UNESCO List: આસામના ચરાઈદેવ જિલ્લામાં સ્થિત અહોમ યુગના ‘મોઈદમ’ને યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે. પ્રથમ વખત, નોર્થ-ઈસ્ટના કોઈપણ હેરિટેજને આ યાદીમાં સ્થાન મળ્યું છે. અમે તમને જણાવી દઈએ કે અહોમ મોઈદમ એ પિરામિડ જેવી અનોખી ટેકરા જેવી રચના છે, જેનો ઉપયોગ તાઈ-અહોમ રાજવંશ દ્વારા તેમના વંશના સભ્યોને તેમની પ્રિય વસ્તુઓ સાથે દફનાવવા માટે કરવામાં આવતો હતો. UNESCO List એટલે કે આ આસામના રાજવી પરિવારોનું કબ્રસ્તાન છે. આંતરરાષ્ટ્રીય સલાહકાર સંસ્થા ICOMOS દ્વારા તેના સમાવેશની ભલામણ કરવામાં આવી હતી.
ઈન્ટરનેશનલ કાઉન્સિલ ઓન મોન્યુમેન્ટ્સ એન્ડ સાઈટ્સ (ICOMOS) દ્વારા રિપોર્ટ ‘ઈવેલ્યુએશન ઓફ નોમિનેશન ઓફ કલ્ચરલ એન્ડ મિક્સ્ડ પ્રોપર્ટીઝ’ તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો.UNESCO List આ અહેવાલ નવી દિલ્હીમાં યોજાનારી વર્લ્ડ હેરિટેજ કમિટી (WHC)ના 46મા સત્રમાં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. અહીં નક્કી થયું કે મોઈદમને યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં સામેલ કરવામાં આવશે. આ સાથે, ‘મોઈદમ્સ’ આ યાદીમાં સ્થાન મેળવનારી ઉત્તર-પૂર્વ ભારતની પ્રથમ સાંસ્કૃતિક સંપત્તિ બની.
ભારતે 2023-24 માટે યુનેસ્કો (યુનાઈટેડ નેશન્સ એજ્યુકેશનલ, સાયન્ટિફિક એન્ડ કલ્ચરલ ઓર્ગેનાઈઝેશન) વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં સમાવેશ માટે દેશના નામાંકન તરીકે ‘મોઈદમ્સ’નું નામ આપ્યું હતું. તાઈ-અહોમ વંશે લગભગ 600 વર્ષ આસામ પર શાસન કર્યું.
UNESCO List શાહી પરિવારનું કબ્રસ્તાન
અહોમ મોઈદમનો વિસ્તાર 95.02 હેક્ટર છે અને તેનો બફર ઝોન 754.511 હેક્ટર છે. રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે મોઈદમની અંદર 90 સ્ટ્રક્ચર્સ ચરાઈડિયો ખાતે સ્થિત છે, જે ઊંચી જમીન પર સ્થિત છે. આ ઈંટ, પથ્થર અથવા માટીના હોલો માટીના ટેકરા જેવા બનાવવામાં આવ્યા હતા. આમાં, અષ્ટકોણ દિવાલની મધ્યમાં એક મંદિર બનાવવામાં આવ્યું હતું. ચરાઈદેવમાં આવેલું મોઈદમ એ અહોમ રાજાઓ અને રાણીઓનું કબ્રસ્તાન છે. તે મધ્યયુગીન યુગના આસામના કલાકારોની ભવ્ય સ્થાપત્ય અને કુશળતાનું ઉદાહરણ છે.
‘મોઈદમ’ વિશે સંસ્કૃતિ મંત્રી શેખાવતે કહ્યું કે આ દિવસ સુવર્ણ અક્ષરોમાં લખાયો કારણ કે ભારતને વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં 43મી સંપત્તિ મળી છે. તેમણે યુનેસ્કોનો પણ આભાર માન્યો હતો.
UNESCO List મોઈદમ શા માટે ખાસ છે?
આ ટેકરા તેમની ડિઝાઇન માટે ખૂબ જ વિશિષ્ટ છે અને અહોમના વિદેશી પ્રભાવોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ સમગ્ર ઉપલા આસામમાં જોવા મળે છે, જ્યાં અહોમની પ્રથમ રાજધાની ચરાઈદેવ છે. UNESCO List ચરાઈદેવ ખાતે, અહોમ રાજવંશને સંપૂર્ણ તાઈ-અહોમ સંસ્કાર સાથે દફનાવવામાં આવ્યા છે. આ જગ્યા ખૂબ જ પવિત્ર માનવામાં આવે છે. દરેક મોઇડમના ત્રણ ભાગ હોય છે. પ્રથમ, એક ઓરડો અથવા તિજોરી જેમાં શરીર રાખવામાં આવે છે. બીજું, રૂમને આવરી લેતો અર્ધવર્તુળાકાર ટેકરા છે અને ત્રીજું, ઉપર ઈંટનું માળખું છે, જેને ચાવ ચાલી કહેવાય છે. મોઈદામ નાના ટેકરાથી લઈને મોટી ટેકરીઓ સુધીના છે.
તે વર્લ્ડ હેરિટેજની યાદીમાં પણ સામેલ છે
તે જ સમયે, યુનેસ્કોએ કહ્યું કે ગાઝામાં સંઘર્ષ વચ્ચે, પેલેસ્ટાઈનમાં સેન્ટ હિલેરિયન મઠ/ટેલ ઉમ્મ આમેરને વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે. UNESCO List લેબનોન, તુર્કી, કઝાકિસ્તાન અને અન્ય દેશોએ આ નિર્ણયને આવકાર્યો છે.
PM એ ખુશી વ્યક્ત કરી
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. તેમણે કહ્યું, ‘ભારત માટે આ ખૂબ જ આનંદ અને ગર્વની વાત છે! ચરાઈદેવમાં મોઈદમ ભવ્ય અહોમ સંસ્કૃતિનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જે પૂર્વજો માટે અપાર આદર ધરાવે છે. મને આશા છે કે વધુ લોકો મહાન અહોમ શાસન અને સંસ્કૃતિ વિશે જાણશે. મને ખુશી છે કે મોઈદમને વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે.
આસામની મોટી જીતઃ સીએમ સરમા
આસામના સીએમ હિમંતા બિસ્વા સરમાએ કહ્યું, ‘મોઈદમને સાંસ્કૃતિક સંપત્તિ શ્રેણી હેઠળ યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સૂચિમાં સ્થાન મળ્યું છે. આસામની મોટી જીત. આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે ઉત્તર પૂર્વમાં કોઈ સાઇટને સાંસ્કૃતિક શ્રેણી હેઠળ યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સૂચિમાં સામેલ કરવામાં આવી છે અને તે કાઝીરંગા અને માનસ રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનો પછી આસામની ત્રીજી વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ છે.’
ICOMOS શું છે?
ફ્રાન્સ સ્થિત ICOMOS એ સાંસ્કૃતિક વારસો માટે યુનેસ્કોની સલાહકાર સંસ્થા છે. તે એક આંતરરાષ્ટ્રીય બિન-સરકારી સંસ્થા છે જેમાં વ્યાવસાયિકો, નિષ્ણાતો, સ્થાનિક સત્તાવાળાઓના પ્રતિનિધિઓ, કંપનીઓ અને હેરિટેજ સંસ્થાઓનો સમાવેશ થાય છે. આ સંસ્થા સમગ્ર વિશ્વમાં આર્કિટેક્ચરલ અને લેન્ડસ્કેપ હેરિટેજના સંરક્ષણ અને પ્રોત્સાહન માટે કામ કરે છે.
Myanmar: BIMSTECમાં ભાગ લેવા પહોંચ્યા NSA ડોભાલ
