કેન્દ્ર સરકારની પ્રોડક્શન-લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) યોજના દેશમાં રોજગારી સર્જનમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહી છે. આંકડા દર્શાવે છે કે આ યોજનાએ જૂન 2024 સુધીમાં કુલ 5.84 લાખ સીધી નોકરીઓનું સર્જન કર્યું છે, જે આગામી પાંચ વર્ષ માટે સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત લક્ષ્યાંકના 36 ટકા છે. કેન્દ્ર સરકારે આગામી પાંચ વર્ષમાં 14 ક્ષેત્રોમાં કુલ 16.2 લાખ સીધી નોકરીઓ પેદા કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે.
લક્ષ્યની ખૂબ નજીક
એક અહેવાલ સૂચવે છે કે PLI યોજના હેઠળ મોબાઈલ ફોન, ફૂડ પ્રોસેસિંગ અને ફાર્માસ્યુટિકલ્સ ક્ષેત્રે ખૂબ સારું પ્રદર્શન કર્યું છે. આ ત્રણ ક્ષેત્રો કુલ રોજગાર સર્જનમાં 75% યોગદાન આપે છે. ફૂડ પ્રોસેસિંગ સેક્ટર માટે PLI સ્કીમનો લક્ષ્યાંક વર્ષ 2026-27 સુધીમાં 2.5 લાખ નોકરીઓ પેદા કરવાનો છે, જેમાંથી જૂન 2024 સુધીમાં 2.45 લાખ નોકરીઓ સર્જાઈ છે. આના પરથી આ ક્ષેત્રની શાનદાર કામગીરીનો અંદાજ લગાવી શકાય છે.
અહીં પણ તાકાત બતાવી
જૂન 2004 સુધીમાં મોબાઈલ સેક્ટરમાં કુલ 1,22,613 નોકરીઓ પેદા થઈ છે. ફાર્મામાં આ આંકડો 77,119 હતો. કાપડ ઉદ્યોગ આ યોજના હેઠળ રોજગારી સર્જનના સંદર્ભમાં વધુ કરી શક્યો નથી. સપ્ટેમ્બર 2021માં આની જાણ કરવામાં આવી હતી. શરૂઆતમાં, આ હેઠળ 7.5 લાખ નોકરીઓ પેદા કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો હતો, જે બાદમાં ઘટાડીને 2.5 લાખ કરવામાં આવ્યો. જૂન 2024 સુધી એટલે કે છેલ્લા બે વર્ષ અને ત્રણ મહિનામાં આ ક્ષેત્ર માત્ર 12,607 નોકરીઓ જ પેદા કરી શક્યું છે.
અહીં અપેક્ષા કરતા ઓછા આંકડા
સપ્ટેમ્બર 2022 માં, કેન્દ્રીય કેબિનેટને જાણ કરવામાં આવી હતી કે સૌર મોડ્યુલ માટેની PLI યોજના પાંચ વર્ષમાં 1.95 લાખ નોકરીઓનું લક્ષ્ય રાખે છે. જૂન 2024 સુધીમાં, આ માત્ર 9,521 સીધી નોકરીઓ પેદા કરી શકે છે. તેવી જ રીતે, તબીબી ઉપકરણો માટેની PLI યોજના દ્વારા માત્ર 5,596 નોકરીઓ જ સર્જાઈ છે. આંકડા દર્શાવે છે કે મોબાઈલ ફોન, ફૂડ પ્રોસેસિંગ અને ફાર્માસ્યુટિકલ્સે આ યોજનાના શ્રેષ્ઠ પરિણામો આપ્યા છે.
ઘણા ક્ષેત્રોને આવરી લેવામાં આવ્યા છે
આ યોજના એપ્રિલ 2020 માં ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન ક્ષેત્ર માટે શરૂ કરવામાં આવી હતી, પરંતુ 2020 ના અંતમાં કેટલાક અન્ય ક્ષેત્રોનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. આ યોજના હવે ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, ટેક્સટાઈલ, ઓટોમોટિવ અને રિન્યુએબલ એનર્જી સહિતના ઉદ્યોગોની શ્રેણીને આવરી લે છે. તેના લોન્ચ પાછળ સરકારનો ઉદ્દેશ્ય સ્થાનિક ઉત્પાદન વધારવાનો અને વિદેશી રોકાણને આકર્ષવાનો છે.
આ રીતે તમને લાભ મળશે
આ યોજના હેઠળ, નિયત માપદંડોને પૂર્ણ કરવા પર પાત્ર કંપનીઓને નાણાકીય પ્રોત્સાહન આપવામાં આવે છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, કંપનીઓને તેમની વધારાની વેચાણ આવકની ચોક્કસ ટકાવારી પ્રોત્સાહનો તરીકે મળે છે, જે સામાન્ય રીતે 4 થી 6 ટકાની વચ્ચે હોય છે. આ યોજનાને કારણે વિદેશી કંપનીઓને ભારતમાં ફેક્ટરીઓ સ્થાપવામાં મદદ મળે છે, ત્યારે સ્થાનિક કંપનીઓ પણ સરકારની મદદથી આગળ વધી શકે છે. આનાથી દેશમાં નોકરીની તકો પણ ઊભી થાય છે.
