સનાતન ધર્મમાં મહાકુંભનું વિશેષ મહત્વ છે. જ્યારે પ્રયાગરાજમાં ૧૨ પૂર્ણ કુંભ યોજાય છે, ત્યારે તેને મહાકુંભ કહેવામાં આવે છે. મહાકુંભ ૧૨ પૂર્ણ કુંભમાં એકવાર યોજાય છે. મહાકુંભનું આયોજન ૧૪૪ વર્ષમાં એકવાર થાય છે. કુંભ મેળામાં દેશ અને દુનિયાભરના લોકો ભાગ લે છે. આ મેળામાં દુનિયાભરના નાગા સાધુઓ પણ ભાગ લે છે. મહાકુંભ ૧૩ જાન્યુઆરી ૨૦૨૫ થી શરૂ થયો છે. મહાકુંભ 26 ફેબ્રુઆરી (મહાશિવરાત્રી) ના રોજ સમાપ્ત થશે.
મહાકુંભમાં અમૃત સ્નાનનું વિશેષ મહત્વ છે.
મહાકુંભ દરમિયાન, દરરોજ સ્નાનનું વિશેષ મહત્વ હોય છે, પરંતુ અમૃત સ્નાનનું સૌથી વધુ મહત્વ છે. અમૃત સ્નાનના દિવસે, નાગા બાબાઓ અને સંતો તેમના શિષ્યો સાથે એક ભવ્ય શોભાયાત્રા કાઢે છે અને સંગમ ખાતે ગંગામાં સ્નાન કરે છે. અમૃત સ્નાન અત્યંત પુણ્યશાળી માનવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, મહાકુંભના અમૃત સ્નાન દરમિયાન ગંગા અને અન્ય પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરવું અત્યંત શુભ માનવામાં આવે છે. આ સમયે ગંગા કે અન્ય પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરનાર વ્યક્તિ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, અમૃત સ્નાન કરવાથી એક હજાર અશ્વમેઘ યજ્ઞ કરવા જેટલું જ પુણ્ય ફળ મળે છે.
મહાકુંભનું છેલ્લું અમૃત સ્નાન ક્યારે થશે – મહાકુંભનું પહેલું અમૃત સ્નાન ૧૪ જાન્યુઆરીએ મકર સંક્રાંતિના દિવસે થયું હતું. બીજું અમૃત સ્નાન 29 જાન્યુઆરીએ મૌની અમાવસ્યાના રોજ થશે. મહાકુંભનું ત્રીજું અને છેલ્લું અમૃત સ્નાન 3 ફેબ્રુઆરીના રોજ વસંત પંચમીના રોજ થશે. આ વર્ષે, પંચમી તિથિ 2 ફેબ્રુઆરીએ સવારે 9:14 વાગ્યે શરૂ થશે અને 3 ફેબ્રુઆરીએ સવારે 6:52 વાગ્યા સુધી ચાલુ રહેશે. ઉદય તિથિ અનુસાર, વસંત પંચમી 3 ફેબ્રુઆરીના રોજ ઉજવવામાં આવશે. જેના કારણે અમૃત સ્નાન પણ ૩ ફેબ્રુઆરીએ જ થશે.
