કેદીઓને કામચલાઉ પેરોલ આપવામાં આવે છે. એક સમયે કયા મહત્તમ સમયગાળા માટે પેરોલ મંજૂર કરી શકાય છે તે જાણો? આ અંગેના નિયમો શું છે?
પેરોલ શબ્દ તમે ઘણીવાર સમાચારોમાં સાંભળ્યો હશે. પેરોલનો અર્થ થાય છે કેદીને થોડા સમય માટે અસ્થાયી ધોરણે મુક્ત કરવો. આ માટે સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા છે. પેરોલ પર જતા કેદીઓએ અમુક નિયમો અને શરતોનું પાલન કરવાનું હોય છે.
પેરોલ માટે કોઈ ચોક્કસ માપદંડ નક્કી કરવામાં આવ્યા નથી. કોઈપણ પ્રકારનો ગુનેગાર પેરોસ માટે અરજી કરી શકે છે. જેમનો કેસ કોર્ટમાં ચાલી રહ્યો છે તેમને પણ પેરોલ મળી શકે છે. જો કે આમાં અંતિમ નિર્ણય કોર્ટ દ્વારા લેવામાં આવે છે.
પરંતુ જે ગુનેગારોને સજા થઈ છે. વહીવટીતંત્ર અને જેલ પ્રમુખ પણ તે ગુનેગારોને પેરોલ આપી શકે છે. જો કોઈ ગુનેગાર પેરોલના નિયમો અને શરતોનું ઉલ્લંઘન કરતો જોવા મળે. પછી તરત જ તેની પેરોલ સમાપ્ત થાય છે.
ભારતમાં બે પ્રકારના પેરોલ છે. એક કસ્ટોડિયલ પેરોલ છે અને બીજી નિયમિત પેરોલ છે. જ્યારે ગુનેગાર કસ્ટડી પેરોલ હેઠળ જેલમાંથી બહાર આવે છે. તેથી તે આખો સમય પોલીસ કસ્ટડીમાં રહે છે. કસ્ટડી પેરોલ મહત્તમ 6 કલાક માટે છે. આ ફક્ત ખાસ સંજોગોમાં જ આપી શકાય છે.
એવા ગુનેગારોને જ નિયમિત પેરોલ મળે છે. જેમણે ઓછામાં ઓછી એક વર્ષની સજા ભોગવી હોય. અને આ માટે કેદીનું વર્તન સારું હોવું જરૂરી છે. જો તેણે અગાઉ જામીન લીધા હોય. જેથી તે સમયગાળા દરમિયાન કોઈ ગુનો નોંધાયો ન હતો.
નિયમિત પેરોલ લાંબા સમય માટે છે. આમાં કેદીને 30 દિવસ એટલે કે આખા મહિના માટે મુક્ત કરવામાં આવે છે. જો કે, વિનંતીના આધારે, તેને વધુમાં વધુ 90 દિવસ એટલે કે ત્રણ મહિના સુધી વધારી શકાય છે. પરંતુ આ માત્ર દુર્લભ સંજોગોમાં જ થાય છે.
પેરોલ માટે જેલ સત્તાવાળાઓને અરજી કરવી પડશે. જો આ અરજી નકારવામાં આવે. તો આવી સ્થિતિમાં ફોજદાર કોર્ટમાં આ માટે અપીલ કરી શકે છે. જો કોર્ટ ઇચ્છે તો જેલ સત્તાવાળાઓની વિનંતીને રદ કર્યા પછી પણ પેરોલની મંજૂરી આપી શકે છે.
