ડિજિટલ યુગે આપણું જીવન ઘણી રીતે બદલ્યું છે. આપણે હવે માહિતીના દરિયામાં ડૂબી ગયા છીએ. દરેક બાજુથી આપણને લગભગ દર સેકન્ડે નવી માહિતી મળી રહી છે. સોશિયલ મીડિયા, સ્માર્ટફોન અને ઇન્ટરનેટે આપણું જીવન સરળ બનાવ્યું છે, પરંતુ સાથે સાથે તે આપણા માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે પડકારો પણ ઉભો કરી રહ્યા છે. સતત જોડાયેલા રહેવાની ઈચ્છા, સરખામણીની લાગણી અને ઓનલાઈન પજવણી જેવા પરિબળો આપણા માનસિક સ્વાસ્થ્યને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. તેથી, આ ડિજિટલ યુગમાં, તમારા માનસિક સ્વાસ્થ્યનું ધ્યાન રાખવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
ડિજિટલ યુગમાં માનસિક સ્વાસ્થ્યની કાળજી લેવી
તેથી વિશ્વ માનસિક સ્વાસ્થ્ય દિવસ (વર્લ્ડ મેન્ટલ હેલ્થ ડે 2024) નું મહત્વ વધુ વધી જાય છે. આ દિવસે, લોકોને માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓ વિશે જાગૃત થવા અને તેને સંબંધિત રૂઢિચુસ્ત વિચારોથી દૂર કરવા માટે પ્રેરિત કરવામાં આવે છે. આ ખાસ અવસર પર, ચાલો આપણે ડૉ. પાસેથી જાણવાનો પ્રયાસ કરીએ કે ડિજિટલ યુગમાં આપણે આપણું માનસિક સ્વાસ્થ્ય કેવી રીતે સુધારી શકીએ.
દર્દીઓ ઘણીવાર માનસિક થાક, તણાવ, ચિંતા અને મૂંઝવણથી પીડાતા તેમની પાસે આવે છે. પરંતુ આ માટે માત્ર ડિજિટલ મીડિયાને દોષ દેવો પૂરતો નથી. ટેક્નોલોજી આપણા માટે વરદાન છે, પરંતુ તેનો દુરુપયોગ કરીને આપણે તેને આપણા માટે અભિશાપ પણ બનાવી શકીએ છીએ.
તેથી તે મહત્વપૂર્ણ છે કે આપણે તેનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરીએ. તે મહત્વનું છે કે આપણે પાછળ રહી ગયાની લાગણીને દૂર કરીને થોડો સમય માટે ડિજિટલ બ્રેક લઈએ. અઠવાડિયામાં એકવાર અથવા દિવસમાં 1-2 કલાક ઑફલાઇન જવાથી તમારા મનને આરામ મળશે. ઉપરાંત, આખા દિવસ દરમિયાન ઈ-મેલ ચેક કરવાને બદલે તેને એક નિશ્ચિત સમયે જ ચેક કરો. એવી કેટલીક રીતો છે જેના દ્વારા તમે તમારા માનસિક સ્વાસ્થ્યની કાળજી લઈ શકો છો.
ડિજિટલ ડિટોક્સ કેવી રીતે કરવું?
- ડિજિટલ ડિટોક્સ– સમયાંતરે ડિજિટલ ઉપકરણોથી દૂર રહેવું મહત્વપૂર્ણ છે. તમે અઠવાડિયામાં એક દિવસ અથવા થોડા કલાકો કાઢીને ડિજિટલ ડિટોક્સ કરી શકો છો. આ સમય દરમિયાન તમે પુસ્તકો વાંચી શકો છો, પ્રકૃતિની વચ્ચે ચાલી શકો છો અથવા તમારા પરિવાર અને મિત્રો સાથે સમય વિતાવી શકો છો.
- સોશિયલ મીડિયાનો મર્યાદિત ઉપયોગ- સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ મર્યાદિત કરો અને માત્ર હકારાત્મક બાબતોને અનુસરો. સરખામણી ટાળો અને યાદ રાખો કે દરેક વ્યક્તિનું જીવન સંપૂર્ણ નથી હોતું.
- સ્ક્રીન ટાઈમ ઓછો કરો- સ્માર્ટફોન, લેપટોપ અને ટીવીનો ઉપયોગ ઓછો કરવાનો પ્રયાસ કરો. ઊંઘ પહેલા ઓછામાં ઓછા એક કલાક માટે સ્ક્રીનથી દૂર રહો.
- ધ્યાન અને યોગ – ધ્યાન અને યોગ જેવી પ્રેક્ટિસ તણાવ ઘટાડવા અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય સુધારવામાં મદદ કરે છે. તમે થોડીવાર ધ્યાન કરીને અથવા યોગ કરીને તમારા મનને શાંત કરી શકો છો.
- શારીરિક પ્રવૃત્તિ – નિયમિત કસરત તણાવ ઘટાડે છે અને મૂડ સુધારે છે. આ માટે તમે દોડી શકો છો, યોગ કરી શકો છો અથવા જીમમાં જઈ શકો છો.
- પૂરતી ઊંઘ– માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે પૂરતી ઊંઘ ખૂબ જ જરૂરી છે. મોટાભાગના પુખ્ત વયના લોકોએ દરરોજ 7-9 કલાકની ઊંઘ લેવી જોઈએ.
- હેલ્ધી ડાયટ- હેલ્ધી ડાયટ ખાવાથી તમારું શરીર અને મન બંને સ્વસ્થ રહે છે. ફળો, શાકભાજી અને આખા અનાજ ખાઓ.
સામાજિક સંબંધોને મજબૂત બનાવો – પરિવાર અને મિત્રો સાથે સમય વિતાવો. તેમની સાથે વાત કરવાથી તમારું મન ખુશ રહેશે અને તમે તણાવ ઓછો અનુભવશો. - ડૉક્ટરની મદદ લો– જો તમને લાગે કે તમે એકલા તણાવનો સામનો કરી શકતા નથી, તો મનોવૈજ્ઞાનિકની મદદ લો.
સકારાત્મક વિચારસરણી- સકારાત્મક વિચારસરણીથી તમે કોઈપણ પરિસ્થિતિનો વધુ સારી રીતે સામનો કરી શકો છો.
