ભારતે પાકિસ્તાનની સાથે સાથે ચીનને પણ ઝટકો આપ્યો છે. ઇન્ડોનેશિયા સાથેના સંબંધો મજબૂત કરીને, બંને દેશોને એક રાજદ્વારી સંદેશ આપવામાં આવ્યો છે. ભારત ઇન્ડોનેશિયા સાથે સંરક્ષણ સંબંધો મજબૂત કરીને ઇન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં ચીનને ઘેરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, ત્યારે વિશ્વની સૌથી મોટી મુસ્લિમ વસ્તી ધરાવતા દેશ ઇન્ડોનેશિયા સાથે ભારતની મિત્રતા પાકિસ્તાન માટે એક આંચકો છે.
નિષ્ણાતોના મતે, હિંદ મહાસાગરમાં ચીનના પડકારનો સામનો કરવા માટે ભારત આસિયાન દેશો સાથે પોતાના સંબંધો મજબૂત કરી રહ્યું છે. ભારતની એક્ટ ઇસ્ટ નીતિ પણ આ દિશામાં છે. ઇન્ડોનેશિયા આ નીતિનો એક મહત્વપૂર્ણ આધારસ્તંભ છે. ભારતની નીતિ ઇન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં સ્થિત દેશો સાથે સંરક્ષણ અને વેપાર સંબંધોને મજબૂત બનાવવાની છે જેથી ચીનનો હસ્તક્ષેપ ઓછો થાય. આ દિશામાં, ઇન્ડોનેશિયા સાથે મજબૂત સંબંધો ચીનના પ્રભાવને ઘટાડવામાં મહત્વપૂર્ણ સાબિત થશે.
બીજી તરફ, પાકિસ્તાન, ઇસ્લામિક દેશો સાથે મળીને, કાશ્મીર અને લઘુમતીઓના મુદ્દા પર નવા કાવતરાં ઘડી રહ્યું છે. પરંતુ ભારતની કૂટનીતિએ આ બાબતમાં પણ પાકિસ્તાનને અલગ પાડી દીધું છે.
મોદીએ મુલાકાત લીધી છે
પીએમ મોદીએ 2018 માં ઇન્ડોનેશિયાની સત્તાવાર મુલાકાત લીધી હતી. ત્યારબાદ બંને દેશોએ દ્વિપક્ષીય સંબંધોને વ્યાપક વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી સુધી પહોંચાડ્યા. આ ઉપરાંત, મોદી ગયા વર્ષે રિયો ડી જાનેરોમાં રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવોને મળ્યા હતા.
સંરક્ષણ સહિત દરેક ક્ષેત્રમાં સહયોગ વધી રહ્યો છે
બંને વચ્ચે સંરક્ષણ સંબંધોને મજબૂત બનાવવા માટે 2018 માં એક કરાર પર હસ્તાક્ષર પણ કરવામાં આવ્યા છે. બંને દેશોની સેનાઓ સંયુક્ત લશ્કરી કવાયત પણ કરે છે. ૧૯૯૭ થી અવકાશ ક્ષેત્રમાં પણ સહયોગ ચાલુ છે. ભારત ઇન્ડોનેશિયામાં દવાઓ અને તબીબી ઉપકરણોની નિકાસ પણ કરે છે. એપોલો ગ્રુપ ત્યાં હોસ્પિટલો સ્થાપવામાં મદદ કરી રહ્યું છે.
સંમત થયેલા કરારો
રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવો આ મુલાકાત દરમિયાન પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીને પણ મળશે. આ દરમિયાન રાજકારણ, સંરક્ષણ, સુરક્ષા સહયોગ, વેપાર વગેરે જેવા વિષયો પર ચર્ચા કરવામાં આવશે. ઘણા કરારો થશે અને કેટલીક જાહેરાતો પણ થઈ શકે છે.
આ ચોથી વખત છે જ્યારે ભારતે ઇન્ડોનેશિયાને 76મા પ્રજાસત્તાક દિવસની ઉજવણીમાં મુખ્ય મહેમાન બનાવ્યું છે. રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવો સુબિયાન્ટો ત્રણ દિવસની મુલાકાતે દિલ્હી પહોંચ્યા છે. આ સમય દરમિયાન, ભારત ઇન્ડોનેશિયાને બ્રહ્મોસ ક્રુઝ મિસાઇલ વેચવાના નિર્ણયને અંતિમ સ્વરૂપ આપી શકે છે. જોકે, રાષ્ટ્રપતિ બન્યા પછી પ્રબોવોની આ પહેલી ભારત મુલાકાત છે. સુબિયાન્ટો સાથે ૩૫૨ સભ્યોની માર્ચિંગ અને બેન્ડ ટુકડી પણ છે જે પ્રજાસત્તાક દિવસની પરેડમાં ભાગ લેશે. આ પહેલી વાર છે જ્યારે ઇન્ડોનેશિયાની માર્ચિંગ અને બેન્ડ ટુકડી કોઈ દેશના રાષ્ટ્રીય ઉજવણીમાં ભાગ લેશે.
બ્રહ્મોસ બનશે ઈન્ડો-પેસિફિક દેશોની ઢાલ
ભારતમાં બનેલી બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઇલ ચીન સામે સ્વ-બચાવ માટે ઇન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રના ઘણા દેશોને સુરક્ષા કવચ પૂરું પાડશે. ફિલિપાઇન્સ પછી હવે ઇન્ડોનેશિયા પણ ભારત પાસેથી બ્રહ્મોસ મિસાઇલ ખરીદવા જઈ રહ્યું છે. બે અન્ય દેશો, મલેશિયા અને વિયેતનામ, એ રસ દાખવ્યો છે, જ્યારે થાઇલેન્ડથી પણ સંકેતો મળી રહ્યા છે.
સંરક્ષણ નિષ્ણાત કેપ્ટન ડીકે શર્માના મતે, ફિલિપાઇન્સ હોય કે ઇન્ડોનેશિયા, આ બધા દેશો પ્રશાંત મહાસાગરના દક્ષિણ ભાગમાં (દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર) ચીની જહાજોની ગતિવિધિઓથી પરેશાન છે. ચીની જહાજો આ દેશોની દરિયાઈ સીમાઓમાં પ્રવેશ કરીને એકાધિકાર સ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. પરિસ્થિતિ એવી છે કે આ દેશોના માછીમારો પોતાના દરિયાઈ વિસ્તારોમાં માછલી પણ પકડી શકતા નથી. અત્યાર સુધી આ દેશોની સંરક્ષણ તૈયારીઓ નબળી હતી, તેથી તેઓ ચીની જહાજોના આક્રમણનો સામનો કરવા માટે પોતાની તાકાત વધારી રહ્યા છે. આ કારણોસર, પહેલા ફિલિપાઇન્સે ભારત પાસેથી બ્રહ્મોસ મિસાઇલ ખરીદી અને હવે ઇન્ડોનેશિયા પણ આવું જ કરવા જઈ રહ્યું છે. ભવિષ્યમાં વધુ દેશો પણ તેને ખરીદશે.
જો સૂત્રોનું માનીએ તો, ઇન્ડોનેશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવો સુબિયાન્ટોની ભારત મુલાકાત દરમિયાન બંને દેશો વચ્ચે $450 મિલિયનના બ્રહ્મોસ ખરીદી સોદાને મંજૂરી મળી શકે છે.
