ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે સરહદ સુરક્ષાને લઈને તણાવ વધી ગયો છે. તાજેતરમાં પશ્ચિમ બંગાળના માલદા જિલ્લાના શુકદેવપુર ગામમાં ભારતીય સરહદ સુરક્ષા દળ (BSF) અને બાંગ્લાદેશ સરહદ રક્ષક (BGB) વચ્ચે અથડામણ જોવા મળી હતી. સરહદ પર વાડ કરવાના ભારતના પ્રયાસો પર વિવાદ ઉભો થયો છે. બાંગ્લાદેશે આરોપ લગાવ્યો છે કે ભારત દ્વિપક્ષીય કરારનું ઉલ્લંઘન કરીને ભારત-બાંગ્લાદેશ સરહદ પર પાંચ સ્થળોએ વાડ બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. ફરી એકવાર વિદેશ મંત્રાલયે આ મુદ્દા પર ભારતનું વલણ સ્પષ્ટ કર્યું છે.
MEA નિવેદન: સરહદ પર ગુના અટકાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ
ભારતીય વિદેશ મંત્રાલય (MEA) ના પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલે શુક્રવારે જણાવ્યું હતું કે, “અમે અમારું વલણ સ્પષ્ટ કરી દીધું છે. અમે બાંગ્લાદેશના કાર્યકારી ડેપ્યુટી હાઈ કમિશનરને બોલાવ્યા અને સરહદ પર વાડ લગાવવા અંગે અમારો મુદ્દો રજૂ કર્યો. અમે આ મામલો બાંગ્લાદેશ સમક્ષ ઉઠાવીશું.” “-ખુલ્લી સરહદો સુનિશ્ચિત કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ.” તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે દાણચોરી, માનવ તસ્કરી અને અન્ય ગુનાઓને રોકવા માટે વાડ, સરહદ પર લાઇટિંગ, ટેકનિકલ સાધનોની સ્થાપના અને પશુ વાડ જેવા પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે.
સરહદ પર તણાવ વધવાનું કારણ
ભારત-બાંગ્લાદેશ સરહદની લંબાઈ 4,096 કિલોમીટર છે. આ અંગે ઘણા સમયથી વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. તાજેતરમાં ભારતે પાંચ સ્થળોએ સરહદ પર વાડ કરવાની યોજના બનાવી હતી, જેનો બાંગ્લાદેશે સખત વિરોધ કર્યો હતો. શુકદેવપુર ગામમાં વાડ બનાવવાના પ્રયાસ અંગેના આ વિવાદે બંને દેશો વચ્ચે પહેલાથી જ તણાવગ્રસ્ત સંબંધોને વધુ ખરાબ કર્યા છે.
દ્વિપક્ષીય સંબંધો પર અસર
ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચેનો આ વિવાદ એવા સમયે ઉભરી આવ્યો છે જ્યારે ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં બાંગ્લાદેશમાં સત્તા પરિવર્તન થયું હતું. ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન શેખ હસીનાને હટાવી દેવામાં આવ્યા છે અને નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા અને વર્તમાન કાર્યકારી સરકારના વડા મુહમ્મદ યુનુસના નેતૃત્વ હેઠળ નવી સરકારની રચના કરવામાં આવી છે. નવા નેતૃત્વએ દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં ખટાશ લાવી છે, અને સરહદ વિવાદે તેને વધુ જટિલ બનાવ્યું છે.
સરહદ સુરક્ષા પગલાં અને કરારો
ભારતનું કહેવું છે કે સરહદ પર વાડ લગાવવાનો હેતુ ગુના અટકાવવાનો છે અને તે અગાઉ સંમત થયેલા કરારો અનુસાર કરવામાં આવી રહ્યું છે. પ્રવક્તાએ આશા વ્યક્ત કરી કે બાંગ્લાદેશ આ કરારોનું પાલન કરશે અને સરહદી ગુનાઓને રોકવા માટે ભારત સાથે મળીને કામ કરશે.
ભારતે બાંગ્લાદેશના કાર્યકારી ઉચ્ચાયુક્તને સમન્સ પાઠવ્યા
આ મહિને 13 જાન્યુઆરીએ, ભારતે બાંગ્લાદેશના કાર્યકારી ઉચ્ચાયુક્ત નૂર-અલ-ઇસ્લામને બોલાવ્યા અને તેમને જાણ કરી કે ભારતે બંને પડોશી દેશો વચ્ચે સરહદ પર વાડ બાંધવામાં તમામ નિર્ધારિત પ્રોટોકોલનું પાલન કર્યું છે. બાંગ્લાદેશમાં ભારતીય હાઈ કમિશનર પ્રણય વર્માને પડોશી દેશના વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા સમન્સ પાઠવવામાં આવ્યા હતા અને બોર્ડર સિક્યુરિટી ફોર્સ (BSF) ની “પ્રવૃત્તિઓ” પર “ઊંડી ચિંતા” વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી તેના એક દિવસ પછી ભારતે આ પગલું ભર્યું હતું.
વિદેશ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે નૂર-અલ-ઇસ્લામને કહેવામાં આવ્યું હતું કે ભારતે સરહદ પર સુરક્ષા પગલાં અંગે બંને સરકારો વચ્ચેના તમામ પ્રોટોકોલ અને કરારોનું પાલન કર્યું છે. ભારતે આશા વ્યક્ત કરી કે બાંગ્લાદેશ બંને દેશો વચ્ચે અગાઉ થયેલી બધી સમજૂતીઓનો અમલ કરશે અને સરહદ પારના ગુનાઓનો સામનો કરવા માટે સહયોગી અભિગમ અપનાવશે.
એક સત્તાવાર નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “ભારતમાં બાંગ્લાદેશના કાર્યકારી ઉચ્ચાયુક્ત નૂર-અલ-ઇસ્લામને સોમવારે બપોરે 2 વાગ્યે વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા સાઉથ બ્લોકમાં બોલાવવામાં આવ્યા હતા.” વિદેશ મંત્રાલયે નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, “તે જાણ કરવામાં આવી હતી ભારતે બંને સરકારો અને બોર્ડર સિક્યુરિટી ફોર્સ અને બોર્ડર ગાર્ડ બાંગ્લાદેશ (BGB) વચ્ચે સરહદ પર સુરક્ષા પગલાં, જેમાં સુરક્ષા દળોની તૈનાતીનો સમાવેશ થાય છે, તે અંગેના તમામ પ્રોટોકોલ અને કરારોનું પાલન કર્યું છે.
નિવેદનમાં જણાવાયું છે કે ભારતે સરહદ પારની ગુનાહિત પ્રવૃત્તિઓ, દાણચોરી, ગુનેગારોની અવરજવર અને માનવ તસ્કરીના પડકારોનો અસરકારક રીતે સામનો કરીને ગુનામુક્ત સરહદો સુનિશ્ચિત કરવાની પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો.
વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું, “કાંટાળા તાર લગાવવા, સરહદ પર લાઇટિંગ, ટેકનિકલ ઉપકરણો લગાવવા અને પશુઓ માટે વાડ લગાવવી એ સરહદને સુરક્ષિત કરવાના પગલાં છે.” નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “ભારતે આશા વ્યક્ત કરી છે કે બાંગ્લાદેશ સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે પગલાં લેશે.” “પાછલા બધા કરારો લાગુ કરવામાં આવશે અને સરહદ પારના ગુનાઓનો સામનો કરવા માટે સહયોગી અભિગમ અપનાવવામાં આવશે.
