યુએસ સેન્ટ્રલ બેંક ફેડ રિઝર્વ દ્વારા વ્યાજ દરોમાં ઘટાડો કરવાની જાહેરાત બાદ હવે તમામની નજર ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) પર છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આરબીઆઈ વ્યાજ દરોમાં પણ ઘટાડો કરી શકે છે. જો કે હજુ પણ ઘણા નિષ્ણાતો તેમાં કોઈ કાપ મુકવાની શક્યતા નકારી રહ્યા છે. વાસ્તવમાં, રિઝર્વ બેંકે ગયા વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં રેપો રેટમાં ફેરફાર કર્યો હતો. ત્યારપછી તેમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી. ફેબ્રુઆરી 2023 થી તે 6.50 ટકા પર યથાવત છે.
મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)ની બેઠક આવતા મહિને 7 થી 9 ઓક્ટોબરની વચ્ચે RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસની અધ્યક્ષતામાં મળશે. આમાં વ્યાજદર સંબંધિત કોઈપણ જાહેરાત કરી શકાય છે. નિષ્ણાતોના મતે રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા મોનેટરી પોલિસી કમિટીમાં રેપો રેટ ( repo rate ) માં ઘટાડો કરે તેવી શક્યતા નથી. જો કાપ કરવામાં આવશે તો તમામ પ્રકારની લોન સસ્તી થશે. EMI પણ ઘટશે. લોકો વધુ પૈસા બચાવી શકશે અને તેને બજારમાં રોકાણ કરી શકશે. તેનાથી માર્કેટમાં પૈસા આવશે જે દેશની અર્થવ્યવસ્થા માટે વધુ સારું રહેશે.
આગળ ઘણા પડકારો હશે
વ્યાજ દરોમાં ઘટાડો કરવાની સાથે ફેડરલ રિઝર્વે સંકેત આપ્યા છે કે તે થોડા સમય માટે વ્યાજદરમાં ઘટાડો કરવાનું ચાલુ રાખશે. આવી સ્થિતિમાં, રિઝર્વ બેંક પર પણ વ્યાજ દરો એટલે કે રેપો રેટમાં ઘટાડો કરવાનું દબાણ છે. આવી સ્થિતિમાં RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ સામે અનેક પડકારો ઉભા થયા છે.
ફેડ રિઝર્વની જાહેરાત બાદ હવે અન્ય દેશો પણ વ્યાજદરમાં ઘટાડો કરી શકે છે. જો ભારત વ્યાજદરમાં ઘટાડો નહીં કરે તો રિઝર્વ બેંક પર વધુ દબાણ આવશે. આવી સ્થિતિમાં રિઝર્વ બેન્કે તેની નાણાકીય નીતિમાં ફેરફાર કરવો પડી શકે છે.
રાજ્યપાલે કાપ પર આ વાત કહી હતી
ગવર્નર શક્તિકાંત દાસને તાજેતરમાં એક કાર્યક્રમમાં વ્યાજદરમાં ઘટાડા અંગે પ્રશ્ન પૂછવામાં આવ્યો હતો. તેના જવાબમાં તેમણે કહ્યું હતું કે હાલમાં વ્યાજ દરો એટલે કે રેપો રેટમાં ઘટાડાની આશા ઓછી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે વ્યાજદરમાં નરમાઈનો નિર્ણય માસિક આંકડાઓના આધારે નહીં પરંતુ લાંબા ગાળાની ફુગાવાની સ્થિતિના આધારે લેવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું હતું કે તેઓ આ અંગે MPCમાં ચર્ચા કરશે અને પછી નિર્ણય લેશે.
લોકો વ્યાજમાં ઘટાડા માટે રાહ જોઈ રહ્યા છે
હોમ લોન, કાર લોન વગેરે સહિત અનેક પ્રકારની લોનની EMIમાં ઘટાડા માટે રાહ જોઈ રહેલા લોકોને રિઝર્વ બેંકની આ બેઠક પાસેથી ઘણી અપેક્ષાઓ છે. ફેબ્રુઆરી 2023થી રેપો રેટમાં કોઈ ઘટાડો ન થવાને કારણે લોન સસ્તી થઈ નથી. હવે ફુગાવો થોડો અંકુશમાં હોવાથી રેપો રેટમાં ઘટાડો અપેક્ષિત છે.
રેપો રેટ અને ફુગાવો વચ્ચે શું સંબંધ છે?
આ વર્ષે ઓગસ્ટમાં છૂટક ફુગાવો નજીવો વધીને 3.65 ટકા થયો હતો. એક મહિના પહેલા એટલે કે જુલાઈમાં આ દર 3.6 ટકા હતો. આ રિઝર્વ બેંકના 4 ટકાના લક્ષ્યાંકની અંદર છે. તમને જણાવી દઈએ કે રિઝર્વ બેંકે મોંઘવારી દરની રેન્જ 2 થી 6 ટકા નક્કી કરી છે. જ્યાં સુધી છૂટક ફુગાવો નિર્ધારિત રેન્જથી નીચે ન આવે ત્યાં સુધી રેપો રેટમાં ઘટાડો થવાની શક્યતા ઓછી છે.
આ પણ વાંચો – અમેરિકામાં ઘટ્યા વ્યાજ દરો, જાણો ભારત પર શું થશે અસર?
