પાકિસ્તાની સંસદના નીચલા ગૃહ, નેશનલ એસેમ્બલીએ ગુરુવારે સાયબર કાયદામાં વિવાદાસ્પદ ફેરફારોને મંજૂરી આપી, જે હેઠળ ખોટા સમાચાર ફેલાવવા બદલ ત્રણ વર્ષ સુધીની જેલ અને 20 લાખ પાકિસ્તાની રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે. આ બિલમાં સરકાર, સૈન્ય અને ન્યાયતંત્રની ટીકા કરનારાઓને સજા કરવાની જોગવાઈઓ પણ શામેલ છે. બિલમાં જણાવાયું છે કે સોશિયલ મીડિયા પર ટીકાત્મક સામગ્રી પોસ્ટ કરનાર વ્યક્તિઓ અથવા સંસ્થાઓને પણ આ પ્રતિબંધોનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
“‘ખોટી માહિતી’ ફેલાવવી હવે ફોજદારી ગુનો બનશે, જેમાં ત્રણ વર્ષ સુધીની જેલ અને 2 મિલિયન પાકિસ્તાની રૂપિયા ($7,150) સુધીનો દંડ થઈ શકે છે.” જોકે, ગૃહની કાર્યવાહીને કવર કરવા માટે હાજર રહેલા વિપક્ષી પક્ષો અને પત્રકારોએ બિલ રજૂ થતાં જ ગૃહમાંથી વોકઆઉટ કર્યું અને તેનો બહિષ્કાર કર્યો.
ઇલેક્ટ્રોનિક ગુનાઓ નિવારણ (સુધારા) બિલ, 2025, એક દિવસ પહેલા કાયદા પ્રધાન આઝમ નઝીર તરાર દ્વારા ગૃહમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ બિલ, જેને ટૂંકમાં ‘PECA’ પણ કહેવામાં આવે છે, તેને સંબંધિત સમિતિને મોકલવામાં આવ્યું હતું, જેણે તેને ગૃહમાં પરત કર્યું હતું અને ઉદ્યોગ અને ઉત્પાદન મંત્રી રાણા તનવીર હુસૈન દ્વારા તેને મતદાન માટે મૂકવામાં આવ્યું હતું.
જ્યારે બિલ પર ચર્ચા ચાલી રહી હતી, ત્યારે પાકિસ્તાન તહરીક-એ-ઇન્સાફના સાંસદોએ પાર્ટીના સ્થાપક ઇમરાન ખાનની ધરપકડના વિરોધમાં ગૃહમાંથી વોકઆઉટ કર્યું. વિપક્ષી જમિયત ઉલેમા-એ-ઇસ્લામ ફઝલના સાંસદોએ પણ આ બિલનો વિરોધ કર્યો હતો. સંસદની કાર્યવાહીને આવરી લેવા માટે સંસદ ગેલેરીમાં હાજર રહેલા પત્રકારોએ પણ બિલનો વિરોધ કરવા ગૃહમાંથી વોકઆઉટ કર્યું કારણ કે તેઓ માને છે કે તે અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાનું ઉલ્લંઘન કરે છે. આ વિરોધ પ્રદર્શન પાર્લામેન્ટરી રિપોર્ટર્સ એસોસિએશન દ્વારા આયોજિત કરવામાં આવ્યું હતું.
બિલમાં, કલમ 26(A) હેઠળ ઓનલાઈન માધ્યમ દ્વારા “ખોટા સમાચાર” ફેલાવનારાઓને સજા કરવા માટે એક નવી જોગવાઈનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “જે કોઈ પણ માહિતી પ્રણાલી દ્વારા ઇરાદાપૂર્વક કોઈપણ માહિતી પ્રદર્શિત કરે છે અથવા પ્રસારિત કરે છે, જે તે જાણે છે કે ખોટી અથવા બનાવટી છે અને જે સામાન્ય લોકો અથવા સમાજ માટે ભય અથવા ચિંતાનું કારણ બને છે, તો તે આ કાયદા હેઠળ કોઈપણ ગુના માટે જવાબદાર રહેશે. “અથવા અવ્યવસ્થા કે ખલેલ પહોંચાડવાની શક્યતા હોય, તો તેને ત્રણ વર્ષ સુધીની કેદની સજા અથવા 20 લાખ પાકિસ્તાની રૂપિયા (US$7,150) સુધીનો દંડ અથવા બંનેની સજા થશે.”
આ બિલમાં સોશિયલ મીડિયા પ્રોટેક્શન અને રેગ્યુલેટરી ઓથોરિટીની સ્થાપના કરવાનો પણ પ્રસ્તાવ છે, જે સોશિયલ મીડિયા સંબંધિત વિવિધ કાર્યો કરશે, જેમ કે શિક્ષણ, જાગૃતિ, તાલીમ, નિયમન વગેરે. સેનેટ અથવા ઉપલા ગૃહ દ્વારા પસાર થયા પછી અને રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા સહી કર્યા પછી આ બિલ કાયદો બનશે.
આ ઉપરાંત, નેશનલ એસેમ્બલીએ માહિતી ટેકનોલોજી રાજ્ય મંત્રી શાઝા ખ્વાજા દ્વારા રજૂ કરાયેલ ‘ડિજિટલ નેશન પાકિસ્તાન બિલ, 2024’ પણ પસાર કર્યું. આ બિલનો ઉદ્દેશ નાગરિકો માટે સામાજિક, આર્થિક અને વહીવટી ડેટાને કેન્દ્રિત કરવા અને પાકિસ્તાનને ડિજિટલ રાષ્ટ્રમાં પરિવર્તિત કરવા માટે ડિજિટલ ઓળખ બનાવવાનો છે, જે ડિજિટલ સમાજ, ડિજિટલ અર્થતંત્ર અને ડિજિટલ શાસન પ્રદાન કરી શકે છે.
