શું બે વ્યક્તિ સપનામાં એકબીજા સાથે વાત કરી શકે છે? તમને લાગશે કે આ ફિલ્મની વાર્તા જેવી કાલ્પનિક છે, પરંતુ વાસ્તવિકતા એ છે કે વાસ્તવિક જીવનમાં તે શક્ય છે. હા, તેઓએ સ્વપ્ન જોતી વખતે બે લોકો માટે એકબીજા સાથે “વાત” કરવાનું શક્ય બનાવ્યું છે. અમેરિકન સ્ટાર્ટઅપ REMspace કંપનીનું કહેવું છે કે માનસિક સ્વાસ્થ્યમાં મદદ કરવા અને નવા કૌશલ્યો શીખવવા જેવા તેના ઘણા ઉપયોગો હોઈ શકે છે. તેમની સફળતાથી વૈજ્ઞાનિકો ચોક્કસપણે ઉત્સાહિત છે. કંપનીનું કહેવું છે કે તે એક મોટા ઉદ્યોગમાં ફેરવાઈ શકે છે.
ખાસ સાધનો અને તકનીકોનો ઉપયોગ
આ પ્રયોગ ફિલ્મ ‘ઈન્સેપ્શન’ના કોઈ સીન જેવો લાગે છે. સ્ટાર્ટઅપ ઊંઘ અને સ્પષ્ટ સપના જોવા માટે ટેકનોલોજી ડિઝાઇન કરે છે. લુસિડ ડ્રીમીંગના ક્ષેત્રમાં જાણીતી વ્યક્તિ, રાડુગાએ સ્વપ્ન સંચાર મેળવવા માટે એક પ્રયોગ હાથ ધર્યો. રાડુગા તેના સપનાને નિયંત્રિત કરવા માટે તેના મગજમાં માઇક્રોચિપ ઇમ્પ્લાન્ટ કરવાનો પ્રયાસ કરવા માટે પણ જાણીતો છે. કંપનીએ ખાસ ડિઝાઇન કરેલા ‘ઇક્વિપમેન્ટ’નો ઉપયોગ કર્યો જેમાં ‘સર્વર’, ‘ડિવાઈસ’, ‘વાઇફાઇ’ અને ‘સેન્સર્સ’ સામેલ હતા. પરંતુ તેણે ઉપયોગમાં લેવાતી ચોક્કસ તકનીક જાહેર કરી ન હતી.
તે ઘણી જગ્યાએ વાપરી શકાય છે
REMspace એ કહ્યું કે આ ટેક્નોલોજીની હજુ સુધી વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા સમીક્ષા કે નકલ કરવામાં આવી નથી. પરંતુ જો તે માન્ય કરવામાં આવે તો તે ઊંઘ સંશોધન માટે એક મુખ્ય સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે. તે માનસિક સ્વાસ્થ્ય સારવાર, કૌશલ્ય પ્રશિક્ષણ અને વધુ માટે એપ્લિકેશન પ્રદાન કરી શકે છે. કંપનીએ દાવો કર્યો હતો કે REMspace એ ‘વિશેષ રીતે ડિઝાઇન કરાયેલા સાધનો’નો ઉપયોગ કર્યો હતો જેથી બે લોકો સાદા ડ્રીમીંગ દરમિયાન સફળતાપૂર્વક સંદેશની આપ-લે કરી શકે.
ખાસ સ્વપ્ન સ્થિતિમાં
લ્યુસિડ ડ્રીમીંગ ત્યારે થાય છે જ્યારે વ્યક્તિ, જ્યારે સ્વપ્નની સ્થિતિમાં હોય, ત્યારે પણ તે જાણે છે કે તે સ્વપ્ન જોઈ રહ્યો છે. આનાથી તેઓ કોઈપણ નિયંત્રણની ભાવના વિના ‘સ્વપ્ન જગત’ સાથે અવ્યવસ્થિત રીતે ક્રિયાપ્રતિક્રિયા કરવાને બદલે તેમના સપનામાં સ્વ-નિર્દેશિત ક્રિયાઓ કરી શકે છે. આ ઘટના આરઈએમ ઊંઘ દરમિયાન અથવા ઝડપી આંખની ગતિશીલ ઊંઘ દરમિયાન થાય છે, જ્યારે સપના સામાન્ય રીતે થાય છે.
મગજ ટ્રેકિંગ
REMspace એ જાહેર કર્યું નથી કે તેમના પ્રયોગમાં કયા સાધનોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ જણાવ્યું હતું કે પ્રયોગમાં એક ‘ઉપકરણ’ સામેલ છે જે પ્રયોગ દરમિયાન સહભાગીઓના મગજના તરંગો અને અન્ય જૈવિક ડેટાને ટ્રેક કરે છે. તેમાં એક ‘સર્વર’નો પણ સમાવેશ થાય છે જે શોધી શકે છે કે જ્યારે સહભાગીઓ સ્પષ્ટ સ્વપ્નમાં પ્રવેશે છે.
પ્રયોગ કેવી રીતે કરવામાં આવ્યો?
એકવાર સર્વરને જાણવા મળ્યું કે એક સહભાગીએ સ્પષ્ટ સ્વપ્નમાં પ્રવેશ કર્યો છે, તે ચોક્કસ ભાષામાંથી રેન્ડમ શબ્દ વગાડ્યો અને તેને ઇયરબડ્સ દ્વારા તેને ટ્રાન્સમિટ કર્યો. પછી સહભાગીએ તેના સ્વપ્નમાં આ શબ્દનું પુનરાવર્તન કર્યું. જે બાદ તે પ્રતિભાવ કબજે કરીને સર્વરમાં સંગ્રહિત કરવામાં આવ્યો હતો. આઠ મિનિટ પછી, બીજા સહભાગીએ સ્પષ્ટ સ્વપ્નમાં પ્રવેશ કર્યો. સર્વરે તેને પ્રથમ સહભાગી તરફથી સંગ્રહિત સંદેશ મોકલ્યો, જે તેણે જાગી ત્યારે પુનરાવર્તિત કર્યો.
REMspace અન્ય સહભાગીઓ સાથે આ પ્રયોગનું પુનરાવર્તન કરવામાં સક્ષમ હતું. પરંતુ કંપની નિશ્ચિતપણે કહી શકે કે તેઓએ સપનામાં સંદેશાવ્યવહાર પ્રાપ્ત કર્યો છે તે પહેલાં, અભ્યાસની સખત સમીક્ષા કરવી આવશ્યક છે. રાડુગા, 40, જેઓ તેમના પરિણામો વિશે વિશ્વાસ ધરાવે છે, કહે છે: ‘અમે માનીએ છીએ કે REM સ્લીપ અને તેની સંબંધિત ઘટનાઓ, જેમ કે લ્યુસિડ ડ્રીમીંગ, AI પછી આગામી મોટો ઉદ્યોગ બનશે.’
