તાજેતરમાં ગુજરાતમાં થયેલા ખ્યાતી જેવા કૌભાંડોને રોકવા માટે સરકારે હોસ્પિટલો માટે નવા SOP જાહેર કર્યા છે. આરોગ્ય મંત્રી ઋષિકેશ પટેલે PMJAY યોજનાની નવી SOP જાહેર કરી છે. PMJAY હેઠળ સૂચિબદ્ધ હોસ્પિટલો માટે કડક નિયમો બનાવવામાં આવ્યા છે.
જ્યાં સુધી અમુક નિયમોનો સંબંધ છે ત્યાં સુધી, હૉસ્પિટલમાં કાર્ડિયોલોજી સેવાઓ માટે પૂર્ણ સમયના ડૉક્ટરો હોવા જરૂરી છે. ખાસ કિસ્સાઓમાં કે જ્યાં કટોકટીની સારવાર જરૂરી હોય, માત્ર કેરીયોલોજિસ્ટ સેવાઓ આપતું કેન્દ્ર જ એન્જિયોપ્લાસ્ટી કરી શકશે.
હોસ્પિટલોએ એન્જીયોગ્રાફીની સાથે એન્જીયોપ્લાસ્ટીની સીડી વિડીયોગ્રાફી અપલોડ કરવાની રહેશે. આ સાથે વીડિયોગ્રાફી પણ કરવાની રહેશે. લેખિતમાં દર્દી અને સંબંધીઓની સંમતિ લેવામાં આવશે અને વીડિયોગ્રાફી કરવામાં આવશે.
PMJAY યોજના હેઠળ નવી માર્ગદર્શિકા
રાજ્ય સરકાર સતત ચિંતિત રહી છે કે રાજ્યની કોઈ ગરીબ કે મધ્યમ વર્ગની વ્યક્તિ અચાનક આવી પડેલા કોઈ ચોક્કસ રોગની સારવારથી દેવાદાર ન બને. પરિવારના કોઈપણ સભ્યની માંદગીને કારણે સમગ્ર પરિવાર વિખેરાઈ ન જાય તે માટે સંકટમાં રહેલા લોકોને કલ્યાણ અને આરોગ્ય સહાય પૂરી પાડવા માટે, “PMIAY-MA” યોજના રાજ્યના તમામ જિલ્લાઓમાં લાગુ કરવામાં આવી હતી.
જિલ્લાના અંતરિયાળ વિસ્તારોમાં દર્દીઓને તેમની નજીકમાં તમામ પ્રકારની સુવિધાઓ અને સેવાઓ પૂરી પાડવામાં આવે તે સુનિશ્ચિત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે ખાનગી હોસ્પિટલને સૂચિબદ્ધ કરવામાં આવી છે. જેમાં યોજના સાથે સંકળાયેલ વીમા કંપની અને જિલ્લાની ટીમ દ્વારા જરૂરી ચકાસણીનો સમાવેશ થાય છે. યોજના હેઠળ, ગૌણ અને તૃતીય રોગો માટે નિયત સારવાર સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ છે.
જેમાં કાન, નાક અને ગળાના રોગો, સ્ત્રીરોગ, માનસિક રોગો, હૃદય રોગ, કિડનીના રોગો, મગજના રોગો, ગંભીર ઇજાઓ, નવજાત શિશુના ગંભીર રોગો, કેન્સર, ઘૂંટણ અને હિપ રિપ્લેસમેન્ટ, હૃદય, કિડની, લીવર, ગર્ભાશય ટ્રાન્સપ્લાન્ટ સાથે સામેલ છે . યોજના હેઠળ, દર્દીઓ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ સહિત જટિલ અને ખર્ચાળ સારવારનો લાભ લઈ શકે છે.
હોસ્પિટલની નોંધણી, પરામર્શ, નિદાન માટેના પ્રયોગશાળા અહેવાલો, સર્જરી, શસ્ત્રક્રિયા પછીની ફોલો-અપ સેવાઓ, દવાઓ, પ્રવેશ ફી, દર્દીઓમાં ભોજન, મુસાફરી ખર્ચ વગેરે લાભાર્થીને ઉપલબ્ધ છે. ગુજરાત સરકારે “ચિરંજીવી યોજના” અને “ચિરંજીવી યોજના” શરૂ કરી છે જેથી કરીને આર્થિક રીતે પછાત સગર્ભા સ્ત્રીઓ તેમજ રાજ્યના ઉચ્ચ અગ્રતા ધરાવતા તાલુકાઓ, જ્યાં નવજાત શિશુઓ માટે NICU સુવિધાઓ છે, તેનો લાભ ખાનગી ક્ષેત્રના નિષ્ણાતોને સામેલ કરી શકાય “બાલસખા યોજના”માં પણ વધારો કરવામાં આવ્યો છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય ધીમે ધીમે હોસ્પિટલોની નોંધણી કરવાનો અને યોજનાનો લાભ આપવાનો છે જેથી કરીને રાજ્યના સામાન્ય લોકો તેમજ બહારના વિસ્તારના લોકો સરળતાથી યોજનાનો લાભ મેળવી શકે.
કાર્ડિયોલોજી સેવાઓમાં એસઓપી
ટેકનિકલ બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને સ્પેશિયલાઇઝેશનમાં સુધારો કરવો જરૂરી જણાય છે, રાજ્ય સરકારને ધ્યાનમાં રાખીને અમે કાર્ડિયોલોજી સેવાઓ માટેની માર્ગદર્શિકામાં તાત્કાલિક અસરથી સુધારો કરવાની જાહેરાત કરીએ છીએ. દર્દીના હિતમાં યોગ્ય નિર્ણય લેવા માટે, હૃદયરોગના સંપૂર્ણ સમયના નિષ્ણાતો અને કાર્ડિયોથોરાસિક સર્જન હોય તેવા કેન્દ્રોને જ કાર્ડિયોલોજી સેવાઓ માટે માન્યતા આપવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું છે.
જેથી લાભાર્થીના હિતમાં સંયુક્ત રીતે યોગ્ય નિર્ણય લઈ શકાય. આ સિવાય હોસ્પિટલોએ ફુલ ટાઈમ કાર્ડિયાક એનેસ્થેટીસ્ટ અને ફિઝિયોથેરાપિસ્ટ રાખવા પડશે. કટોકટીની સારવાર અત્યંત જરૂરી હોય તેવા ખાસ કિસ્સાઓમાં માત્ર કાર્ડિયોલોજી સેન્ટર જ એન્જિયોપ્લાસ્ટી કરી શકે છે. હોસ્પિટલોએ એંજીયોગ્રાફી અને એન્જીયોપ્લાસ્ટીની સીડી/વીડિયોગ્રાફી અપલોડ કરવાની રહેશે. ઈમરજન્સીના કિસ્સામાં ઉપરોક્ત સીડી/વીડિયોગ્રાફી સારવાર બાદ અપલોડ કરવાની રહેશે.
નિષ્ણાત ડોકટરોના સૂચનોને અનુસરીને કેન્સરની સેવાઓ માટેના SOPs પણ ઓન્કોલોજીમાં વિવિધ પ્રક્રિયાઓ એટલે કે કેન્સરની સારવાર માટે નવી માર્ગદર્શિકા તરીકે વિકસાવવામાં આવ્યા છે. કેન્સરના દર્દીની જરૂરિયાત મુજબ યોગ્ય સારવાર યોજના નક્કી કરવા માટે, મેડિકલ ઓન્કોલોજિસ્ટ, સર્જિકલ ઓન્કોલોજિસ્ટ અને રેડિયેશન ઓન્કોલોજિસ્ટની એક પેનલ ટ્યુમર બોર્ડની રચના કરશે અને TBC (ટ્યુમર બોર્ડ)માં દર્દીની સારવાર યોજના નક્કી કરશે.
દર્દીને કેન્સરની શ્રેષ્ઠ સારવાર મળે તેની ખાતરી કરવા માટે, TBC (ટ્યુમર બોર્ડ સર્ટિફિકેટ) માટે ઇમેજ ગાઇડેડ રેડિયેશન થેરાપી (CBCT) (કોન ભીમ કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી સિસ્ટમ) માટે અરજી કરવી ફરજિયાત રહેશે. મહિલાઓમાં કેન્સરની સારવાર માટે રેડિયેશન થેરાપીમાં બનાવવામાં આવી છે અને કઈ ગાંઠોમાં આ થેરાપી કરી શકાય છે.
સર્વાઇકલ કેન્સર, યોનિમાર્ગ કેન્સર અથવા અન્ય કેન્સરના કિસ્સામાં જ્યાં યોગ્ય સારવાર અને પેકેજ પસંદ કરવામાં લવચીકતા આપવા માટે રેડિયેશન પેકેજોમાં બ્રેકીથેરાપીની આવશ્યકતા હોય, PMJAY હેઠળની સારવાર ફક્ત બ્રેકીથેરાપી સુવિધાઓ ધરાવતી હોસ્પિટલમાં જ કરવાની રહેશે. હોસ્પિટલે રેડિયોથેરાપી મશીનો માટે નિર્ધારિત ગુણવત્તા નિયંત્રણ ધોરણોનું પાલન કરતા રેકોર્ડ જાળવવાના હોય છે.
નવજાત શિશુની સંભાળ માટે એસઓપી
નવજાત શિશુઓની સંભાળ અને ખાસ કરીને ICUમાં શિશુઓને આપવામાં આવતી સારવાર અંગેની વિવિધ ચિંતાઓને ધ્યાનમાં રાખીને નવી માર્ગદર્શિકા તૈયાર કરવામાં આવી છે. NICU (નિયોનેટલ ઇન્ટેન્સિવ કેર યુનિટ/સ્પેશિયલ ન્યુબોર્ન કેર યુનિટ) માં બાળકોની ગુણવત્તાયુક્ત સારવાર સુનિશ્ચિત કરવા માટે, હોસ્પિટલે માતાઓની ગોપનીયતાને ધ્યાનમાં રાખીને ફરજિયાતપણે CCTV ઇન્સ્ટોલ કરવું પડશે.
THO સમય સમય પર NICU ની મુલાકાત લેશે અને SHA ને રિપોર્ટ સબમિટ કરશે. ઓનલાઈન વિઝિટ મોડ્યુલ પોર્ટલ ટૂંક સમયમાં કાર્યરત થશે, જેનાથી દરેક વિઝિટ પર અસરકારક રીતે દેખરેખ રાખવામાં આવશે. નવજાત શિશુઓમાં વિશેષતા ધરાવતી પેનલમાં શા
સંપૂર્ણ સમય બાળરોગ ચિકિત્સક રાખવાનું ફરજિયાત કરવામાં આવ્યું છે જેથી બાળકોને ચોવીસ કલાક સંભાળ મળી શકે. બાળરોગ હોસ્પિટલો માટેની યોજનાની માર્ગદર્શિકા મુજબ, દર્દીના બેડ પ્રમાણે નર્સિંગ સ્ટાફ ફાળવવાનો રહેશે.
IKR/THB (ટસલ કોક્સ. રિપ્લેસમેન્ટ/ટોટલ હિપ રિપ્લેસમેન્ટ) માટેની SOP યોજના TKR/THR ઓપરેશન કરતી હોસ્પિટલ “ઓર્થોપેડિક અને પોલીટ્રોમા (અકસ્માત)” કેસોની પણ સારવાર કરશે, ઓછામાં ઓછા 30 “આર્થ્રોપ્લાસ્ટી (TKR/THR)”% ” ઓર્થોપેડિક અને પોલીટ્રોમા (અકસ્માત)” કેસોની સારવાર કરવી ફરજિયાત છે.
પાલન ન કરવાના કિસ્સામાં, હોસ્પિટલને દંડ કરવામાં આવે છે. જો આ ગુણોત્તર હોસ્પિટલ દ્વારા સતત 9 મહિના સુધી અનુસરવામાં ન આવે, તો આવા કિસ્સામાં હોસ્પિટલને સ્કીમ હેઠળ સંલગ્ન હોસ્પિટલો પાસેથી TKR હેઠળ કુલ રૂ ચાર્જ કરવામાં આવશે.
ક્લિનિકલ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ એક્ટ
ગુજરાત ક્લિનિકલ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ એક્ટની જોગવાઈ મુજબ દર્દી અને તેમના સંબંધીઓને પૂર્વવ્યાખ્યાયિત સારવાર પ્રક્રિયાની પર્યાપ્ત વિગતવાર સમજ પૂરી પાડતા વીડિયો રેકોર્ડિંગ સાથે સંમતિ ફોર્મ મેળવવું ફરજિયાત છે. આમાં નીચેની તબીબી સારવારનો સમાવેશ થાય છે..
- એન્જીયોગ્રાફી
- એન્જીયોપ્લાસ્ટી
- કોરોનરી ધમની બાયપાસ સર્જરી
- અંગવિચ્છેદન
- બધી “એક્ટોમી” સર્જરીઓ
- અંગ દાન/ઓર્ગન ટ્રાન્સપ્લાન્ટ/ઓર્ગન રીટ્રીવલ સર્જરી
કરોડરજ્જુની સર્જરી/મગજની સર્જરી/કેન્સર સર્જરી દર્દીને ભવિષ્ય માટે ઉપયોગી બનાવવા માટે, હોસ્પિટલમાં દાખલ થવા દરમિયાન ડિસ્ચાર્જનો સારાંશ, ડિસ્ચાર્જ સમયે સારવાર, લેબોરેટરી, રેડિયોલોજી વગેરે જેવી તમામ ડાયગ્નોસ્ટિક ચિપ્સ ફરજિયાતપણે ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે. ગુજરાત રાજ્યની તમામ હોસ્પિટલોએ ચેપ નિયંત્રણ અને નિવારણ માટે ભારત સરકારની માર્ગદર્શિકાનું ચુસ્તપણે પાલન કરવાનું રહેશે.
