Budget 2024: નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ જુલાઈના ત્રીજા સપ્તાહમાં મોદી 3.0 સરકારનું પ્રથમ બજેટ (બજેટ 2024) રજૂ કરશે. પ્રજાને આ બજેટ પાસેથી ખાસ કરીને કરદાતાઓને ઘણી અપેક્ષાઓ છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે નવી ટેક્સ વ્યવસ્થામાં કેટલાક ફેરફારો કરવામાં આવી શકે છે. ખાસ કરીને, કપાત અથવા મુક્તિ જેવી રાહત આપવાના કિસ્સામાં.
પરંતુ, જૂના ટેક્સ પ્રણાલીમાં કોઈ ફેરફાર માટે બહુ ઓછો અવકાશ જણાય છે. નિષ્ણાતો એવું પણ માને છે કે સરકાર ટેક્સ સ્લેબને જેમ છે તેમ રાખી શકે છે અને જૂની ટેક્સ વ્યવસ્થામાં કોઈ નવો ફેરફાર લાવવાની નથી. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે શું સરકાર જૂની ટેક્સ વ્યવસ્થા નાબૂદ કરવાનું વિચારી રહી છે?
શા માટે બે કર વ્યવસ્થા?
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે કેન્દ્રીય બજેટ 2023માં નવી કર વ્યવસ્થા રજૂ કરી હતી. તેનો હેતુ ટેક્સ સંબંધિત ગૂંચવણો ઘટાડવાનો હતો. આ કંપનીઓ તેમજ સામાન્ય લોકોને લાગુ પડે છે. સરકારે કરદાતાઓ માટે પણ આને ડિફોલ્ટ વિકલ્પ બનાવ્યો છે. આનો અર્થ એ છે કે જો તમે નવી અને જૂની કર વ્યવસ્થા વચ્ચે પસંદગી ન કરો, તો નવી કર વ્યવસ્થા હેઠળ તમારો ટેક્સ કાપવામાં આવશે.
આ બતાવે છે કે સરકારનો ભાર નવી ટેક્સ સિસ્ટમ પર વધુ છે અને તેના મનમાં ક્યાંકને ક્યાંક જૂની ટેક્સ વ્યવસ્થાને નાબૂદ કરવાની ઈચ્છા છે.
બે કર પ્રણાલીઓ વચ્ચેનો તફાવત
જૂની ટેક્સ સિસ્ટમ અને નવી ટેક્સ સિસ્ટમ વિશે વાત કરીએ તો, બંને વચ્ચેનો સૌથી મોટો તફાવત કપાત અને છૂટનો છે. જો આપણે જૂના ટેક્સ શાસન વિશે વાત કરીએ, તો કરદાતાને લગભગ 70 રીતે કપાત અને કર મુક્તિ મેળવવાની તક મળે છે. તેઓ વિવિધ પ્રકારના રોકાણ કરીને તેમની કર જવાબદારી પણ નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડી શકે છે.
તે જ સમયે, જો આપણે નવી ટેક્સ સિસ્ટમ વિશે વાત કરીએ, તો તેમાં ટેક્સનો દર જૂની સિસ્ટમ કરતા ઘણો ઓછો છે. જો કે, જૂની કર વ્યવસ્થાથી વિપરીત, તમે રોકાણ અથવા અન્ય માધ્યમો દ્વારા તમારી કર જવાબદારી ઘટાડી શકતા નથી. તમને પગાર અને 15,000 રૂપિયાના ફેમિલી પેન્શનમાંથી માત્ર 50 હજાર રૂપિયાનું પ્રમાણભૂત કપાત મળે છે.
બે ટેક્સ સિસ્ટમને કારણે મૂંઝવણ
કર પ્રણાલી પોતે જ એકદમ જટિલ છે અને બે કર વ્યવસ્થા કરદાતાઓ માટે મૂંઝવણમાં વધુ વધારો કરે છે. ઘણા નવા કરદાતાઓ એ પણ સમજી શકતા નથી કે તેમના માટે કઈ ટેક્સ સિસ્ટમ વધુ સારી રહેશે. સરકારની નવી કર વ્યવસ્થા (ઈન્કમ ટેક્સ કોમ્પ્યુટેશન) લાવવાનો હેતુ કરદાતાઓની મૂંઝવણ ઘટાડવાનો છે. આવી સ્થિતિમાં, બે ટેક્સ પ્રણાલીઓ રાખવાનો કોઈ અર્થ નથી.
જો એક જ કર વ્યવસ્થા હોય તો કરદાતાઓની ઘણી સમસ્યાઓ આપોઆપ સમાપ્ત થઈ જશે. તેઓ તેમના કરવેરા પણ વધુ સરળતાથી ચૂકવી શકશે.
જૂના રિઝીમનો અંત ક્યારે આવશે?
સરકારે નવી ટેક્સ વ્યવસ્થાને ડિફોલ્ટ વિકલ્પ બનાવ્યો છે. તેનું ધ્યાન પણ આ તરફ વધુ છે. આવી સ્થિતિમાં, લોકો અનુમાન લગાવી રહ્યા છે કે સરકાર ટૂંક સમયમાં જૂની ટેક્સ વ્યવસ્થાને નાબૂદ કરી શકે છે. કેટલાક લોકો બજેટ 2024માં પણ આવું થવાની અપેક્ષા રાખી રહ્યા છે.
પરંતુ નિષ્ણાતોના મતે અત્યારે આ શક્ય નથી. ઓછામાં ઓછું 2024ના બજેટમાં તો નહીં. સરકાર કરદાતાઓનો એક મોટો વર્ગ, લગભગ 70-80 ટકા, નવી કર વ્યવસ્થા અપનાવે તેની રાહ જોશે, તો જ તે જૂની ટેક્સ સિસ્ટમને રદ કરશે.
શું ટેક્સ સ્લેબમાં ફેરફાર થશે?
7 જૂને NDA સાંસદોને સંબોધિત કરતી વખતે PM નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું હતું કે, ‘મધ્યમ વર્ગ દેશના વિકાસનો ચાલક છે અને તેમનું કલ્યાણ અને સુવિધા અમારી પ્રાથમિકતા છે. અમે આ દિશામાં એક નીતિ બનાવીશું જેથી મધ્યમ વર્ગ કેટલાક પૈસા બચાવી શકે અને તેમનું જીવન સરળ બનાવી શકે.
આ સૂચવે છે કે સરકાર બજેટમાં ટેક્સ મોરચે મધ્યમ વર્ગને થોડી રાહત આપી શકે છે. પરંતુ, તે નિશ્ચિત નથી કે તે રાહત ટેક્સ સ્લેબમાં ફેરફાર સાથે સંબંધિત હશે કે કેમ. એ પણ જોવાનું રહેશે કે સરકાર કોઈ રાહત આપે છે કે કેમ તે જૂની ટેક્સ સિસ્ટમમાં હશે કે નવી ટેક્સ સિસ્ટમમાં.
