આ વર્ષે, માઘ મહિનાના શુક્લ પક્ષની એકાદશી વ્રત ૮ ફેબ્રુઆરીના રોજ રાખવામાં આવશે. આને જયા એકાદશી કહેવામાં આવે છે. આ વ્રત રાખવાથી, વ્યક્તિને પિશાચ યોનિમાંથી મુક્તિ મળે છે. તેની વાર્તા આ પ્રમાણે છે- યુધિષ્ઠિરે ભગવાન કૃષ્ણને પૂછ્યું કે પ્રભુ, કૃપા કરીને મને જણાવો કે માઘ મહિનાના શુક્લ પક્ષની એકાદશીએ કઈ એકાદશી આવે છે. તેની પદ્ધતિ શું છે, તેમાં કયા દેવતાની પૂજા થાય છે.
ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ કહ્યું, રાજેન્દ્ર-માઘ મહિનાના શુક્લ પક્ષમાં આવતી એકાદશીને જયા એકાદશી કહેવામાં આવે છે. આ એક શુભ તિથિ છે જે બધા પાપોનો નાશ કરે છે. આ દિવસે યોગ્ય રીતે ઉપવાસ કરવાથી પાપોનો નાશ થાય છે અને આ એકાદશી મનુષ્યને મોક્ષ પ્રદાન કરે છે. આ વ્રત રાખવાથી વ્યક્તિને ક્યારેય ભૂત લોકમાં જવું પડતું નથી.
હું તમને તેની વાર્તા કહીશ.
દેવરાજ ઇન્દ્ર સ્વર્ગમાં રાજ કરતા હતા. દેવતાઓ અપ્સરાઓ સાથે નંદવનમાં ફરતા હતા જ્યાં પારિજાત વૃક્ષો હતા. પચાસ કરોડ ગંધર્વોના નેતા દેવરાજે પોતાની ઇચ્છા મુજબ જંગલમાં ફરતી વખતે ખૂબ જ આનંદથી નૃત્યનું આયોજન કર્યું. તેમાં ગણહરવો ગાતા હતા, જેમાંથી પુષ્પદંત, ચિત્રસેન અને તેનો પુત્ર ત્રણ મુખ્ય હતા. ચિત્રસેનની પત્નીનું નામ માલિની હતું. પુષ્પવંતી નામથી પ્રખ્યાત માલિનીને એક પુત્રીનો જન્મ થયો. પુષ્પદંત ગંધર્વને એક પુત્ર હતો.
જેને લોકો માલ્યવાન કહેતા હતા. માલ્યવન પુષ્પવંતીની સુંદરતાથી ખૂબ જ મોહિત થયો. તે બંને ઇન્દ્રની સંતુષ્ટિ માટે નૃત્ય કરવા પણ આવ્યા હતા. આ બંને ગાતા હતા. તેમની સાથે અપ્સરાઓ પણ હતી. પ્રેમને કારણે, બંને મોહનો શિકાર બન્યા. તેના મનમાં મૂંઝવણ હતી, તેથી તે બરાબર ગાઈ શકતો ન હતો. ક્યારેક લય ખોરવાઈ જતો, તો ક્યારેક ગીત બંધ થઈ જતું. ઇન્દ્રએ આ બેદરકારી પર વિચાર કર્યો અને તેને પોતાનું અપમાન માન્યું અને ગુસ્સે થઈ ગયા.
આમ, બંનેને શાપ આપતાં તેણે કહ્યું, – ઓ મૂર્ખો, તમારા બંનેને શરમ આવવી જોઈએ. તમે પતિત છો અને જેમણે મારી આજ્ઞા તોડી છે, તેઓ પતિ-પત્ની તરીકે રહેતા રાક્ષસો બની જાય છે.
જ્યારે ઇન્દ્રએ તેમને આ રીતે શ્રાપ આપ્યો ત્યારે બંનેને ખૂબ દુઃખ થયું. તે હિમાલય ગયો અને પિશાચ તરીકે જન્મ્યા પછી તેને ભયંકર પીડા થવા લાગી. શારીરિક પાપોથી ઉત્પન્ન થતી ગરમીથી પીડાતા, બંને પર્વતની ગુફાઓમાં ભટકતા હતા. એક દિવસ પિશાચે તેની સ્ત્રી ડાકણને પૂછ્યું, આપણે એવું કયું પાપ કર્યું છે જેના કારણે આપણે પિશાચ બનવું પડે છે. નરકની યાતના ખૂબ જ ભયંકર છે. અને વેમ્પાયર યોનિ પણ ખૂબ પીડાદાયક હોય છે. તેથી, વ્યક્તિએ પાપથી બચવા માટે દરેક પ્રયાસ કરવો જોઈએ. આ રીતે, ચિંતા અને દુ:ખને કારણે બંને સુકાઈ રહ્યા હતા. તેમને દેવતાઓ પાસેથી માઘ મહિનાના શુક્લ પક્ષની એકાદશી તિથિ મળી હતી.
જયા નામથી જાણીતી, તે ખજૂરમાં શ્રેષ્ઠ છે. તે દિવસે બંનેએ બધો ખોરાક છોડી દીધો, પાણી પણ પીધું નહીં, કોઈ જીવને નુકસાન પણ ન કર્યું, ખાવા માટે ફળો પણ ન કાપ્યા. ઉદાસ થઈને, તે પીપળાના ઝાડ પાસે બેઠો. સૂર્ય આથમી ગયો હતો અને તે ભયંકર રાત આવી જે તેના જીવ લેવાની હતી. તે ઊંઘી શકતો ન હતો. તેઓ જાતીય સંભોગ અથવા અન્ય કોઈ આનંદનો પણ આનંદ માણી શકે છે. સૂર્ય ઉગ્યો, દ્વાદશીનો દિવસ આવ્યો, આમ તે પિશાચ દંપતીએ જયાના મહાન વ્રતનું પાલન કર્યું. તે રાત્રે જાગરણમાં પણ ગયો. તે વ્રત અને ભગવાન વિષ્ણુની શક્તિના પ્રભાવથી, બંનેનું પિશાચવાદ દૂર થયું. પુષ્પવંતી અને માલ્યવન પોતાના મૂળ સ્વરૂપમાં પાછા ફર્યા. તેના હૃદયમાં એ જ જૂનો સ્નેહ વહેતો હતો. પહેલા જેવા જ ઘરેણાં તેના શરીર પર શોભી રહ્યા હતા.
બંનેએ સુંદર રૂપ ધારણ કર્યા, વિમાનમાં બેઠા અને સ્વર્ગમાં ગયા. ત્યાં બંને દેવરાજ ઇન્દ્ર પાસે ગયા અને ખૂબ જ આનંદથી તેમનું સ્વાગત કર્યું.
ઇન્દ્રને તે સ્વરૂપમાં જોઈને ખૂબ જ આશ્ચર્ય થયું. તેણે પૂછ્યું, “મને કહો, કયા સારા કાર્યને કારણે તમે બંને દુષ્ટ આત્માથી મુક્ત થયા છો?” તને મારો શ્રાપ મળ્યો હતો, તો પછી કયા દેવે તને તેમાંથી મુક્ત કર્યો?
માલ્યવાને કહ્યું – સ્વામીન, ભગવાન વાસુદેવની કૃપા અને જયા એકાદશીના વ્રતના પ્રભાવથી, આપણે પિશાચ યોનિમાંથી મુક્ત થયા.
ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ કહે છે કે આ કારણોસર, રાજન, વ્યક્તિએ એકાદશીનો ઉપવાસ કરવો જોઈએ. મહાન જયા એકાદશી બ્રહ્મહત્યા ના પાપ ને પણ દૂર કરે છે. જયા એકાદશીનું વ્રત કોણે રાખ્યું? તેમણે તમામ પ્રકારના દાન આપ્યા અને તમામ પ્રકારના યજ્ઞો કર્યા. આ માહાત્મ્ય વાંચવા અને સાંભળવાથી અગ્નિદોષ યજ્ઞનું ફળ મળે છે.
