રશિયા-યુક્રેન ત્રીજા વર્ષે પણ ચાલુ છે. આ યુદ્ધનો ઉત્તર પ્રદેશના આઝમગઢ અને માઉ જિલ્લાઓ સાથે પણ અણધાર્યો સંબંધ છે. ગયા વર્ષે, આ જિલ્લાઓમાંથી લગભગ એક ડઝન યુવાનો વધુ સારા જીવનની શોધમાં રશિયા ગયા હતા, પરંતુ 13 માંથી ત્રણ યુવાનો યુદ્ધમાં મૃત્યુ પામ્યા હતા. બે ઘાયલો ઘરે પરત ફર્યા છે, જ્યારે બાકીના આઠનો હજુ સુધી કોઈ પત્તો લાગ્યો નથી. તેમને સુરક્ષા ગાર્ડ, મદદગાર અને રસોઈયા તરીકે નોકરી આપવાનું વચન આપવામાં આવ્યું હતું અને દર મહિને 2 લાખ રૂપિયા પગાર આપવાનું વચન આપવામાં આવ્યું હતું પરંતુ રશિયા પહોંચ્યા પછી તેમને બળજબરીથી યુદ્ધ ક્ષેત્રમાં મોકલવામાં આવ્યા
‘મેં મારા ભાઈને ફસાવ્યો’
એક મીડિયા રિપોર્ટ અનુસાર, આઝમગઢના ખોજાપુર ગામના યોગેન્દ્ર યાદવની માતા, પત્ની અને બાળકો ઊંડા આઘાતમાં છે. યોગેન્દ્રના નાના ભાઈ આશિષ યાદવે કહ્યું, ‘માઉના એજન્ટ વિનોદ યાદવે મારા ભાઈને ફસાવ્યો.’ તેણે કહ્યું કે તેની પાસે સુરક્ષા ગાર્ડની નોકરી હતી પણ તેને રશિયન સરહદ પર મોકલવામાં આવ્યો હતો. યોગેન્દ્ર ૧૫ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૪ ના રોજ ત્રણ એજન્ટો (વિનોદ, સુમિત અને દુષ્યંત) સાથે ઘરેથી નીકળ્યો. રશિયા પહોંચ્યા પછી, તેમને બળજબરીથી તાલીમ આપવામાં આવી અને સેનામાં સામેલ કરવામાં આવ્યા.
‘છેલ્લા 10 મહિનાથી કોઈ સમાચાર નથી’
આઝમગઢનો અઝહરુદ્દીન પણ રશિયા ગયો હતો. અઝહરુદ્દીન ખાનની માતા નાસિરનએ જણાવ્યું કે તેમનો દીકરો પરિવારનો એકમાત્ર કમાવનાર હતો. તે 26 જાન્યુઆરી 2024 ના રોજ એજન્ટ વિનોદ સાથે ગયો હતો. તેમણે દર મહિને 2 લાખ રૂપિયાની નોકરી આપવાનું વચન આપ્યું હતું. અઝહરુદ્દીને તેના પરિવારને કહ્યું હતું કે તેને યુદ્ધ ક્ષેત્રમાં મોકલવામાં આવી રહ્યો છે. એપ્રિલમાં જ્યારે પિતાને આ વાતની ખબર પડી, ત્યારે તેમને હૃદયરોગનો હુમલો આવ્યો અને 8 એપ્રિલે તેમનું અવસાન થયું. નસીરન છેલ્લે 27 એપ્રિલે તેમના પુત્ર સાથે વાત કરી હતી. ત્યારથી તે ગુમ છે.
15 દિવસની તાલીમ પછી, તે સેનામાં ભરતી થયો.
સથિયાવનના રહેવાસી હુમેશ્વર પ્રસાદના પિતા ઇન્દુ પ્રકાશે પણ આવી જ વાર્તા કહી. તેમણે કહ્યું, ‘મારા દીકરાને 15 દિવસની તાલીમ આપ્યા પછી સેનામાં ભરતી કરવામાં આવ્યો.’ અમે ભારતીય દૂતાવાસનો સંપર્ક કર્યો પણ અમને એકમાત્ર જવાબ મળ્યો કે તે ગુમ છે
યુદ્ધમાં મજબૂર
રૌનાપુર ગામના કન્હૈયા યાદવ, જે રસોઈયાનું કામ કરવા ગયા હતા, તેમનું 6 ડિસેમ્બર 2024 ના રોજ અવસાન થયું. તેમના પુત્ર અજયે જણાવ્યું કે તેમના પિતાએ છેલ્લે 25 મે 2024 ના રોજ વાત કરી હતી અને કહ્યું હતું કે તેઓ ખરાબ રીતે ઘાયલ થયા છે.
આ ઉપરાંત, ઘાયલ થયા બાદ ઘરે પરત ફરેલા રાકેશ યાદવે કહ્યું, ‘અમને સુરક્ષા ગાર્ડની નોકરી આપવાનું વચન આપવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ ત્યાં પહોંચ્યા પછી, અમને રશિયન ભાષામાં કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવાની ફરજ પાડવામાં આવી.’ આ પછી અમને યુદ્ધ માટે તાલીમ આપવામાં આવી. બધા પરિવારો સરકાર પાસેથી તેમના પ્રિયજનોને પરત કરવાની અને આવા એજન્ટો સામે કડક કાર્યવાહીની માંગ કરી રહ્યા છે.
‘૧૬ ભારતીયો ગુમ’
ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, રશિયન સેનામાં સેવા આપતા ૧૨૬ ભારતીય નાગરિકોમાંથી ૯૬ પાછા ફર્યા છે. ૧૨ લોકોના મોત થયા છે અને ૧૬ ગુમ છે. વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલે જણાવ્યું હતું કે, ‘રશિયન સશસ્ત્ર દળોમાં સેવા આપતા ભારતીય નાગરિકોના ૧૨૬ કેસમાંથી ૯૬ વ્યક્તિઓ પહેલાથી જ પરત ફર્યા છે.’ તેમને રશિયન સશસ્ત્ર દળોમાંથી છૂટા કરવામાં આવ્યા છે. રશિયન સશસ્ત્ર દળોમાં બાકીના ૧૮ ભારતીય નાગરિકોમાંથી ૧૬ ના ઠેકાણા હાલમાં અજાણ છે. રશિયાએ 16 ભારતીયોને ગુમ થયેલા લોકોની શ્રેણીમાં મૂક્યા છે.
