Ajab-Gajab : તમારામાંથી ઘણા જેઓ જયપુર ગયા છે તેઓ કદાચ આ સ્થળને લગતા પ્રશ્નનો સાચો જવાબ આપી શકતા નથી? સવાલ એ છે કે આ શહેરની કઈ ઈમારતને જયપુરનો તાજ કહેવામાં આવે છે? એક સંકેત માટે તમને જણાવી દઈએ કે આ ઈમારત 5 માળની છે. અહીં 953 સુંદર કોતરણીવાળી બારીઓનું સ્થાપત્ય એવું છે કે તે કાળઝાળ ગરમીમાં પણ સંપૂર્ણપણે ઠંડી રહે છે. હવે એ મુદ્દા પર આવીએ છીએ કે શા માટે આ જગ્યાને જયપુરનો તાજ કહેવામાં આવે છે.
શું છે હવા મહેલનો ઈતિહાસ?
જયપુરનો તાજ અહીં બનેલો હવા મહેલ છે. તે 1799 માં મહારાજા સવાઈ પ્રતાપ સિંહ દ્વારા રાણીઓ માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું. જેથી તેઓ ખાસ પ્રસંગોએ સાથે બેસી શકે. મહેલમાં ગુલાબી અને લાલ રંગોનો ઉપયોગ જોઈ શકાય છે. દરેક બારીમાંથી તાજી હવા આવે છે. રાણીઓ મહેલની બારીઓમાંથી સમગ્ર બહારનો નજારો જોતી હતી. તેને પવનનો મહેલ પણ કહેવામાં આવે છે. ઉનાળામાં પણ મહેલમાં ઠંડી હવા આવે છે, જેના કારણે લોકો તેને હવા મહેલ કહે છે.
શા માટે તેને જયપુરનો તાજ કહેવામાં આવે છે?
મહારાજા સવાઈ પ્રતાપ સિંહ ભગવાન કૃષ્ણના ભક્ત હતા. આ કારણથી તેણે આ મહેલને ભગવાનના મુગટનો આકાર આપ્યો. ત્યારથી આ ઇમારત જયપુરના તાજ તરીકે ઓળખાવા લાગી. હવા મહેલની સામેથી જોવામાં આવે તો પણ તેનો આકાર તાજ જેવો દેખાય છે. મહેલની અંદર 3 મંદિરો પણ બનેલા છે. હવામહલ પ્રવાસી માર્ગદર્શક અશોક કરાડિયા કહે છે કે તે સમયથી રાજસ્થાનમાં તીજ અને ગંગૌરના તહેવારો ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવતા હતા. તીજ શોભાયાત્રા બજારની મુખ્ય શેરીઓમાંથી પસાર થઈ હતી, જે રાણીઓ જોઈ શકતી નહોતી.
રાણીઓ અહીં રહેતી હતી
આ મહેલમાં રાણીઓ રહેતી હતી. આરામ કરવા માટે વપરાય છે. આ કારણથી મહેલના પથ્થરો અને નકશો ખૂબ જ ખાસ છે. તેને બહાર જવા દેવામાં આવ્યો ન હતો. બહાર શું થઈ રહ્યું છે તે તેઓ જાણી શકતા ન હતા. પરંતુ, હવા મહેલ બન્યા પછી, તે બારીમાંથી તમામ ઉજવણી નિહાળી શકતી હતી. તે મુઘલ અને રાજપૂત શૈલીમાં આર્કિટેક્ટ લાલ ચંદ્ર ઉસ્તાદ દ્વારા ડિઝાઇન અને બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ મહેલની રચના એવી છે કે અંદરથી બધું દેખાય છે, પરંતુ બહારથી અંદરનું કશું દેખાતું નથી.
એક પણ દાદર નથી
હવા મહેલ 5 માળનો છે, પરંતુ આ બિલ્ડિંગમાં ન તો કોઈ સીડી છે કે ન તો કોઈ લિફ્ટ છે. એક માળેથી બીજા માળે જવા માટે રેમ્પ છે. આ મહેલ જયપુરના સિટી પેલેસના એક ભાગ તરીકે બનાવવામાં આવ્યો છે. આ કારણોસર તેમાં પ્રવેશદ્વાર નથી.
હવા મહેલ કેવી રીતે પહોંચવું
જયપુરના હવા મહેલ જવા માટે તમારે જયપુર રેલ્વે સ્ટેશન અથવા બસ સ્ટેન્ડ પહોંચવું પડશે. આ પછી તમે લોકલ ટ્રેન દ્વારા હવા મહેલ જઈ શકો છો. દિલ્હી સહિત ઘણા રાજ્યોમાંથી જયપુર માટે સીધી ટ્રેન દોડે છે. જયપુરમાં બસ સ્ટેન્ડ પણ છે, જ્યાંથી તમને કાશ્મીરી ગેટથી સીધી બસ મળશે. હવા મહેલ સવારે 9 થી સાંજના 6:30 વાગ્યા સુધી ખુલ્લો રહે છે. મહેલ જોવા માટે તમારે 10 રૂપિયાની ટિકિટ પણ ખરીદવી પડશે.
