આચાર્ય ચાણક્ય એક મહાન ભારતીય વિદ્વાન છે, જેમણે ‘ચાણક્ય નીતિ’ જેવું મોટું પુસ્તક લખ્યું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ચાણક્ય એવા વ્યક્તિ હતા જેમને રાજકારણ, અર્થશાસ્ત્ર, દવા, યુદ્ધ અને વ્યૂહરચના જેવા વિષયોનું જ્ઞાન હતું. તેમણે તેમના નીતિ શાસ્ત્રમાં પણ આ તમામ વિષયોનો ઉલ્લેખ કર્યો છે, જેનો અભ્યાસ વ્યક્તિને જીવન પ્રત્યે એક નવો દ્રષ્ટિકોણ આપે છે.
એવું કહેવાય છે કે જ્યારે ચાણક્ય નીતિમાં જીવન, સંપત્તિ, યોગ અને સંબંધોનો ઉલ્લેખ છે, ત્યારે આચાર્ય ચાણક્યએ પણ મિત્રતાની વ્યાખ્યા કરી છે. ચાણક્ય નીતિ અનુસાર, મિત્રતા આપણા બધાના જીવનમાં એક અનોખો સંબંધ છે જે વ્યક્તિને ભાવનાત્મક રીતે મજબૂત બનાવે છે. મિત્રતા દ્વારા વ્યક્તિના સામાજિક સંબંધોમાં પણ સુધારો થાય છે, પરંતુ વ્યક્તિએ કેટલાક લોકો સાથે મિત્રતા ન કરવી જોઈએ, નહીં તો સમસ્યાઓ આવી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ આ લોકો વિશે.
परोक्षे कार्यहन्तारं प्रत्यक्षे प्रियवादिनम्।
वर्जयेत्तादृशं मित्रं विषकुम्भं पयोमुखम् ।।
જીવનમાં કોઈપણ વ્યક્તિ સાથે મિત્રતા કરતી વખતે આચાર્ય ચાણક્યના આ શ્લોકને હંમેશા ધ્યાનમાં રાખવો જોઈએ. આ શ્લોકનો અર્થ એ છે કે આપણે આપણા જીવનમાં એવા લોકો સાથે ક્યારેય મિત્રતા ન કરવી જોઈએ, જે ચહેરા પર મીઠા હોય છે પરંતુ પીઠ પાછળનું કામ બગાડે છે. આચાર્ય ચાણક્ય અનુસાર આવા લોકોને હંમેશા એવા ઘડાની જેમ ત્યજી દેવા જોઈએ જેના મોં પર દૂધ હોય, પરંતુ અંદર ઝેર ભરેલું હોય.
न विश्वसेत् कुमित्रे च मित्रे चाऽपि न विश्वसेत् ।
कदाचित् कुपितं मित्रं सर्व गुह्यं प्रकाशयेत् ।।
આ શ્લોકનો અર્થ એ છે કે આપણે બધાએ ખોટા મિત્ર પર વિશ્વાસ ન કરવો જોઈએ. ચાણક્ય અનુસાર, નકલી લોકો લડાઈ દરમિયાન તમારા બધા રહસ્યો અન્ય લોકો સમક્ષ જાહેર કરી શકે છે, જેનાથી તણાવ, ઉદાસી અને સમસ્યાઓ વધી શકે છે, તેથી ભૂલથી પણ આવા લોકો સાથે મિત્રતા ન કરવી જોઈએ.
મૂર્ખ લોકોથી દૂર રહો
આચાર્ય ચાણક્યના મતે, મૂર્ખ લોકો સાથે ક્યારેય મિત્રતા ન કરવી જોઈએ, જો કોઈ વ્યક્તિ આવા લોકો સાથે મિત્રતા રાખે છે, તો તે વ્યક્તિ હંમેશા મુશ્કેલીઓથી ઘેરાયેલો રહે છે. ચાણક્યના મતે, કંપનીનો આપણા જીવન પર વધુ પ્રભાવ હોય છે, તેથી મૂર્ખ મિત્ર કરતાં બુદ્ધિમાન દુશ્મન સારો હોય છે.
અહંકારી લોકો સાથે મિત્રતા ન કરો
જીવનમાં ક્યારેય અહંકારી લોકો સાથે મિત્રતા ન કરવી જોઈએ. આ લોકો પોતાને મહાન દેખાડવા માટે તમારી લાગણીઓ અને છબી બગાડી શકે છે, તેથી આ લોકોથી હંમેશા અંતર જાળવો.
