મુસ્લિમ રાષ્ટ્ર ઈરાન તેની રાજધાની તેહરાનથી બદલીને મકરાન કરવાનું વિચારી રહ્યું છે. તેહરાન છેલ્લી બે સદીઓથી ઈરાનની રાજધાની છે, પરંતુ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં વધતી વસ્તી, ટ્રાફિક જામ, પાણીની કટોકટી, પ્રદૂષણ અને જમીન ડૂબી જવાની ઘટનાઓને કારણે, ઈરાન તેની રાજધાની સ્થળાંતર કરવાનું વિચારી રહ્યું છે. થોડા દિવસો પહેલા, ઈરાનના વિદેશ મંત્રી અબ્બાસ અરાકચીએ કહ્યું હતું કે સરકારે ‘લોસ્ટ પેરેડાઇઝ’ને ઈરાનની નવી રાજધાની અને દેશના નવા આર્થિક કેન્દ્રમાં પરિવર્તિત કરવું જોઈએ.
ઈરાનમાં રાજધાની ખસેડવાનો વિચાર સૌપ્રથમ ૧૯૭૯માં કરવામાં આવ્યો હતો પરંતુ નાણાકીય અને વહીવટી પડકારોને કારણે તેને મુલતવી રાખવામાં આવ્યો હતો. હવે ફરી એકવાર ઈરાનના શાસકોએ રાજધાની બદલવાની ચર્ચા શરૂ કરી છે.
તાજેતરમાં રાષ્ટ્રપતિ મસૂદ પેઝેશ્કિઆને રાજધાની બદલવાનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો છે. સરકારી પ્રવક્તા ફાતેમેહ મોહજેરાનીએ પુષ્ટિ આપી કે મકરાન પ્રદેશને સંભવિત નવા સ્થાન તરીકે ગણવામાં આવી રહ્યો છે. આ વિસ્તાર ઓમાનના અખાતના કિનારે, સિસ્તાન-બલુચિસ્તાન અને હોર્મોઝગન પ્રાંતોમાં સ્થિત છે.
શું મકરાન નવું આર્થિક કેન્દ્ર બનશે?
ઈરાનના વિદેશ મંત્રી અબ્બાસ અરાકચીએ મકરાનને ભવિષ્યનું આર્થિક કેન્દ્ર બનાવવાની વાત કરી છે. નિષ્ણાતો માને છે કે ખુલ્લા દરિયાઈ માર્ગોની પહોંચ, પ્રાદેશિક વિકાસ અને ભૂકંપના ઓછા જોખમને કારણે આ પ્રદેશ યોગ્ય હોઈ શકે છે. પરંતુ તે આબોહવા પરિવર્તન, પાણીની અછત અને ભારે નાણાકીય બોજ જેવા મોટા પડકારોનો પણ સામનો કરે છે.
નવી રાજધાની સામે વિરોધ પ્રદર્શન
નવી રાજધાની સામે વિરોધ પ્રદર્શનકેટલાક નિષ્ણાતો અને નાગરિકોએ પણ આ પગલાનો વિરોધ કર્યો છે. તેહરાનના ભૂતપૂર્વ મેયર પીરુઝ હનાચી માને છે કે રાજધાનીની સમસ્યાઓ શહેરના વધુ સારા રોકાણ અને વિકાસથી ઉકેલી શકાય છે. 2024 માં, તત્કાલીન ગૃહમંત્રી અહમદ વાહિદીએ સંક્રમણનો ખર્ચ $100 બિલિયન હોવાનો અંદાજ લગાવ્યો હતો.
જો આ પરિવર્તન થાય છે, તો તે ઈરાનની આર્થિક અને વ્યૂહાત્મક મહત્વાકાંક્ષાઓને પ્રતિબિંબિત કરશે, જેનાથી તે દુબઈ અને પાકિસ્તાનના ગ્વાદર બંદર સાથે સ્પર્ધા કરી શકશે. જોકે, તેનો અમલ કરવો એ એક મોટો પડકાર હશે.
