Dr R. Chidambaram : ભારતના પરમાણુ પરીક્ષણોમાં પ્રખ્યાત ભૌતિકશાસ્ત્રી ડૉ.રાજગોપાલા ચિદમ્બરમે મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેઓ ભારત સરકારના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક સલાહકાર અને ભારત સરકારના એટોમિક એનર્જી કમિશનના અધ્યક્ષ હતા. તેમણે ભાભા એટોમિક રિસર્ચ સેન્ટર (BARC)ના ડિરેક્ટર તરીકે પણ સેવા આપી હતી. તેઓ એવા ત્રણ ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોમાંથી એક છે જેમણે ભારતના પરમાણુ હથિયાર કાર્યક્રમમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. અન્ય બે ડો. હોમી ભાભા અને ડો. રાજારામન્ના છે.
મીડિયા અનુસાર ડૉ.ચિદમ્બરમે કહ્યું કે ભારતે વધુ પરમાણુ પરીક્ષણો કરવાની જરૂર નથી. અન્ય કોઈ દેશ પરીક્ષણ કરતું નથી. તેમણે કહ્યું કે અમારે પરીક્ષણ કરવાની જરૂર નથી, કારણ કે અમે એક કિલોટનથી ઓછા 200 કિલોટન સુધીના પરમાણુ ઉપકરણો બનાવી શકીએ છીએ. અને યાદ રાખો, હિરોશિમા અને નાગાસાકીમાં 10-15 કિલોટનથી ઓછા અણુ ઉપકરણોએ એક કિલોમીટરના ત્રિજ્યાનો નાશ કર્યો હતો.
પરમાણુ શસ્ત્રોનો ઉપયોગ
ડો.ચિદમ્બરમે કહ્યું કે મને આશા છે કે કોઈ પણ પરમાણુ શસ્ત્રોનો ઉપયોગ નહીં કરે અને સદ્ભાગ્યે હિરોશિમા અને નાગાસાકીમાં અમેરિકા બાદ અન્ય કોઈ દેશે તેનો ઉપયોગ કર્યો નથી. પરંતુ પ્રતિકાર એ છે જે આપણને જોઈએ છે અને હવે તે આપણને મળી ગયું છે.
પ્રખ્યાત કારકિર્દી
ડો. ચિદમ્બરમે 1994-95 દરમિયાન ઇન્ટરનેશનલ એટોમિક એનર્જી એજન્સી (IAEA) ના બોર્ડ ઓફ ગવર્નર્સના અધ્યક્ષ તરીકે પણ સેવા આપી હતી. પદ્મ વિભૂષણ અને પદ્મશ્રી તેમની શાનદાર કારકિર્દીમાં તેમને મળેલા અનેક પુરસ્કારો પૈકી એક છે. પરંતુ ડો.આર. ચિદમ્બરમ 1974 અને 1998માં ભારતના પરમાણુ પરીક્ષણોમાં તેમની ભૂમિકા માટે જાણીતા છે.
પોખરણ કનેક્શન
1936માં જન્મેલા, તેઓ ભૌતિકશાસ્ત્રમાં પીએચડી કર્યા બાદ 1962માં BARCમાં જોડાયા હતા. BARCની સ્થાપના જાન્યુઆરી 1954માં હોમી જે ભાભા દ્વારા ટ્રોમ્બે ખાતે એટોમિક એનર્જી એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ તરીકે કરવામાં આવી હતી. 1967 માં, ચિદમ્બરમ પરમાણુ શસ્ત્રો ડિઝાઇનિંગ ટીમનો ભાગ બન્યા અને પરમાણુ શસ્ત્રોના ધાતુશાસ્ત્રીય અને ભૌતિક પાસાઓની ડિઝાઇન અને નિર્માણમાં સામેલ હતા. 1974 માં, જ્યારે ભારતે પોખરણમાં તેના પ્રથમ અણુ બોમ્બનું પરીક્ષણ કર્યું, ત્યારે ડૉ. ચિદમ્બરમ બીએઆરસીના ડિરેક્ટર અને પરમાણુ ભૌતિકશાસ્ત્રી ડૉ. રાજા રમન્ના હેઠળના ઓપરેશનમાં મુખ્ય લોકોમાંના એક હતા. હકીકતમાં, ડો. ચિદમ્બરમને જ બોમ્બને સુરક્ષિત અને ગુપ્ત રીતે પોખરણ લઈ જવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી.
ગુપ્ત મિશન
ગુપ્તતા અને પરીક્ષણમાં તેની સંડોવણીની આ વાર્તા પોખરણ 2 દરમિયાન પુનરાવર્તિત થઈ હતી. 1998માં ઓપરેશન શક્તિ માટે 11 અને 13 મેના રોજ પાંચ બોમ્બનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. અત્યાર સુધીમાં ડૉ. ચિદમ્બરમ BARCના ડાયરેક્ટર બની ગયા હતા. તેમનું કહેવું છે કે સુરક્ષા વિના વિકાસ અસુરક્ષિત હશે (દેશ માટે) જ્યારે વિકાસ વિના સુરક્ષા અર્થહીન હશે.
જ્યારે અમે પ્રથમ પોખરણ ટેસ્ટની 50મી વર્ષગાંઠ નિમિત્તે તેમનો ઈન્ટરવ્યુ લેવા ગયા ત્યારે હું ડૉ. ચિદમ્બરમને મળ્યો. 87 વર્ષની ઉંમરે, તેઓ હજુ પણ BARC સાથે સંકળાયેલા છે, જ્યાં તેઓ માનદ પ્રોફેસર છે, અને તેમના મનપસંદ ક્રિસ્ટલોગ્રાફી અને કન્ડેન્સ્ડ મેટર ફિઝિક્સ શીખવે છે. તેઓ હજુ પણ ભારત સરકારને સલાહ આપી રહ્યા છે. પરંતુ એક વાત સ્પષ્ટ છે કે તે પોતાની સિદ્ધિઓને ખૂબ જ હળવાશથી રજૂ કરે છે.
