મા ઉમિયા મંદિરની સ્થાપના ખુદ ભગવાન શંકર દ્વારા ગુજરાતના મહેસાણા જિલ્લામાં ઊંઝા ખાતે કરવામાં આવી હતી. ઊંઝા ગુજરાતના અમદાવાદ શહેરથી લગભગ 100 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે.
ઈતિહાસ
યુપી અને બિહારની સરહદ પર માધવતીના રાજા વ્રજપાલ સિંહજી મહેતના રાજા ચંદ્રસેન સામે યુદ્ધ હારી ગયા. તેથી તેને ગુજરાત છોડીને માતૃ શ્રાદ્ધ માટે સિદ્ધપુર આવવું પડ્યું. ત્યાં તેઓ તેમના સમુદાયના લોકોને મળ્યા અને તેમની વિનંતી પર તેઓ ઊંઝામાં રહેવા લાગ્યા અને પછી ત્યાં સ્થાયી થયા. તેમણે વિક્રમ સંવત 212 156 બીસીમાં ઉમિયા માતાજીના મંદિરની સ્થાપના કરી અને મોટો હવન કર્યો.
વર્તમાન મંદિર વિક્રમ સંવત 1943 અને વર્ષ 1887 માં પાટીદાર સમાજના દરેક ઘરના યોગદાનથી બનાવવામાં આવ્યું હતું. મંદિરનું નિર્માણ શ્રી રામચંદ્ર મનસુખ લાલ અને તેમના પછી શ્રી રાય બહાદુર બેચરદાસ લશ્કરી દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ સમયગાળા દરમિયાન ગાયકવાડ સરકાર અને પાટીદાર સમાજે પણ સહયોગ આપ્યો હતો. મંદિરના વાસ્તુ પૂજનમાં ગાયકવાડના પ્રતિનિધિઓ હાજર રહ્યા હતા અને તેઓએ ભગવાનને કિંમતી વસ્ત્રો અર્પણ કર્યા હતા. અને તેમણે શ્રી બેચરદાસ લશ્કરીને શ્રદ્ધાંજલિ પણ અર્પણ કરી હતી. તે સમયે શ્રી ગરદાસ ઉગ્રદાસ પટેલ મોલોત અને શ્રી કુશલદાસ રુસાટે રૂ. 2000/-નો પ્રસાદ ધરાવીને સોનાનો શિખર અર્પણ કર્યો હતો.
તે પછી માનસરોવરનું નિર્માણ 1894 એડી. મંદિરના નિર્માણ માટે શ્રી બેચરદાસ લશ્કરીના નેતૃત્વમાં એક પંચ સમિતિની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. આ ટ્રસ્ટની રચના 1931માં કરવામાં આવી હતી અને ઉમિયા માતાના મંદિરનો વાસ્તવિક પાયો 1952માં નાખવામાં આવ્યો હતો. માનસરોવર ભવનનું પથ્થરનું કામ અને બાંધકામ ટ્રસ્ટના સહયોગથી કરવામાં આવ્યું હતું.
દંતકથા
પ્રાચીન પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, ઊંઝામાં મા ઉમિયા મંદિરની સ્થાપના ખુદ ભગવાન શંકરે કરી હતી. આ મંદિરનું નિર્માણ રાજા વ્રજપાલ સિંહજીએ 156 બીસી, વિક્રમ સંવત-212માં કરાવ્યું હતું. રાજા અવનીપતે એક લાખ પચીસ હજાર નારિયેળ અને ઘીથી ભરેલા કૂવા સાથે એક વિશાળ યજ્ઞ કરાવ્યો હતો. મંદિરનું નિર્માણ વિક્રમ સંવત 1122/24માં વેગદાગામીએ કરાવ્યું હતું જેને અલાઉદ્દીન ખિલજીના સેનાપતિ ઉલુગ ખાને તોડી પાડ્યું હતું. તે મંદિર હતું જ્યાં શેષશાયીનું નિવાસસ્થાન હાલમાં મોલોટ વિંગમાં સ્થિત છે. મોલોટના મોટા મંદિરમાં માતાજીની મૂર્તિ કાળજીપૂર્વક રાખવામાં આવી છે અને આજે ત્યાં ગોખ છે. આ ઉમિયા માતાના મંદિરનો મૂળ પાયો છે.
કેવી રીતે પહોંચવું
જ્યારે તમારે ઉમિયા માતાના મંદિરે જવું હોય ત્યારે તમારે પ્રથમ નવી દિલ્હી અથવા મુંબઈથી ફ્લાઈટ, ટ્રેન અથવા કાર દ્વારા અમદાવાદ પહોંચવું પડશે, પછી બસ અથવા ટ્રેન દ્વારા મહેસાણા પહોંચવું પડશે, પછી મહેસાણાથી તમે ફરીથી બસ, ટ્રેન અથવા ટેક્સી દ્વારા ઉમિયા જવા માટે જાઓ છો. સુધી પહોંચી શકે છે. મહેસાણા જિલ્લામાંથી અમદાવાદ થઈને ઊંઝા જવા માટે તમારે સ્ટેટ હાઈવે નંબર 41 લેવો પડશે.
મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય
ઉમિયા માતાનું મંદિર ભારતના ગુજરાત રાજ્યના મહેસાણા જિલ્લામાં ઊંઝાની મધ્યમાં આવેલું છે. દરરોજ હજારો ભક્તો મા ઉમિયાની પૂજા કરવા મંદિરે આવે છે. આ મંદિર લગભગ 1200 વર્ષ જૂનું છે પરંતુ લગભગ એક સદી પહેલા ત્યાં રહેતા લોકોની મદદથી તેને ફરીથી બનાવવામાં આવ્યું હતું. મંદિરની મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય વર્ષના તમામ સમય છે. મંદિરમાં પ્રવેશ મફત છે. મંદિરમાં દર્શનનો સમય સવારે 6:30 થી 9:30 સુધીનો છે.
આબોહવા
ઊંઝામાં લગભગ આખું વર્ષ ગરમ વાતાવરણ રહે છે, તેમ છતાં ભક્તો સંપૂર્ણ ઉત્સાહ સાથે મંદિરની મુલાકાત લે છે.
