સરકારી યોજનાઓને કારણે દેશમાં કૃષિના વિકાસની સાથે ખેડૂતોની આર્થિક સ્થિતિમાં પણ સુધારો થયો છે. પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ અને પ્રધાનમંત્રી ફસલ વીમા યોજના જેવી યોજનાઓએ ખેતીની પરંપરાગત પદ્ધતિઓમાં પરિવર્તન લાવ્યું છે. ચાલો જાણીએ કે આ વખતે બજેટમાં કઈ યોજનાઓ છે અને તેનાથી ખેડૂતોને કેવી રીતે ફાયદો થઈ રહ્યો છે.
ડિજિટલ ડેસ્ક, નવી દિલ્હી. આ વખતે બજેટ ભાષણમાં કૃષિ ક્ષેત્ર પર સૌથી વધુ ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. વિકસિત ભારતના સ્વપ્નને સાકાર કરવા માટે, તેને અર્થતંત્રના પ્રથમ એન્જિન તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યું હતું. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે ભારતની વિકાસ યાત્રા માટે સમગ્ર કૃષિ બજેટમાં અનેક દૂરગામી નીતિગત મુદ્દાઓનું ચિત્ર રજૂ કર્યું.
કૃષિ ક્ષેત્રના વિકાસ અને તેની ઉત્પાદકતા વધારવા માટે અનેક પગલાંની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ (KCC) દ્વારા ઉપલબ્ધ લોનની મહત્તમ મર્યાદા 3 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 5 લાખ રૂપિયા કરવી એ કૃષિ ક્ષેત્રમાં એક ક્રાંતિકારી પગલું ગણી શકાય. આનાથી લગભગ 7.7 કરોડ ખેડૂતો, માછીમારો અને પશુપાલકોને ટૂંકા ગાળાની લોન સુવિધા મળશે.
ખેડૂતો માટે નવી યોજના શું છે?
ખેડૂતોને ટેકનોલોજી સપોર્ટ આપવામાં આવશે, જે કાપડ ક્ષેત્રના વિકાસમાં મદદ કરશે. ખેડૂતોની આવક વધશે અને ભારતના પરંપરાગત કાપડ ક્ષેત્રને પુનર્જીવિત કરવામાં આવશે.
બિહારમાં મખાના બોર્ડની રચનાની જાહેરાત કરતા નાણામંત્રીએ કહ્યું કે આનાથી મખાનાના ઉત્પાદન, પ્રક્રિયા, મૂલ્યવર્ધન અને માર્કેટિંગ પ્રણાલીમાં સુધારો થશે.
દેશમાં ખાતરની કટોકટીને ધ્યાનમાં રાખીને, આસામના નામરૂપમાં 1 લાખ ટન વાર્ષિક ઉત્પાદન ક્ષમતા ધરાવતો ખાતર પ્લાન્ટ સ્થાપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે.
પ્રધાનમંત્રી ધન ધન્ય કૃષિ યોજના – કૃષિ જિલ્લા વિકાસ કાર્યક્રમ: ૧૦૦ જિલ્લાઓને આવરી લેતા આ કાર્યક્રમ હેઠળ ૧.૭ કરોડ ખેડૂતોને સહાય મળવાની અપેક્ષા છે.
KCC દ્વારા વધુ લોન: 7.7 કરોડ ખેડૂતો, માછીમારો અને ડેરી ખેડૂતોને ટૂંકા ગાળાની લોન આપવામાં આવી, લોનની રકમ વધારીને રૂ. 5 લાખ કરવામાં આવી
ખેડૂતની આર્થિક સ્થિતિમાં સુધારો થયો
સરકારી યોજનાઓને કારણે દેશમાં કૃષિના વિકાસની સાથે ખેડૂતોની આર્થિક સ્થિતિમાં પણ સુધારો થયો છે. પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ અને પ્રધાનમંત્રી ફસલ વીમા યોજના જેવી યોજનાઓએ ખેતીની પરંપરાગત પદ્ધતિઓમાં પરિવર્તન લાવ્યું છે. તે જ સમયે, પાકના ઉત્પાદનમાં વધારો, તેના વાજબી ભાવ મળવા અને આર્થિક સુરક્ષા સુનિશ્ચિત થવાને કારણે ખેડૂતો પણ ખુશ છે.
હવે કિસાન સન્માન નિધિ યોજનાની વાત કરીએ તો, પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ 1 ડિસેમ્બર, 2018 ના રોજ કિસાન સન્માન નિધિ યોજના અથવા પીએમ કિસાન યોજના શરૂ કરી હતી. આમાં, લાભાર્થી ખેડૂતોને વાર્ષિક 6,000 રૂપિયાની નાણાકીય સહાય મળે છે. આ રકમ વર્ષમાં દર ચાર મહિને ત્રણ હપ્તામાં પ્રાપ્ત થાય છે. દરેક હપ્તામાં, 2,000 રૂપિયા સીધા લાભ ટ્રાન્સફર દ્વારા ખેડૂતોના ખાતામાં સીધા આવે છે.
પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ યોજના
- ચાલો જાણીએ કે આ યોજનાઓ શું છે અને તે ખેડૂતોને કેવી રીતે લાભ આપી રહી છે.
- રવિ પાકના વીમા માટે ખેડૂતોએ પ્રીમિયમ ચૂકવવું પડશે
- ખરીફ પાકના વીમા માટે ખેડૂતોએ પ્રીમિયમ ચૂકવવું પડશે
- વાર્ષિક વાણિજ્યિક અને બાગાયતી પાકોના કિસ્સામાં પ્રીમિયમ ચૂકવવાનું રહેશે.
આ લોકોને યોજનાનો લાભ મળે છે
પીએમ કિસાન યોજનાનો લાભ 2 હેક્ટરથી ઓછી જમીન ધરાવતા ખેડૂતોને આપવામાં આવે છે. ખેડૂત જમીનનો માલિક અને ભારતીય નાગરિક હોવો જોઈએ. ખેડૂતે પોતાનો આધાર કાર્ડ બેંક ખાતા સાથે લિંક કરાવવો પડશે.
જો આધાર પહેલાથી જ બેંક ખાતા સાથે લિંક કરેલ નથી, તો તમે નજીકની બેંક શાખામાં જઈને તેને લિંક કરાવી શકો છો. આ યોજના પહેલા ફક્ત નાના અને સીમાંત ખેડૂતો માટે હતી. પરંતુ, હવે તેમાં સુધારા કરવામાં આવ્યા છે અને વધુ ખેડૂતોને તેમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા છે.
પાક વીમા યોજના શું છે?
પ્રધાનમંત્રી ફસલ બીમા યોજના: આ યોજના ખેડૂતોને પાક નિષ્ફળતા અથવા નુકસાનને કારણે થતા નાણાકીય નુકસાનથી બચાવવા માટે ખૂબ જ મદદરૂપ છે. તે ૧૩ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬ ના રોજ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું અને તેનો ઉદ્દેશ્ય ખેડૂતોને પાક વીમો પૂરો પાડવાનો છે જેથી તેઓ તેમના પાકનું રક્ષણ કરી શકે અને નાણાકીય સંકટથી બચી શકે.
