Gobhi Manchrian Ban: કર્ણાટક સરકારે હાલમાં જ ખોરાકમાં ઉપયોગમાં લેવાતા કેટલાક રંગો પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આ નિર્ણયનું મુખ્ય કારણ એ છે કે તપાસ રિપોર્ટમાં જાણવા મળ્યું છે કે આ કૃત્રિમ રંગોમાં કેન્સર જેવી ખતરનાક બિમારીઓનું કારણ બને તેવા રસાયણો છે. કર્ણાટક સરકારના આ નિર્ણય પહેલા ગોવા, મહારાષ્ટ્ર, પુડુચેરી અને તમિલનાડુએ પણ આ કૃત્રિમ રંગો પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. કર્ણાટકના આરોગ્ય વિભાગે સમગ્ર રાજ્યમાં 171 ગોબી મંચુરિયન અને 25 કોટન કેન્ડીના નમૂનાનું પરીક્ષણ કર્યું હતું. આ પરીક્ષણોમાં જાણવા મળ્યું હતું કે 107 કોબી મંચુરિયન અને 15 કોટન કેન્ડીના નમૂનાઓમાં કૃત્રિમ રંગ જોવા મળ્યો હતો. આ કલર એડિટિવ્સ, જે કેન્સરનું કારણ બને છે, રોડમાઇન-બી અને ટાર્ટ્રાઝિન હતા. આ રસાયણોના નિયમિત ઉપયોગથી કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે. કર્ણાટક સરકારે આ પ્રકારના કેમિકલનો ઉપયોગ કરનારાઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ મુજબ આ કેમિકલનો ઉપયોગ કરનારને 7 વર્ષની જેલ અને 10 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે.
Rhodamine B શું છે?
Rhodamine B એક હાનિકારક રાસાયણિક રંગ છે જે ખાસ કરીને રંગીન અને ફ્લોરોસન્ટ પ્રવાહીમાં વપરાય છે. તે એક પરમાણુ સંયોજન છે જેનો ઉપયોગ લાકડા, કાગળ, પ્લાસ્ટિક અને કાપડને રંગવા માટે થાય છે. રોડામાઇન-બીનો ઉપયોગ કેટલીક ખાદ્ય ચીજોને રંગ આપવા માટે પણ થાય છે. આ રસાયણ તેના લીલા રંગ માટે જાણીતું છે, જે પ્રવાહીના સંપર્કમાં આવે ત્યારે તેના મૂળ રંગથી ગુલાબી રંગમાં બદલાય છે. જો કે તેનો વધુ પડતો ઉપયોગ સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે. કેટલાક સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે ખાદ્ય પદાર્થોમાં Rhodamine-B નો ઉપયોગ કેન્સરનું જોખમ વધારી શકે છે, જેના કારણે કેટલાક દેશોએ તેના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આ ક્રમમાં ભારતના કેટલાક રાજ્યો પણ જોડાયા છે.
Tartrazine શું છે?
ટાર્ટ્રાઝિન એ મુખ્ય ફૂડ કલરિંગ એજન્ટ છે જેનો ઉપયોગ ખોરાકને રંગ આપવા માટે થાય છે. તે એક પ્રકારનો કૃત્રિમ રંગ છે અને તે ઘણીવાર પીળા અથવા વાદળી રંગમાં જોવા મળે છે. તેને E102 તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, જે ખોરાકમાં વપરાતો સપ્લાયર કોડ છે. આ રંગનો ઉપયોગ ચિપ્સ, સોફ્ટ ડ્રિંક્સ, કેક, બિસ્કીટ, નાસ્તા અને અન્ય પ્રકારના પેકેજ્ડ ફૂડ જેવા વિવિધ ખાદ્ય ઉત્પાદનોમાં થાય છે. તેનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે ગ્રાહકો માટે ઉત્પાદનોની રંગીનતા અને અનુભવને વધારવા માટે થાય છે. જો કે, કેટલાક લોકો ટર્ટ્રાઝીનથી સંભવિત આડઅસરો અનુભવી શકે છે, જેમ કે ત્વચા પર ફોલ્લીઓ, આંખમાં બળતરા અથવા એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓ. તેથી, કેટલાક લોકો આ રંગનો ઉપયોગ ટાળવાની ભલામણ કરે છે, ખાસ કરીને જેઓ એલર્જીથી પીડાય છે.
ખાદ્ય ઉત્પાદનોમાં ઉપયોગમાં લેવાતા હાનિકારક રંગો
બીટા-કેરોટીન
તે ગાજર, પપૈયા, કેરી અને અન્ય ફળો અને શાકભાજીમાં જોવા મળતો કુદરતી રંગ છે. વધુ માત્રામાં તેનું સેવન કરવાથી કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે.
એનિલિન
આ ખોરાકમાં વપરાતો બીજો કૃત્રિમ રંગ છે અને તેનો વધુ પડતો ઉપયોગ કેન્સરનું જોખમ વધારી શકે છે.
નાઈટ્રાઈટ્સ
આનો ઉપયોગ કલરિંગ અને ફ્લેવરિંગમાં થાય છે, જેમ કે બીફ, બેકન, સોસેજ વગેરેમાં અને વધુ પડતા સેવનથી કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે.
Acesulfame-K
આ એક કૃત્રિમ સ્વીટનર છે જે કેટલાક ખોરાકમાં જોવા મળે છે અને વધુ માત્રામાં તેનું સેવન કરવાથી કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે.
