ઘણી વાર આપણે જોઈએ છીએ કે જ્યારે સર્પપ્રેમીઓ સાપની સામે વાંસળી વગાડે છે, ત્યારે તેઓ નાચવા લાગે છે. પરંતુ નવાઈની વાત એ છે કે તેમને કાન નથી તો તેઓ કેવી રીતે નાચે? દરેકના મનમાં આ પ્રશ્ન આવતો જ હશે કે શું સાપ ખરેખર બીનનો અવાજ સાંભળીને નાચવા લાગે છે. બોલિવૂડની ફિલ્મોમાં એવું પણ બતાવવામાં આવ્યું છે કે જેવો સાપ વાંસળી વગાડવાનું શરૂ કરે છે કે તરત જ સાપ તેની ધૂન પર નાચવા લાગે છે. તો શું સાપ બહેરા નથી? શું તેઓ સાંભળી શકે છે? આખરે આની પાછળનું સત્ય શું છે, ચાલો જાણીએ.
બીન ના અવાજ પર સાપ કેમ નાચવા લાગે છે?
સાપ બિલકુલ સાંભળી શકતા નથી કારણ કે તેમને કાન નથી અને તેઓ સંપૂર્ણપણે બહેરા છે. તો હવે સવાલ એ થાય છે કે પછી સાપ બીન ના તાલે કેવી રીતે નાચે છે? વાસ્તવમાં, આની પાછળનું સત્ય એ છે કે સાપ તેમના શરીરને બીનના અવાજ પર નહીં પરંતુ બીનને જોઈને ખસેડે છે. પરંતુ લોકોમાં એવી ગેરસમજ છે કે બીનનો અવાજ સાંભળીને સાપ ડાન્સ કરે છે.
સાપ કેવી રીતે સાંભળી શકે?
સાપના માથાની અંદર એક શ્રાવ્ય અંગ હોય છે, જે તેમના જડબાના હાડકા સાથે જોડાયેલ હોય છે. તેને વેસ્ટિજીયલ ઓર્ગન કહેવામાં આવે છે. આ શ્રવણ અંગ દ્વારા સાપ કોઈપણ અવાજના કંપનને પારખી શકે છે. સાપના જડબાના હાડકાં મુક્તપણે ઉપર, નીચે, ડાબે અને જમણે ખસેડી શકે છે. જેમ જેમ તેઓ જમીન પર ક્રોલ કરે છે, તેમ તેઓ તેમના જડબાની હિલચાલ દ્વારા અવાજનું સ્થાન અથવા દિશા શોધી શકે છે, જેમ કે પગના ધક્કા.
આ ઉપરાંત, તેમની સમગ્ર ત્વચામાં સંવેદનાત્મક ચેતા હોય છે અને તે તેમની કરોડરજ્જુ સાથે જોડાયેલ હોય છે. આ મિકેનોરેસેપ્ટર્સ તરીકે ઓળખાય છે. આ ચેતા અત્યંત સંવેદનશીલ હોય છે. આ જ્ઞાનતંતુઓ સાપને ધ્વનિ સ્પંદનોને સમજવામાં સક્ષમ બનાવે છે. ધ્વનિ સ્પંદનો ત્વચામાંથી સ્નાયુઓમાં અને સ્નાયુઓમાંથી જડબાના હાડકાં સુધી જાય છે, જે આંતરિક કાન સાથે જોડાયેલા હોય છે. આમ અવાજના સ્પંદનો અંદરના કાન સુધી પહોંચે છે અને સાપ અવાજ સાંભળી શકે છે. પરંતુ આપણે જે રીતે સાંભળીએ છીએ તે રીતે તેઓ અવાજો સાંભળતા નથી.
