આ વર્ષે બ્રિટન દ્વારા ફિલ્મ ‘સંતોષ’ને ઓસ્કાર એવોર્ડ માટે વિદેશી ભાષાની શ્રેણીમાં મોકલવામાં આવી છે. નિર્દેશક તરીકે ભારતીય મૂળની બ્રિટિશ નિર્દેશક સંધ્યા સૂરીની આ પ્રથમ ફિલ્મ છે. ફિલ્મમાં શહાના ગોસ્વામીએ પોલીસ કોન્સ્ટેબલનો રોલ કર્યો છે. 10 જાન્યુઆરીએ સિનેમાઘરોમાં રિલીઝ થનારી ‘સંતોષ’ વિશે સંધ્યા અને શહાના સાથેની ખાસ વાતચીતમાં જાગરણ સંવાદદાતા સ્મિતા શ્રીવાસ્તવે ઘણી રસપ્રદ વાતો કહી.
તમને ક્યારે ખબર પડી કે આ ફિલ્મ ઓસ્કાર માટે પસંદ કરવામાં આવી છે?
શહાનાએ જણાવ્યું કે જ્યારે આ સમાચાર આવ્યા ત્યારે તે તેના મિત્રો સાથે હોટલના રૂમમાં હતી. તે સમયે બધા સૂઈ ગયા હતા પરંતુ તે જાગતી હતી. શહાનાની એક મિત્ર છે જે અમેરિકામાં રહે છે અને તેણે તેને આ વિશે જણાવ્યું. જ્યારે ફિલ્મને શોર્ટલિસ્ટ કરવામાં આવી ત્યારે તેણે કહ્યું, ‘જેમણે ફિલ્મ જોઈ છે, વોટ આપ્યો છે, બધા એકેડેમીના સભ્ય છે, તેથી જ તેમને ટોપ 15માં પસંદ કરવામાં આવ્યા છે. તે ખૂબ જ ખુશ છે. સંધ્યાએ આગળ કહ્યું, ‘હું લંડનમાં હતી. તે સમયે લોસ એન્જલસમાં યાદી આવી રહી હતી. 9 વાગ્યા હતા. મેં વિચાર્યું કે તે બન્યું નથી. હું રાત્રિભોજન કરી રહ્યો હતો. પછી ફોન વાગવા લાગ્યો અને હું સમજી ગયો કે અમારી ફિલ્મ શોર્ટલિસ્ટ કરવામાં આવી છે.
તેને ડોક્યુમેન્ટરી બનાવવાને બદલે ફિલ્મ તરીકે બનાવવાનો નિર્ણય
વાતચીતમાં તેને પૂછવામાં આવ્યું કે શરૂઆતમાં તે તેને એક ડોક્યુમેન્ટ્રીની જેમ બનાવવા જઈ રહી હતી પરંતુ બાદમાં તેને ફિલ્મની જેમ બનાવવામાં આવી. આના પર સંધ્યાએ કહ્યું કે આ વિષયને ધ્યાનમાં રાખીને તે તેને એક ડોક્યુમેન્ટ્રીની જેમ બનાવવા માંગતી હતી. ડિરેક્ટરે કહ્યું, ‘મને પોલીસ કોન્સ્ટેબલના પરિપ્રેક્ષ્યમાં હિંસા બતાવવામાં રસ હતો કારણ કે તેની પાસે મર્યાદિત ક્ષમતાઓ છે. તેણીનો યુનિફોર્મ મહત્વપૂર્ણ છે, પરંતુ તેણી હિંસાનો અનુભવ કરે છે તેથી મેં વિચાર્યું કે તે વાર્તા માટે એક મહાન પરિપ્રેક્ષ્ય બનાવશે. પોલીસ ફોર્સ પર ડોક્યુમેન્ટરી બનાવવી ચોક્કસપણે મુશ્કેલ છે, તેથી મેં તેના પર ફિક્શન ફિલ્મ બનાવવાનું નક્કી કર્યું.
અસલી નામ ચિરાગ પ્રદેશ ન રાખવા પાછળનું કારણ?
જ્યાં પણ ફિલ્મ પ્રદર્શિત થઈ ત્યાં લોકોને લાગ્યું કે આ મુદ્દો સાર્વત્રિક છે. આ જ કારણ છે કે અમે કોઈ એક જગ્યાનું નામ નથી લીધું. શહાના: આ વાર્તા મારા માટે ખૂબ જ ખાસ છે. આ એક માનવ વાર્તા છે. એક માણસ તરીકે તમે અસમાનતા અને અસંતુલનનો જવાબ આપો છો. અમે તે બતાવી રહ્યા છીએ. આ ફિલ્મ સમાજને અરીસો બતાવવાની વાત કરી રહી છે.
ફિલ્મના એક દ્રશ્ય પર ખુલ્લી ચર્ચા
ફિલ્મના એક દ્રશ્ય પર ખુલ્લી ચર્ચાફિલ્મમાં એક સીન છે જેમાં એક માણસ શહાનાના પાત્રને જોઈ રહ્યો છે, તેથી તે તેને ખાય છે અને પછી થૂંક દે છે. આ સીન વિશે વાત કરતાં તેણીએ કહ્યું કે લંડનથી વિપરીત ભારતમાં, જ્યારે કોઈ કિશોર કે છોકરી રસ્તા પર જાય છે, ત્યારે તેને ઘણી બધી તાકી રહેલી આંખોનો અનુભવ થાય છે. તે દેખાવ ખૂબ જ ગંદો છે. મને આશ્ચર્ય થયું કે લોકો મારી સામે આ રીતે કેવી રીતે જોઈ રહ્યા છે. કેવી રીતે પ્રતિક્રિયા આપવી તે સમજાતું ન હતું. લંડનમાં આવું થતું નથી. મને લાગ્યું કે એક દિવસ સ્ત્રીઓની અંદરનો આ ગુસ્સો બહાર આવશે. તેથી જ મેં આ દ્રશ્ય વિશે વિચાર્યું. મેં આ સીન ખૂબ દિલથી લખ્યો છે.
સ્વતંત્ર ફિલ્મો બનાવવી મુશ્કેલ કામ છે?
સંધ્યાએ કહ્યું હતું કે વૈશ્વિક સ્તરે પણ સ્થિતિ કમોસમી એવી જ છે. ખાસ કરીને વિતરણની દ્રષ્ટિએ. આખી દુનિયામાં કોઈપણ ફિલ્મ નિર્માતા માટે તે ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. હું ખુશ છું કે ફિલ્મ થિયેટરોમાં આવી રહી છે, પરંતુ સામાન્ય રીતે પૈસા કમાવવા મુશ્કેલ છે. લોકોને લાગે છે કે તમે ઓસ્કારમાં જઈ રહ્યા છો, પણ મારી ચિંતા અલગ છે, પૈસા કેવી રીતે કમાવવા? મારો ખર્ચ કેવી રીતે પૂરો કરવો? જે ફિલ્મ નિર્માતાઓ સમાધાન કરવા માંગતા નથી તેમના માટે તે વધુ મુશ્કેલ છે. હું એવી ફિલ્મો કરવા માંગુ છું જે કંઈક કહે. હું જાણું છું કે આગામી પ્રોજેક્ટમાં સમય લાગશે. અમે સતત સંઘર્ષ કરી રહ્યા છીએ.
