીઓ હતા. બ્રિટિશ મિલિટ્રીએ આ ખાસ રોડનું નામ મોલ રોડ રાખ્યું, જેમાં મોલ શબ્દનું ટૂંકું સ્વરૂપ છે, જેનો અર્થ થાય છે (Married Accommodation and Living Line Road), જેને ટૂંકમાં ‘મૉલ રોડ’ કહેવામાં આવે છે.
તમામ મહત્વના કામો મોલ રોડ પર કરવામાં આવ્યા હતા.
ધીરે ધીરે આ રોડ એ શહેરોની જીવાદોરી બની ગયો. આ રોડ પર પોલીસ સ્ટેશન, હોસ્પિટલ, પોસ્ટ ઓફિસ વગેરે જેવી તમામ મહત્વની ઇમારતો બનાવવામાં આવી હતી. મસૂરી કે અન્ય શહેરોના મોલ રોડ પર વાહનોના પ્રવેશ માટે અલગ પાસ બનાવવો પડશે, અન્યથા લોકો પગપાળા જ જાય છે, જેથી આ રસ્તાઓની સુંદરતા જળવાઈ રહે અને લોકોને અસુવિધાનો સામનો ન કરવો પડે. શિમલાના મોલ રોડને ભારતમાં સૌથી સુંદર માનવામાં આવે છે, જો કે, મસૂરી રોડ પણ ખૂબ સુંદર છે.
